سورۀ احقاف
در مکه نازل شده و سی و پنج آیت است
بنام الله بخشندۀ مهربان
﴿حم١ تَنْزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ٢ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُسَمًّى وَالَّذِينَ كَفَرُوا عَمَّا أُنْذِرُوا مُعْرِضُونَ٣ قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمَاوَاتِ ائْتُونِي بِكِتَابٍ مِنْ قَبْلِ هَذَا أَوْ أَثَارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ٤ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لَا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ٥﴾ [الأحقاف: ١-٥].
﴿١﴾ حم. (مفهوم این حروف به الله معلوم است). ﴿٢﴾ فرود آوردن این کتاب از جانب الله توانمند باحکمت است. ﴿٣﴾ آسمان‌ها و زمین و آنچه را که در میان این دو است جز به حق و تا وقت معين نه آفریده‌ایم و کافران از آنچه از آن بیم داده شده‌اند، روی گردانند. ﴿٤﴾ بگو: آنچه را به جای الله (به دعا) می‌خوانید، دیده اید؟ به من نشان دهید چه چیزی از زمین را (معبودان باطل تان) آفریده‌اند؟ یا اینکه در آفرینش آسمان‌ها شراکت داشته‌اند؟ اگر راستگو هستید پس کتابی پیش از این یا نشانه ای از علم (گذشتگان) را برای من بیاورید. ﴿٥﴾ و (وقتی دلیلی ندارید پس) کیست گمراه‌تر از آن که به جای الله کسی را (به دعا) می‌خواند که تا روز قیامت (دعای) او را اجابت کرده نتواند و آنان (معبودان باطل) از دعاهایشان غافل و بی‌خبر‌اند؟!
﴿وَإِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوا لَهُمْ أَعْدَاءً وَكَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ كَافِرِينَ٦ وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ٧ أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَلَا تَمْلِكُونَ لِي مِنَ اللَّهِ شَيْئًا هُوَ أَعْلَمُ بِمَا تُفِيضُونَ فِيهِ كَفَى بِهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ٨ قُلْ مَا كُنْتُ بِدْعًا مِنَ الرُّسُلِ وَمَا أَدْرِي مَا يُفْعَلُ بِي وَلَا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى إِلَيَّ وَمَا أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ٩ قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كَانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَكَفَرْتُمْ بِهِ وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَى مِثْلِهِ فَآمَنَ وَاسْتَكْبَرْتُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ١٠ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا لَوْ كَانَ خَيْرًا مَا سَبَقُونَا إِلَيْهِ وَإِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هَذَا إِفْكٌ قَدِيمٌ١١ وَمِنْ قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً وَهَذَا كِتَابٌ مُصَدِّقٌ لِسَانًا عَرَبِيًّا لِيُنْذِرَ الَّذِينَ ظَلَمُوا وَبُشْرَى لِلْمُحْسِنِينَ١٢ إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ١٣ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ١٤﴾ [الأحقاف: ٦-١٤].
﴿٦﴾ و چون مردم جمع کرده شوند (آن معبودها) دشمن آنان خواهند بود و عبادتشان را انکار می‌کنند. ﴿٧﴾ و هنگامیکه آیت‌های واضح ما بر آنان تلاوت شود، کسانی که کفر ورزیده‌اند دربارۀ حقی که به آنان آمده، می‌گویند: این جادوی آشکار است. ﴿٨﴾ یا اینکه می‌گویند: (پیغمبر) آن را از خود ساخته و به الله نسبت داده است؟ بگو: اگر من آن را به دروغ به الله نسبت داده باشم شما نمی‌توانید در برابر قهر الله کاری برای دفاع از من بکنید. او از آنچه شما در باره آن (قرآن) گفتگو می‌کنید، داناتر است. کافی است که او در میان من و شما گواه باشد و اوست آمرزگار مهربان. ﴿٩﴾ بگو: من پیغمبر نو آمد و نخستین در میان پیغمبران نیستم و نمی‌دانم که با من و شما چگونه رفتار خواهد شد؟ من پیروی نمی‌کنم مگر آنچه را که به من وحی فرستاده می‌شود و من جز بیم دهنده آشکار نیستم. ﴿١٠﴾ بگو: به من خبر دهید اگر این قرآن از سوى الله باشد و آن را انکار کنید، در حالیکه گواهی از بنی اسرائیل، بر مانند آن (تورات) گواهی داده و ایمان آورده، ولی شما همچنان تکبر می‌ورزید (پس آیا ظالم نیستید؟) حقا که الله قوم ظالم را هدایت نمی‌کند. ﴿١١﴾ و کافران دربارۀ مؤمنان گفتند: اگر (دین اسلام) چیز خوبی بود آنها در پذیرفتن آن از ما سبقت نمی‌کردند و چون خود‌شان به وسیله آن هدایت نشده‌اند، می‌گویند: این دروغی قدیم است. ﴿١٢﴾ و پیش از آن (قرآن) کتاب موسی پیشوا و رحمت بود. و این کتابی است تصدیق کننده (آن) که به زبان عربی نازل شده است، تا ظالمان را بترساند و برای نیکوکاران مژده باشد. ﴿١٣﴾ البته آنان که گفتند: الله پروردگار ماست، باز استقامت ورزیدند، نه ترسی بر آنان است و نه غمگین می‌شوند. ﴿١٤﴾ ایشان اهل بهشت‌اند که در آن همیشه‌اند، به خاطر آنچه (از اعمال نیک) می‌کردند.
﴿وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ١٥ أُولَئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ١٦ وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ١٧ أُولَئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ١٨ وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَلِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمَالَهُمْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ١٩ وَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ فِي حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُمْ بِهَا فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ٢٠﴾ [الأحقاف: ١٥-٢٠].
﴿١٥﴾ و انسان را دربارۀ پدر و مادرش به نیکوکاری سفارش کردیم، مادرش او را به سختی حمل کرد و به سختی به دنیا آورد، و دوران بارداری و از شیر جدا کردن او سی ماه را در بر می‌گیرد، تا آنکه به كمال جوانی برسد و چهل ساله شود، می‌گوید: ای پروردگارم! به من توفیق ده تا نعمتی را که بر من و بر پدر و مادرم بخشیده ای شکر گزارم و کار نیک انجام دهم که از آن راضی شوی. و فرزندانم را نیز برایم نیک بگردان. همانا من به‌سوی تو باز گشته‌ام و از جمله مسلمانانم. ﴿١٦﴾ آنان کسانی‌اند که بهترین کردارشان را از آنان می‌پذیریم و از بدی‌هایشان در می‌گذریم، در حالیکه در میان جنتیان خواهند بود، این همان وعده راستی است که به آنان وعده داده می‌شد. ﴿١٧﴾ و آنکه به پدر و مادرش گفت: اف بر شما! آیا به من وعده می‌دهید که من (از قبر) بیرون آورده خواهم شد، حال آنکه پیش از من اقوام و ملت‌هایی از جهان رفته‌اند (و زنده نشده‌اند) و آن دو (پدر و مادر) الله را می‌خوانند (و می‌گویند:) وای بر تو! ایمان بیاور، بی‌گمان وعده الله حق است. اما او می‌گوید: این جز افسانه‌های مردمان گذشته نیست. ﴿١٨﴾ اینها‌اند که وعده عذاب بر آنان همراه با امت‌هایی از جن و انس که پیش از آنان گذشته‌اند محقق شده است. يقينا آنان زیان کار بودند. ﴿١٩﴾ و برای هریک از آنچه عمل کرده‌اند، درجاتی است تا به این وسیله، الله سزای اعمالشان را به طور کامل به آنان بدهد و آنها مورد ظلم قرار نگیرند. ﴿٢٠﴾ و یادآور شو، روزی که کافران بر آتش عرضه شوند (در این وقت به آنان گفته می‌شود) شما لذت‌ها و خوشی‌های خود را در زندگانی دنیای خویش از بین بردید و از آن برخوردار شدید، امروز شما به سبب آن که به ناحق در زمین تکبر می‌ورزیدید و به (سزای) آنکه مرتکب گناه می‌شدید، به عذاب خوار کننده و ذلت بار سزا داده می‌شوید.
﴿وَاذْكُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ٢١ قَالُوا أَجِئْتَنَا لِتَأْفِكَنَا عَنْ آلِهَتِنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ٢٢ قَالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَأُبَلِّغُكُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ وَلَكِنِّي أَرَاكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُونَ٢٣ فَلَمَّا رَأَوْهُ عَارِضًا مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قَالُوا هَذَا عَارِضٌ مُمْطِرُنَا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِيحٌ فِيهَا عَذَابٌ أَلِيمٌ٢٤ تُدَمِّرُ كُلَّ شَيْءٍ بِأَمْرِ رَبِّهَا فَأَصْبَحُوا لَا يُرَى إِلَّا مَسَاكِنُهُمْ كَذَلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ٢٥ وَلَقَدْ مَكَّنَّاهُمْ فِيمَا إِنْ مَكَّنَّاكُمْ فِيهِ وَجَعَلْنَا لَهُمْ سَمْعًا وَأَبْصَارًا وَأَفْئِدَةً فَمَا أَغْنَى عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَلَا أَبْصَارُهُمْ وَلَا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَيْءٍ إِذْ كَانُوا يَجْحَدُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ٢٦ وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا مَا حَوْلَكُمْ مِنَ الْقُرَى وَصَرَّفْنَا الْآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ٢٧ فَلَوْلَا نَصَرَهُمُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ قُرْبَانًا آلِهَةً بَلْ ضَلُّوا عَنْهُمْ وَذَلِكَ إِفْكُهُمْ وَمَا كَانُوا يَفْتَرُونَ٢٨﴾ [الأحقاف: ٢١-٢٨].
﴿٢١﴾ و (هود) برادر (قوم) عاد را یاد کن وقتی که در منطقۀ ریگستان احقاف قوم خود را (از عذاب الله) بیم داد، و به راستی پیش از او و پس از او نیز بیم دهندگانی گذشته بودند (با این پیام) که جز الله را نپرستید. چون من از عذاب روز بزرگ بر شما می‌ترسم. ﴿٢٢﴾ گفتند: آیا آمده ای تا ما را از معبودان ما برگردانی؟ اگر از راستگویان هستی پس آنچه را که به ما وعده میدهی، برای ما بیار. ﴿٢٣﴾ گفت: علم (زمان رسیدن عذاب) تنها نزد الله است، من چیزی را به شما ابلاغ می‌کنم که به تبلیغ آن فرستاده شده ام، ولی شما را قومی جاهل می‌بینم. ﴿٢٤﴾ پس چون تودۀ ابر را دیدند که به‌سوی دره‌هایشان روی آورده است، گفتند: این ابری است که برای ما خواهد بارید، (نه)، بلکه آن چیزی است که آن را به شتاب می‌خواستید، بادی است که عذاب دردناک در آن نهفته است. ﴿٢٥﴾ همه چیز را به امر پروردگارش نابود می‌کند. پس چنان شدند که جز خانه‌هایشان چیزی دیده نمی‌شد، این چنین مجرمان را سزا می‌دهیم. ﴿٢٦﴾ و البته به آنان چنان امکانات داده بودیم که به شما ندادیم و برای آنها گوش و چشمان و دلها قرار داده بودیم، اما گوشها و چشم‌ها و دل‌هایشان به حال‌شان سودی نبخشید، چرا که آیات الله را انکار می‌کردند و آنچه که به آن تمسخر می‌کردند، آنان را احاطه کرد. ﴿٢٧﴾ و البته قریه‌های را که در اطراف شما قرار داشتند؛ هلاک کردیم و آیات خود را به صورت‌های مختلف بیان نمودیم، تا (از کفر خود) بازگردند. ﴿٢٨﴾ پس چرا کسانیکه (ایشان را) برای تقرب به الله معبود (خود) برگزیده بودند، آنها را یاری نکرد؟ بلکه از نزد آنان محو شدند و این بود (عاقبت) دروغ و افترای‌شان.
﴿وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَى قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ٢٩ قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَإِلَى طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ٣٠ يَا قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُجِرْكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ٣١ وَمَنْ لَا يُجِبْ دَاعِيَ اللَّهِ فَلَيْسَ بِمُعْجِزٍ فِي الْأَرْضِ وَلَيْسَ لَهُ مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءُ أُولَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ٣٢ أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَمْ يَعْيَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتَى بَلَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ٣٣ وَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُوا بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ٣٤ فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنْ نَهَارٍ بَلَاغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ٣٥﴾ [الأحقاف: ٢٩-٣٥].
﴿٢٩﴾ و یادآور شو وقتی که گروهی از جن را به‌سوی تو روان کردیم تا قرآن را بشنوند، پس وقتی حاضر شدند، گفتند: خاموش باشید پس چون (تلاوت قرآن) تمام شد به‌سوی قومشان بازگشتند تا آنها را بیم دهند. ﴿٣٠﴾ گفتند: ای قوم ما! ما کتابی را شنیدیم که پس از موسی نازل شده است و تصدیق کننده کتاب‌های پیش از خود است، (و) به حق و به راه راست هدایت می‌کند. ﴿٣١﴾ ای قوم ما! سخنان دعوتگر الهی را بپذیرید و به او ایمان آورید تا الله گناهانتان را بیامرزد و شما را از عذاب دردناک امان دهد. ﴿٣٢﴾ و کسیکه (دعوت) دعوت دهندۀ الله را نپذیرد، پس نمی‌تواند (اسباب غضب الله) در زمین را عاجز کند و برای او جز الله هیچ ولی و یاوری نیست، (بلکه) ایشان در گمراهی آشکارند. ﴿٣٣﴾ آیا ندیده‌اند که الله همان ذاتی است که آسمان‌ها و زمین را آفریده و در آفریدن آنها عاجر و خسته نشده است، قادر است بر آنکه مرده‌ها را زنده کند؟! بلی؛ او بر هر کاری قادر است. ﴿٣٤﴾ و روزی که کافران بر دوزخ عرضه شوند (به آنان گفته می‌شود:) آیا این حق نیست؟ می‌گویند: بلی، قسم به پروردگارما. الله (به ایشان) می‌فرماید: پس به سبب آنکه کفر می‌ورزیدید عذاب را بچشید. ﴿٣٥﴾ (وقتی سزای‌شان چنین باشد) پس صبر کن طوری که پیغمبران اولوالعزم صبر کردند، و برای (عذاب) آنها شتاب مكن. روزی که آنچه را وعده داده می‌شوند، ببینند، گویی (در دنیا) جز ساعتی از روز نمانده‌اند، این (قرآن) ابلاغی است. پس آیا (قومی) جز گروه فاسقان هلاک می‌شود؟