سورۀ انفال
در مدینه نازل شده و هفتاد و پنج آیت است.
بنام الله بخشندۀ مهربان
﴿يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ١ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ٢ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ٣ أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ٤ كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِنْ بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ٥ يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنْظُرُونَ٦ وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُحِقَّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ٧ لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ٨﴾ [الأنفال: ١-٨].
﴿١﴾ از تو دربارۀ مال‌های غنیمت می‌پرسند. بگو: مال‌های غنیمت متعلق به الله و پیغمبر است، پس از الله بترسید و در میان خویش صلح و صفا بیاورید و الله و رسول او را اطاعت کنید اگر شما مؤمن هستید. ﴿٢﴾ جز این نیست که مؤمنان کامل آنانی‌اند که هرگاه نام الله (نزد آنها) یاد شود، دل‌هایشان هراسان گردد، و چون آیات الله بر آنها تلاوت شود، ایمان‌شان افزون گردد و بر پروردگارشان توکل می‌کنند. ﴿٣﴾ آنانی که نماز را برپا می‌کنند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند. ﴿٤﴾ این جماعت در واقع مؤمنان کامل‌اند. برای آنها درجاتی است نزد پروردگارشان، و آمرزش و رزق نیکو است. ﴿٥﴾ همچنان که پروردگارت تو را از خانه ات به حق بیرون کرد، در حالیکه گروهی از مسلمانان (از بیرون شدن) سخت کراهت داشتند (باز راضی شدند). ﴿٦﴾ (آن مؤمنان) با تو در باره حق؛ بعد از اینکه (حق بودن آن) واضح شد، مجادله می‌کردند، گویا به‌سوی مرگ سوق داده می‌شدند و ایشان به آن می‌نگرند. ﴿٧﴾ و یادآور شوید وقتی را که الله به شما یکی از دو طائفه را وعده می‌کرد که (گروه مسلح) برای شما باشد، و شما می‌خواستید که طائفه بی‌سلاح برای شما باشد. در حالیکه الله می‌خواست که حق (دین و غلبۀ مسلمانان) را به سخنان (فرمان‌های) خود ثابت کند و کافران را ریشه کن کند. ﴿٨﴾ تا (دین) حق را ثابت کند و باطل (کفر) را نابود سازد، اگرچه مجرمان خوش نداشته باشند.
﴿إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُرْدِفِينَ٩ وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ١٠ إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَيُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ١١ إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلَائِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ١٢ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَنْ يُشَاقِقِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ١٣ ذَلِكُمْ فَذُوقُوهُ وَأَنَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابَ النَّارِ١٤ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ١٥ وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ١٦﴾ [الأنفال: ٩-١٦].
﴿٩﴾ یادآور شوید وقتی که از پروردگارتان یاری خواستید، پس دعای شما را قبول کرد که من شما را با هزار فرشته که پشت سر یکدیگر قرار دارند، مدد می‌کنم. ﴿١٠﴾ و آن (مدد آسمانی) را الله جز برای بشارت و اینکه دلهایتان به آن مطمئن شود قرار نداد. و نصرت نیست مگر از جانب الله، چون او غالب حکیم است. ﴿١١﴾ (و به یاد آورید) وقتی را که خواب خفیف را بر شما مسلط ساخت، تا باعث امنیت و آرامش شما از جانب الله بگردد، و از آسمان آبی بر شما فرستاد تا با آن شما را پاک بگرداند و پلیدی شیطان را از شما دور سازد، و دل‌های شما را ثابت بگرداند، و به وسیله آن قدم‌های شما را ثابت سازد. ﴿١٢﴾ (و به یاد آورید) وقتی را که پروردگار تو به فرشته‌ها وحی کرد که من با شما ام، پس مؤمنان را ثابت قدم دارید (مدد کنید). به زودی در دل‌های کافران خوف را می‌اندازم، پس بر بالای گردنها بزنید و انگشتانشان را قطع کنید. ﴿١٣﴾ این حمایت الهی به این سبب است که آنها از الله و رسول او مخالفت کردند، و هر کس که با الله و رسول او مخالفت کند، پس یقینا بداند که عقوبت الله سخت است. ﴿١٤﴾ این است (عذاب دنیوی) پس بچشید آن را، (و بدانید که برای کافران (در آخرت) دوزخ (آماده است. ﴿١٥﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، هرگاه با (لشکر) کفار روبرو شدید، پس به آنها پشت نگردانید (و فرار نکنید). ﴿١٦﴾ و هر کس که در آن روز (به کفار) پشت گرداند، مگر کسی که (قصدش) گوشه گیری برای جنگ (مجدد) یا یاری به گروه (دیگر از مجاهدین) باشد، (در غیر آن) به غضب الله گرفتار می‌شود، و جایگاهش دوزخ است، و چه بدجای بازگشت است (دوزخ)!.
﴿فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ١٧ ذَلِكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكَافِرِينَ١٨ إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَكُمُ الْفَتْحُ وَإِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَإِنْ تَعُودُوا نَعُدْ وَلَنْ تُغْنِيَ عَنْكُمْ فِئَتُكُمْ شَيْئًا وَلَوْ كَثُرَتْ وَأَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ١٩ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ٢٠ وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ٢١ إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ٢٢ وَلَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَأَسْمَعَهُمْ وَلَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوْا وَهُمْ مُعْرِضُونَ٢٣ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ٢٤ وَاتَّقُوا فِتْنَةً لَا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ٢٥﴾ [الأنفال: ١٧-٢٥].
﴿١٧﴾ (بعد از مدد الله به وسیله فرشته‌ها بدانید که در حقیقت) شما (با نیروی خود) آنان را نکشتید، بلکه الله آنها را (با مدد‌های غیبی خود) به قتل رسانید. (و درحقیقت) تو (مشت ریگ را) بر آنها نه افگندی، بلکه الله افگند، (الله چنین کرد) تا مؤمنان را از طرف خود به آزمایش نیک بیازماید (که نصرت و غنیمت است) زیرا الله شنوا و دانا است. ﴿١٨﴾ این است (آزمایش نیك)، و (بدانید که) الله، سست کننده حيله كافران است. ﴿١٩﴾ (ای مشرکان!) اگر پیروزی مسلمانان را می‌طلبید، پس اینک فتح و پیروزی به‌سوی شما آمد، و اگر (از جنگ با مسلمانان) باز آیید به شما بهتر است، و اگر (به کفر و عنادتان) باز گردید ما هم به نصرت مسلمانان باز می‌گردیم و بدانید که جماعت تان هرچند عدد آنها زیاد باشد، هرگز نمی‌توانند چیزی را از شما دفع کنند، و الله با مؤمنان است. ﴿٢٠﴾ (شرط نصرت الله این است) ای کسانی که ایمان آورده اید، الله و رسول او را اطاعت کنید، و از اطاعت رسول الله اعراض نکنید، در حالیکه امر الله را (در بارۀ اطاعت رسول) می‌شنوید. ﴿٢١﴾ و مانند آنانی مشوید که گفتند: شنیدیم (سخن رسول را) ولی در حقیقت آنها نمی‌شنیدند. ﴿٢٢﴾ زیرا بدترین روندگان (جانوران در روی زمین) نزد الله کران و گنگانی‌اند که حق را درک نمی‌کنند. ﴿٢٣﴾ و اگر الله در آنان خیری می‌دانست، آنها را (به شنیدن سخن حق توفیق میداد و) شنوایشان می‌ساخت، و اگر آنان را (در صورت عدم توفيق) شنوا می‌ساخت، البته باز هم روی می‌گردانیدند، در حالیکه اعراض کنان می‌بودند. ﴿٢٤﴾ و ای کسانی که ایمان آورده اید، چون الله و پیامبرش شما را به چیزی دعوت دهند که زندگی ابدی تان باشد (پس) دعوتشان را اجابت کنید و بدانید که الله میان شخص و (ارادۀ) قلبش حایل می‌شود. و همه به دربار او جمع کرده می‌شوید. ﴿٢٥﴾ و از فتنه ای بترسید که تنها به ظالمان تان نمی‌رسد، و بدانید که الله سخت عقوبت دهنده است.
﴿وَاذْكُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِيلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِي الْأَرْضِ تَخَافُونَ أَنْ يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ٢٦ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ٢٧ وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ٢٨ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ٢٩ وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ٣٠ وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا قَالُوا قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ٣١ وَإِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ٣٢ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ٣٣﴾ [الأنفال: ٢٦-٣٣].
﴿٢٦﴾ و یادآور شوید وقتی را که شما در زمین کم و مستضعف بودید (و) می‌ترسیدید که مردم شما را اختطاف کنند، پس الله به شما جای داد (در مدینه) و شما را به کمک خود تایید کرد (نصرت بخشید)، و از چیزهای پاکیزه به شما روزی داد، تا شکر گزاری کنید. ﴿٢٧﴾ و ای کسانی که ایمان آورده اید، به الله و رسول خیانت نکنید، و نه در امانت‌های خویش خیانت کنید، در حالیکه شما (سزای خیانت را) می‌دانید. ﴿٢٨﴾ و بدانید که مالها و فرزندانتان (سبب) آزمایشی برای شما است، و البته نزد الله ثواب بزرگ است. ﴿٢٩﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر از الله بترسید، به شما قوت فرق کننده میان حق و باطل می‌دهد، و بدیهای شما را محو می‌کند و گناهان شما را می‌آمرزد و شما را از فضل خود اجر و ثواب می‌دهد، چون) الله صاحب فضل بزرگ است. ﴿٣٠﴾ و یادآور شو زمانی که کافران (مکه) در مورد تو حیله سنجی (و نقشه کشی) می‌کردند، تا تو را زندانی کنند، یا تو را بکشند، یا تو را (از مکه) بیرون کنند، و آنها در مورد تو حیله می‌سنجیدند و الله هم (برای نجات تو) تدبیر می‌کرد و الله بهترین تدبیر کنندگان است. ﴿٣١﴾ و چون آیات ما بر آنها تلاوت شود، گویند: شنیدیم، و اگر بخواهیم ما هم مانند آن (قرآن) می‌گوییم، این چیزی نیست مگر افسانه‌های مردمان پیشین. ﴿٣٢﴾ و یاد آور شو زمانی که گفتند: پروردگارا! اگر این (دین) حق از نزد تو است، پس از آسمان سنگهایی بر ما بباران، و یا برای ما عذابی دردناک بیار. ﴿٣٣﴾ و (لیكن این وقت رسیدن عذاب نیست) چون تا وقتی که تو در میان آنها هستی، الله عذاب دهنده آنها نیست، و الله عذاب دهنده آنها نیست در حالیکه از الله مغفرت می‌خواهند.
﴿وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ٣٤ وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلَّا مُكَاءً وَتَصْدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ٣٥ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَسَيُنْفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ يُغْلَبُونَ وَالَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ يُحْشَرُونَ٣٦ لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ٣٧ قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ٣٨ وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ٣٩ وَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلَاكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ٤٠﴾ [الأنفال: ٣٤-٤٠].
﴿٣٤﴾ و چه (مانعی) است که الله آنها را عذاب نکند، حال آن که (مؤمنان را) از مسجد الحرام منع می‌کنند، و آنها متولیان مسجد الحرام نیستند، و متولیان آن نیست مگر پرهیزگاران، و لیکن بیشتر آنها (این حقیقت) را نمی‌دانند. ﴿٣٥﴾ و نماز آنها (مشرکین) در نزد کعبه نبود مگر صفیر کشیدن و کف زدن (یعنی به جای نماز خواندن چنین تمسخری می‌کردند)، پس (به آنها گفته شد که) عذاب را به سزای کفر تان بچشید. ﴿٣٦﴾ البته آنانی که کفر ورزیدند مال‌های خود را برای منع نمودن مردم از راه و دين الله انفاق می‌کنند، پس زود است که آن را انفاق کنند، باز (عاقبت) آن انفاق‌شان سبب حسرت برایشان خواهد شد، و باز مغلوب می‌گردند. و آنانی که کفر ورزیدند به‌سوی دوزخ حشر می‌شوند. ﴿٣٧﴾ (این حشر نمودن کار برای این است) تا الله پلیدان (کافران) را از پاکان (مؤمنان) جدا سازد و بعضی پلیدان را بر بعض دیگر قرار دهد، پس آن همه (پلیدان) را توده سازد، باز آن (همه) را در دوزخ بیندازد، این جماعت همان زیانکارانند. ﴿٣٨﴾ به کافران بگو: اگر باز آیند (از کفر شان) آنچه گذشته است برای آنها آمرزیده می‌شود، و اگر باز گردند (به کفر و عداوت مسلمانان)، پس طريقة الله با کفار پیشین گذشته است. ﴿٣٩﴾ و (اگر به عداوت تان بازگشتند پس با آنها بجنگید تا فتنه (شرک) باقی نماند، و دین، همه برای الله باشد. پس اگر باز آمدند (از كفر)، يقينا الله به آنچه می‌کنند، بیناست. ﴿٤٠﴾ و اگر روی گشتاندند (از ایمان، پس اندوهگین مشوید. بلکه) بدانید که الله کارساز شماست، و الله بهترین کارساز و بهترین مددگار است (پس با مشرکان بجنگید).
﴿وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ٤١ إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا وَهُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوَى وَالرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَلَوْ تَوَاعَدْتُمْ لَاخْتَلَفْتُمْ فِي الْمِيعَادِ وَلَكِنْ لِيَقْضِيَ اللَّهُ أَمْرًا كَانَ مَفْعُولًا لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ وَإِنَّ اللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ٤٢ إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَلَكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ٤٣ وَإِذْ يُرِيكُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَيْتُمْ فِي أَعْيُنِكُمْ قَلِيلًا وَيُقَلِّلُكُمْ فِي أَعْيُنِهِمْ لِيَقْضِيَ اللَّهُ أَمْرًا كَانَ مَفْعُولًا وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ٤٤ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ٤٥﴾ [الأنفال: ٤١-٤٥].
﴿٤١﴾ و بدانید که هر آنچه را (از کافران) به غنیمت گرفتید، پس پنجم حصه آن از الله و پیغمبر و خویشاوندان (پیغمبر) و یتیمان و مسکینان و مسافران (در راه ماندگان) است، اگر به الله و به آنچه بر بنده خود در روز جدایی حق و باطل نازل کردیم ایمان دارید؛ روزی که آن دو گروه (مؤمن و کافر در روز بدر) روبرو شدند. و الله بر هر چیزی قادر است. ﴿٤٢﴾ یادآور شوید وقتی که شما در جانب نزدیکتر بودید، و آنان (دشمنانتان) در جانب دورتر بودند و قافله (آینده از شام) در پائین‌تر از شما (در کنار ساحل) قرار داشت. و اگر با یکدیگر وعده (جنگ) می‌کردید و ناگهان حکم جنگ صادر نمی‌شد. البته در وعده مخالفت می‌کردید، و لیکن (ناگهانی به شما دستور جنگ داده شد) تا الله کاری را که انجام دادنی بود، به انجام برساند، تا کسی که به دليل واضح هلاک شدنی بود، هلاک شود. و کسی که به دليل واضح زنده ماندنی بود، زنده بماند. و یقینا الله شنوای داناست. ﴿٤٣﴾ قابل یادآوری است وقتی که الله (عدد) آنها را در خوابت به تو کم نشان داد، و اگر آنها را به تو بسیار نشان میداد، البته سست می‌شدید و در کار (جنگ با مشرکین) نزاع می‌کردید، و ليكن الله (شما را از اختلاف و بزدلی) در امان داشت. چون الله از راز سینه‌ها آگاه است. ﴿٤٤﴾ و چون وقتی که با هم روبرو شديد، الله آنها را در چشم شما کم نشان میداد، و شما را (نیز) در چشم آنها کم نشان میداد تا الله کاری را که شدنی بود (غلبۀ اسلام)، به انجام برساند و تمام کارها به سوى الله باز گردانیده می‌شود. ﴿٤٥﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، چون با جماعت (کفار در وقت جنگ) روبرو شديد، پس ثابت قدم باشید و الله را بسیار یاد کنید تا به نصرت و پاداش الهی دست یابید و رستگار شوید.
﴿وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ٤٦ وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بَطَرًا وَرِئَاءَ النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَاللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ٤٧ وَإِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَى عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَى مَا لَا تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ٤٨ إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هَؤُلَاءِ دِينُهُمْ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ٤٩ وَلَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ٥٠ ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ٥١ كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ٥٢﴾ [الأنفال: ٤٦-٥٢].
﴿٤٦﴾ و دیگر اینکه در اثنای جنگ) الله و رسول او را اطاعت کنید و با یکدیگر اختلاف نکنید که سست و بزدل می‌شوید و قوت هیبت شما از بین می‌رود. (بلکه) صبر کنید چونکه (نصرت) الله با صبر کنندگان است. ﴿٤٧﴾ و مانند کسانی نباشید که به تکبر و غرور و برای خودنمایی (به مردم) از دیار خویش بیرون آمدند و (در حالیکه) دیگران را از راه الله باز می‌داشتند. و الله به هر کاری که می‌کنند احاطه دارد. ﴿٤٨﴾ و چون شیطان اعمالشان را به آنها زینت داد و گفت: امروز هیچ کس از مردم (مسلمان) بر شما غلبه کننده نیست و يقينا من پناه دهنده (مددگار) شماام. (لیکن) پس چون هر دو گروه (کافر و مسلمان) با هم روبرو شدند، شیطان بر پاشنه‌های خود بازگشت و گفت: البته من از شما بیزارم، چون من چیزی را می‌بینم که شما نمی‌بینید، يقينا من از الله می‌ترسم. و الله سخت عذاب دهنده است. ﴿٤٩﴾ (شیطان اعمالشان را زینت داد آن) وقتی که منافقین و آنانی که در دل‌هایشان بیماری (شک) بود، می‌گفتند: این جماعت مسلمانان را دین‌شان فریفته است. و (ليکن به گفته‌های آنها پروا نکنید زیرا) هر کس بر الله توکل کند (الله او را کافیست)، چون الله غالب (و) باحکمت است. ﴿٥٠﴾ و اگر میدیدی (تو ای مخاطب، تعجب می‌کردی) وقتی که فرشته‌ها روح کافران را (در بدر) قبض می‌کردند، در حالیکه بر روی‌ها و پشت‌هایشان می‌زدند و می‌گفتند:) عذاب سوزان را بچشید. ﴿٥١﴾ این (عذاب سوزان) به سبب آن کرداری است که دست‌های شما پیش کرده است، و اینکه الله بر بندگان خود ستمگر نیست. ﴿٥٢﴾ مانند عادت فرعونیان و (عادت) آنانی که پیش از آنها بودند که به آيات الله كفر می‌ورزیدند، پس الله آنها را به سبب گناهانشان گرفتار کرد، زیرا الله توانا (و) سخت عذاب دهنده است.
﴿ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٥٣ كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَكُلٌّ كَانُوا ظَالِمِينَ٥٤ إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ٥٥ الَّذِينَ عَاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا يَتَّقُونَ٥٦ فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ٥٧ وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيَانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْخَائِنِينَ٥٨ وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لَا يُعْجِزُونَ٥٩ وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ٦٠ وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ٦١﴾ [الأنفال: ٥٣-٦١].
﴿٥٣﴾ آن (عذاب سخت) به این سبب بود که الله تبدیل کننده نعمتی نیست که بر قومی بخشیده باشد مگر آن که آنان آنچه را که در دل اراده دارند تبدیل کنند (ارادۀ شکر را به ناشکری، و اراده ایمان را به کفر، و اراده اطاعت را به نافرمانی،) و الله شنوای دانا است. ﴿٥٤﴾ (باز به تاکید گفته می‌شود که) مانند عادت فرعونیان و (عادت) آنانی که پیش از آنها بودند که آیات (دلائل) پروردگار خود را دروغ شمردند، پس آنها را به سبب گناهانشان هلاک کردیم و فرعونیان را غرق نمودیم (چون که) همۀ آنها ظالم بودند. ﴿٥٥﴾ يقينا بدترین روندگان (جانوران روی زمین) نزد الله کسانی‌اند که کفر ورزیدند، پس ایمان نمی‌آرند. ﴿٥٦﴾ همان کسانی که از آنها عهد گرفتی باز عهد خود را در هر بار می‌شکنند و از (الله و عهدشکنی خویش) نمی‌ترسند. ﴿٥٧﴾ پس اگر آنها را در میدان جنگ بیابی، پس به سبب (قتل) آنها، کسانی را که پشتیبان آنان هستند، متفرق ساز (و بترسان)؛ تا عبرت گیرند. ﴿٥٨﴾ و اگر از قومی بیم خیانت (عهدشکنی) داری پس به طرف آنها عهدشان را علنا و) به طور برابر بینداز (شما و آنها برابر بدانید که عهد شکسته است)، زیرا الله خیانت کاران را دوست ندارد. ﴿٥٩﴾ و کفار گمان نبرند که (از عذاب الهی) سبقت کرده‌اند و جان به سلامت برده‌اند)، چون آنها (الله را) عاجز کرده نمی‌توانند. ﴿٦٠﴾ و (ای مسلمانان!) برای مقابله با كفار هر چه در توان دارید از انواع قوت، آماده سازید و (خصوصا) از اسپهای مهیا شده، تا با آن دشمن الله و دشمن خودتان را بترسانید. و (نیز) دشمنان دیگر غیر از آنها (مشرکین) را که شما آنها را نمی‌شناسید (و) الله آنها را می‌شناسد، و هر چیزی که در راه الله (برای آمادگی جهاد) انفاق می‌کنید، اجر آن به شما کاملا داده خواهد شد، و به شما ظلم نمی‌شود. ﴿٦١﴾ و اگر کفار به صلح مائل و آماده شدند، پس تو نیز به آن میل کن (آماده شو)، و (لیکن) بر الله توکل کن، چون الله شنوای داناست.
﴿وَإِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ٦٢ وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ٦٣ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ٦٤ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ٦٥ الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ٦٦ مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الْأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ٦٧ لَوْلَا كِتَابٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ٦٨ فَكُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلَالًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ٦٩﴾ [الأنفال: ٦٢-٦٩].
﴿٦٢﴾ و اگر کفار بخواهند که (به بهانۀ صلح) تو را فریب دهند (پروا مكن)، زیرا الله تو را بس است. همان (الله) بود که تو را به کمک خود و مؤمنان قوت داد. ﴿٦٣﴾ و هم اوست که در بین دل‌هایشان (مسلمانان) الفت و محبت ایجاد کرد، اگر همه اموال روی زمین را انفاق می‌کردی نمی‌توانستی در بین دل‌های آنها الفت برقرار کنی، و ليكن الله در میان آنها الفت انداخت، يقينا او غالب باحکمت است. ﴿٦٤﴾ ای پیغمبر! الله و مؤمنان پیرو تو؛ تو را کافی است. ﴿٦٥﴾ ای پیغمبر! مؤمنان را بر قتال (کفار و جهاد در راه الله) ترغیب کن، اگر از شما بیست نفر صابر باشد، بر دو صد تن (کفار) غالب می‌آیند، و اگر از شما صد نفر باشد، بر هزار تن از کافران، غالب می‌شوند. زیرا کفار قومی‌اند، نادان. ﴿٦٦﴾ اکنون الله بر شما تخفیف نمود، چون دانست که در شما (به علت کثرت دشمن) ضعف است، پس اگر از شما صد نفر صابر باشد بر دو صد کافر غالب می‌آیند، و اگر از شما هزار نفر باشد (پس) بر دو هزار غالب می‌آیند، به اذن الله. و (نصرت) الله با صابران است. ﴿٦٧﴾ برای هیچ پیغمبری سزاوار نیست و (نبوده) که او را اسیرهایی باشد تا در زمین قتل کند، (به وسیله شکست دشمن) شما متاع (عارضی) دنیا را می‌خواهید و الله (برای شما ثواب) آخرت را می‌خواهد، و الله غالب با حکمت است. ﴿٦٨﴾ اگر حکم پیشین (نوشته شدۀ) الله نبود، البته به شما در مقابل فدیه ای که گرفتید، عذاب بزرگ می‌رسید. ﴿٦٩﴾ پس (بگذارید فدیه را و) از آنچه به غنیمت گرفته اید، حلال و پاکیزه بخورید، و از الله بترسید، همانا الله بسیار آمرزگار (و) مهربان است.
﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِمَنْ فِي أَيْدِيكُمْ مِنَ الْأَسْرَى إِنْ يَعْلَمِ اللَّهُ فِي قُلُوبِكُمْ خَيْرًا يُؤْتِكُمْ خَيْرًا مِمَّا أُخِذَ مِنْكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ٧٠ وَإِنْ يُرِيدُوا خِيَانَتَكَ فَقَدْ خَانُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ فَأَمْكَنَ مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ٧١ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يُهَاجِرُوا مَا لَكُمْ مِنْ وَلَايَتِهِمْ مِنْ شَيْءٍ حَتَّى يُهَاجِرُوا وَإِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ٧٢ وَالَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ٧٣ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ٧٤ وَالَّذِينَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا مَعَكُمْ فَأُولَئِكَ مِنْكُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ٧٥﴾ [الأنفال: ٧٠-٧٥].
﴿٧٠﴾ ای پیغمبر! به اسیرانی که در زیر دست شما‌اند بگو: اگر الله در دل‌های شما نیکی را معلوم کند البته به شما بهتر از آن فدیه ای که از شما گرفته شده می‌دهد، و شما را می‌آمرزد و الله بسیار آمرزگار (و) مهربان است. ﴿٧١﴾ و اگر بخواهند با تو خیانت کنند، پس (تعجب مکن که) البته پیش از این نیز به الله خیانت کرده بودند، پس الله تو را به خاطر انتقام گرفتن بر آنها مسلط گردانید، و الله دانای حکیم است. ﴿٧٢﴾ يقينا آنانی که ایمان آوردند و هجرت کردند و با مالها و جانهای خود در راه الله جهاد کردند، و آنانی که (مهاجرین را) جای دادند و مدد کردند، این جماعت دوستان و خیرخواه یکدیگر‌اند. و آنانی که ایمان آوردند و (لیکن) هجرت نکرده‌اند، شما را از دوستی آنها هیچ سهمی نیست، تا آن که هجرت کنند (از مکه به مدینه). و اگر (همین مسلمانان غیر مهاجر) در کارهای دین از شما مدد طلب کنند، پس بر شماست مدد کردن آنها، مگر اینکه علیه قومی که میان شما و آنها عهد و پیمان است، و الله به آن چه می‌کنید بیناست. ﴿٧٣﴾ و آنانی که کفر ورزیدند، دوستان یکدیگر‌اند، (و) اگر شما این دستور را عملی نکنید (و با کفار قطع رابطه نکنید) در زمین فتنه و فساد بزرگی برپا خواهد شد. ﴿٧٤﴾ و آنانی که ایمان آورده‌اند و هجرت کرده‌اند و در راه الله جهاد کرده‌اند، و آنان که جای دادند (مهاجرین را) و مدد کردند. همین جماعت در حقیقت مؤمنان کامل‌اند (که برایشان آمرزش و روزی عزت مندانه است. ﴿٧٥﴾ و آنانی که ایمان آوردند بعد (از نزول این آیت) و هجرت کردند و همرای شما جهاد کردند، پس این جماعت نیز از جملۀ شما‌اند، و صاحبان قرابت، بعضی آنها به بعضی نزدیکتر‌اند (در استحقاق میراث نسبت سایر مؤمنان) در كتاب الله. يقينا الله به هر چیزی داناست.