شروط حالف [۱۳]
شروطِ لازم برای سوگند خورنده چه زن باشد و چه مرد، این است که باید بالغ و عاقل باشد و نیز واقعاً نیّتِ سوگند خوردن داشته و مختار باشد نه اینکه او را مجبور به سوگند خوردن کرده باشند پس سوگندِ بچّه و دیوانه و کسی که خواب است درست نیست و منعقد نمیگردد زیرا که پیامبر جدر این حدیث شریف میفرماید:
«رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلاَثَةٍ عَنِ الصَّبِىِّ حَتَّى يَحْتَلِمَ وَعَنِ الْمَعْتُوهِ حَتَّى يُفِيقَ وَعَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ».
«عملِ سه کس نوشته نمیشود و موردِ بازخواست قرار نمیگیرند: از بچّه تا آن هنگام که بالغ گردد و از دیوانه تا آن هنگام که به حالتِ عادّی برگردد و عاقل گردد و از کسی که خواب است تا زمانی که بیدار گردد». به همین شکل، سوگندِ انسانِ مست نیز درست نیست زیرا که او در این حالت فاقدِ نیروی تعقّل است و به دیوانه شبیه میگردد و این نظرِ ظاهریان و موافقانِ آنان نیز میباشد.
[۱۳] الـمغنی: ج ۸، ص ۴٩، الـمجموع: ج ۱۶، ص ۴۵٩، «الشّرح الصغیر» نوشتهی دردیرو «حاشیهی صاوی»، ج ۱، ص ۳۴۵، البدائع: ج ۳، ص ۳.