آیا کفّاره بر کسی که سوگندش را فراموش کرده واجب است؟ [۴٩]
کسی که سوگند خورده باشد که عملی را انجام ندهد ولی به دلیلِ فراموشی، آن را انجام داد کفّاره بر او واجب نیست؛ به دلیلِ این فرموده‌ی خداوند متعال: ﴿وَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٞ فِيمَآ أَخۡطَأۡتُم بِهِۦ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتۡ قُلُوبُكُمۡ﴾[الاحزاب: ۵].
«و هر گاه اشتباه کردید، گناهی بر شما نیست ولی آنچه را که دلتان می‌خواهد (یعنی از روی عمد و اختیار می‌گویید) گناه است و کیفر دارد».
و نیز به دلیلِ این فرموده‌ی پیامبر جکه می‌فرماید:
«انَّ اللهَ تجاوزَ لِأمتی عنِ الخطإِ وَ النَّسیانِ وَ مَا استکرهوا علیه».
«خداوند از اشتباه و فراموشیِ امّتِ من و از آنچه که بدان مجبور شده باشند، در گذشته است».
زیرا شخص در این حالت نخواسته است که مخالفتِ شرع بنماید در نتیجه همانندِ کسی که خواب است یا دیوانه، مرتکبِ شکستنِ سوگند نشده و گناهکار محسوب نمی‌شود. کسی که به دلیلِ به جا نیاوردنِ محلوفٌ علیه مرتکبِ شکستنِ سوگند می‌شود نیز در عدمِ وجوبِ کفّاره بر او همانندِ کسی است که محلوفٌ علیه را فراموش کرده است، مثلاً کسی سوگند خورده است که با فلان کس صحبت نکند ولی با او صحبت می‌کند در حالی که فکر می‌کند طرفِ مقابلش کسی است غیر از آنکه بر صحبت نکردنِ با او سوگند یاد کرده است. پس در این حالت چون او در حکمِ فراموشکار به حساب می‌آید دادنِ کفّاره بر او واجب نیست [۵۰].
[۴٩] الـمغنی: ج ۸، ص ۶۸۴-۶۸۵، الـمحلی: ج ۸، ص ۳۵. [۵۰] الـمغنی: ج ۸، ص ۶۸۵.