سورۀ انسان (دهر)
در مکه نازل شده و سی‌ویک آیت است
بنام الله بخشندۀ مهربان
﴿هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئًا مَذْكُورًا١ إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا٢ إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا٣ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ سَلَاسِلَ وَأَغْلَالًا وَسَعِيرًا٤ إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا٥﴾ [الإنسان: ١-٥].
﴿۱﴾ آیا بر انسان مدتی از زمان گذشت که چیزی قابل ذکر نبود. ﴿٢﴾ البته ما انسان را آمیخته از نطفه (مرد و زن) آفریده‌ایم، تا او را بازمائیم (لذا) او را شنوای بینا گردانیدیم. ﴿٣﴾ البته ما به انسان راه راست را نشان دادیم، خواه شکرگزار باشد، خواه ناشکر. ﴿٤﴾ (لیکن) ما برای کفار زنجیرها و طوق‌ها و آتش سوزان را آماده کرده‌ايم. ﴿٥﴾ و البته نیکان از جامی می‌نوشند که با کافور آمیخته شده است.
﴿يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا٧ وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا٨ إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا٩ إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا١٠ فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا١١ وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا١٢ مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِيرًا١٣ وَدَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِيلًا١٤ وَيُطَافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَأَكْوَابٍ كَانَتْ قَوَارِيرَا١٥ قَوَارِيرَ مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِيرًا١٦ وَيُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنْجَبِيلًا١٧ عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلًا١٨ وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَنْثُورًا١٩ وَإِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَمُلْكًا كَبِيرًا٢٠ عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا٢١ إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا٢٢ إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلًا٢٣ فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا٢٤ وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا٢٥﴾ [الإنسان: ٦-٢٥].
﴿٦﴾ چشمه‌ای که بندگان نیک الله از آن می‌نوشد، هرگونه بخواهند آن را جاری می‌سازند. ﴿٧﴾ (علامت آن بندگان الله این است که) به نذرهای خود وفا می‌کنند و از روزی می‌ترسند که شرش عام و گسترده است. ﴿٨﴾ و طعام را با وجود محبت و حاجت خود، به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند. ﴿٩﴾ (و می‌گویند) ما برای رضای الله به شما طعام می‌دهیم و از شما هیچ پاداش و تشکری نمی‌خواهیم. ﴿١٠﴾ البته ما از پروردگار ما می‌ترسیم در روزی که ترش روی و دشوار است. ﴿١١﴾ پس الله آن‌ها را از شر و ضرر آن روز حفظ کرد و به آن‌ها درخشانی چهره و خرمی بخشید. ﴿١٢﴾ و در مقابل صبرشان (الله) باغ و (لباس‌های) ابریشمی به آنان پاداش می‌دهد. ﴿١٣﴾ در حالی که بر تخت‌ها تکیه زده‌اند، نه (گرمی) آفتاب و نه (سوز) سرما را در آن جا می‌بینند. ﴿١٤﴾ و سایه‌های آن (درختان جنت) به ایشان نزدیک است و میوه‌هایش در دسترس (شان) قرار داده شود. ﴿١٥﴾ و بر آن‌ها ظرف‌های نقره‌یی و جام‌های بلورین گردانیده می‌شود. ﴿١٦﴾ بلورهای از نقره، که آن را به اندازه‌های (متفاوت) اندازه‌گیری کرده‌اند. ﴿١٧﴾ و در آن جا جام شرابی نوشانیده می‌شوند که آمیختۀ آن از چشمۀ زنجبیل است. ﴿١٨﴾ چشمۀ است در جنت که سلسبیل نامیده می‌شود. ﴿١٩﴾ و پسران همیشه جوان (برای خدمت) بر آنان می‌گردند و چون ایشان را ببینی، آنان را مرواریدهای پراگنده می‌پنداری. ﴿٢٠﴾ و چون آن جا را نگاه کنی، نعمت فراوان و پادشاهی بزرگ را می‌بینی. ﴿٢١﴾ بر تن آن‌ها (جنتیان) لباس‌های ابریشم نازک و ابریشم ضخیم است و با دستبندهای از نقره آراسته شده‌اند، و پروردگارشان شراب پاکیزه به آن‌ها می‌نوشاند. ﴿٢٢﴾ البته این (نعمت‌ها) پاداش (اعمال) شما است و سعی‌تان مورد سپاس (و قابل تقدیر) است. ﴿٢٣﴾ البته ما قرآن را به تدریج بر تو نازل کرده‌ایم. ﴿٢٤﴾ پس بر حکم پروردگارت صابر باش و گناهکار یا ناسپاس آنان را اطاعت مکن. ﴿٢٥﴾ و نام پروردگارت را در هر صبح و شام یاد کن.
﴿وَمِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَسَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا٢٦ إِنَّ هَؤُلَاءِ يُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَيَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ يَوْمًا ثَقِيلًا٢٧ نَحْنُ خَلَقْنَاهُمْ وَشَدَدْنَا أَسْرَهُمْ وَإِذَا شِئْنَا بَدَّلْنَا أَمْثَالَهُمْ تَبْدِيلًا٢٨ إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا٢٩ وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا٣٠ يُدْخِلُ مَنْ يَشَاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَالظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا٣١﴾ [الإنسان: ٢٦-٣١].
﴿٢٦﴾ و در حصه‌ای از شب برای الله نماز بگذار و در حصۀ طولانی از شب او را به پاکی یاد کن. ﴿٢٧﴾ بی‌گمان ایشان دنیای زودگذر را دوست می‌دارند و روز دشوار آخرت را پشت سر خویش می‌نهند. ﴿٢٨﴾ ما آن‌ها را آفریدیم و آفرینش آن‌ها را استوار و محکم کردیم و هر وقت بخواهیم مانند آن‌ها انسان‌های دیگری را جایگزین‌شان می‌کنیم. ﴿٢٩﴾ یقیناً این (تعلیمات قرآن)، یادآوری و پندی است؛ پس هرکس بخواهد راهی را به‌سوی پروردگارش برگزیند. ﴿٣٠﴾ شما نمی‌توانید (چیزی را) بخواهید مگر این که الله بخواهد، بی‌گمان الله دانای باحکمت است. ﴿٣١﴾ (لذا) در رحمت خود کسی را که بخواهد داخل می‌کند و برای ظالم‌ها (که مستحق رحمت نیستند) عذاب دردناک را آماده کرده‌ایم.