احکام لباس و ستر عورت:
اولین چیزیکه اسلام در راه ثبات و پایداری جامعه به آن توجه کرده، عبارت از ممنوعیت برهنگی و دیده شدن عورت زن و مرد است، حالت برهنگی که در دوران عرب جاهلی وجود داشت با حالت برهنگی ملتهای مترقی کنونی جهان اختلاف زیادی ندارد، مردان عرب خود را جلوی چشم همدیگر، بدون هیچ شرمی، برهنه میکردند [۵۶]و در وقت غسل و قضای حاجت در ستر و پوشانیدن عورت خودشان لزومی نمیدیدند، در اطراف کعبه در حالیکه لخت بودند طواف میکردند و آن را بهترین عبادت میشمردند [۵۷]و حتی زنان هم در وقت طواف لخت بودند [۵۸]و معمولاً لباسی را در برداشتند که باز هم قسمتی از سینه، بازوها، سر، و هر دو ساق پا بیرون میماند [۵۹]این حالتی است که امروز در آمریکا، اروپا و ژاپن به چشم میخورد، و در شرق غیر از نظام اسلامی نظام دیگری وجود ندارد که برای موضوع کشف و ستر عورت و حدود آنها اهمیت قائل شود.
پس اولین درسی را که اسلام در اجتماع پیاده کرد همین بود که فرمود:
﴿يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ قَدۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمۡ لِبَاسٗا يُوَٰرِي سَوۡءَٰتِكُمۡ وَرِيشٗا﴾[الأعراف: ۲۶].
«ای فرزندان آدم هر آئینه فرود آوردیم بر شما لباسی که میپوشاند شرمگاه شما را و (فرود آوردیم) لباس زینت».
و پوشاندن بدن تمام زنان و مردان با این آیه واجب گردید و رسول خدا جکشف عورت و نگاهکردن به آن را به شدت ممنوع کرده است، چنانچه میفرماید:
«ملعون من نظر إلى سوأة أخيه».«کسی که بر شرمگاه برادرش نگاه کند ملعون است» [۶۰].
«لَا يَنْظُرْ الرَّجُلُ إِلَى عَوْرَةِ الرَّجُلِ وَلَا تَنْظُرْ الْمَرْأَةُ إِلَى عَوْرَةِ الْمَرْأَةِ». «نظر نکند یک مرد به عورت مرد دیگری و نه یک زن به عورت زن دیگری» [۶۱].
«لأن أخرّ من السماء فانقطع نصفين أحب إلي من أن أنظر إلى عورة أحدٍ وينظر عورتي». «اگر من از آسمان بیفتم و دونیم شوم بهتر از این است که بر عورت کسی نگاه کنم و یا کسی بر عورت من نگاه کند» [۶۲].
«إياكم والتعري فإن معكم من لا يفارقكم إلا عند الغائط وحين يقضى الرجل إلى أهله». «از برهنگی بپرهیزید؛ زیرا همراه شما فرشتگانی هستند که غیر از وقت قضای حاجت و مباشرت با همسرتان، از شما جدا نمیشوند» [۶۳].
«إِذَا أَتَى أَحَدُكُمْ أَهْلَهُ فَلْيَسْتَتِرْ، وَلا يَتَجَرَّدْ تَجَرُّدَ الْعِيرَيْن». «وقتی یکی از شما جماع میکند باید پوشیده باشد و مانند دو خر خود را بدون پوشش نسازند» [۶۴].
و باری حضرت رسول جبا دیدن شتران زکات در صحرا بیرون آمد، شتربان را دید که برهنه است، او را از این کار برکنار کرد، و فرمود:
«لا يعمل لنا من لا حياء له» یعنی: «کسی که حیا ندارد با ما کار نکند» [۶۵].
[۵۶] در صحیح مسلم در باب «الاعتناء بحفظ العورة» نوشته است که مسور بن مخرمه سنگ سنگینی را برداشته بود و میآمد، بند شلوارش پاره شد و شلوارش پائین افتاد و چون سنگ در دست داشت نمیتوانست شلوارش را جمع کند تا اینکه از تنش در آمد، پس حضرت پیغمبر جبدو فرمود: لباست را بپوش، و هرگز برهنه گردش نکنید. [۵۷] از ابن عباس، مجاهد، عطا، ابراهیم نخعی و سعید ابن جبیر روایت است که گفتند: تعدادی از مردان عرب در زمان جاهلیت در اطراف کعبه برهنه طواف میکردند. [۵۸] در کتاب التفسیر، صحیح مسلم ذکر شده است که زنان نیز در زمان جاهلیت برهنه طواف میکردند و کسانی که به این زنان لباس میدادند تا خود را بپوشانند، از جملهی نیکوکاران بودند. [۵۹] تفسیر کبیر آیه: «ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن». [۶۰] احکام القرآن، جصاص. [۶۱] به روایت امام احمد، مسلم، ترمذی و ابوداود. [۶۲] مبسوط، کتاب استحسان. [۶۳] ترمذی، باب ماجاء فی الاستتار، ترمذی گفته: این حدیث غریب است و غیر از این وجه دیگر روایت نشده است. علامه آلبانی در إرواء الغلیل گفته: این علت نیست؛ بلکه علت ضعف حدیث یکی از راویان آن به اسم ابن ابیسلیم است که حافظ در تقریب التهذیب در بارهاش گفته: صدوق بوده و در نهایت حافظه اش به هم خورده، و متوجه احادیثش نمیشود؛ از این لحاظ روایات او متروک است. برای تفصیل بیشتر به: إرواء الغلیل: ۱/ ۱۰۲ مراجعه شود. [مصحح] [۶۴] ابن ماجه، باب التستر عند الجماع. حدیث ضعیف است، تخریج این حدیث و آراء محدثین در مورد آن گذشت. [۶۵] مبسوط، کتاب الاستحسان.