سورۀ توبه

در مدینه نازل شده و یکصد و بیست و نه آیت است.

بنام الله بخشندۀ مهربان

﴿بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ١ فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَأَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ٢ وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ٣ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ٤ فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ٥ وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ٦﴾ [التوبة: ١-٦].

﴿١﴾ (این) ابراز بیزاری است از طرف الله و رسول او نسبت به آن مشرکانی که با آنها عهد کرده اید. ﴿٢﴾ (به ایشان بگو:) پس در زمین (حدود مسلمانان) تا چهار ماه (از شوال تا آخر ماه محرم) بگردید و بدانید که شما الله را عاجز کرده نمی‌توانید (از عقوبت مجرمان)، و اینکه الله رسواکننده کافران است. ﴿٣﴾ و اعلان است از طرف الله و رسول او برای مردم جهان در روز حج اكبر (حج فرضی) به اینکه الله از مشرکین بیزار است و رسول او (نیز از آنها بیزار است)، پس اگر توبه کنید (از شرک) پس آن برای شما خیر است، و اگر روی بگردانید (و بر شرک باقی بمانید)، پس بدانید که شما الله را عاجز کرده نمی‌توانید، و کافران را به عذاب دردناک مژده بده. ﴿٤﴾ مگر آن مشرکانی که با آنها عهد بسته اید و باز از آن (تعهدات خود) چیزی را نسبت به شما کم (نقض ) نکردند، و هیچ کس را علیه شما مدد نکردند، پس عهد آنان را تا پایان مدت مقرر‌شان تمام کنید. چون الله متقیان را دوست دارد. ﴿٥﴾ پس چون ماه‌های حرام (یعنی مهلت مشرکان) به پایان رسد، پس آن مشرکان را در هر جایی یافتید بکشید، و آنها را (اسیر) بگیرید و آنها را از داخل شدن در حدود حرم) منع کنید و برای منع آنها در هر کمین گاهی بنشنید، پس اگر (از شرک) توبه کنند و نماز را برپا کنند و زکات بدهند، پس راه را بر آنها باز کنید، (و آنها را از مسجدالحرام و حدود حرم منع نکنید). چون الله آمرزگار (و) مهربان است. ﴿٦﴾ و اگر یکی از مشرکان از تو امان (پناه) خواست، پس او را امان ده تا کلام الله را بشنود، باز او را در جای امنش برسان، این (فرمان امان دادن به سبب آنست که آنها قوم نادان‌اند (تا چیزی از دین ما را بدانند).

﴿كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ٧ كَيْفَ وَإِنْ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ لَا يَرْقُبُوا فِيكُمْ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً يُرْضُونَكُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ وَتَأْبَى قُلُوبُهُمْ وَأَكْثَرُهُمْ فَاسِقُونَ٨ اشْتَرَوْا بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِهِ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ٩ لَا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ١٠ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَنُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ١١ وَإِنْ نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُونَ١٢ أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ١٣﴾ [التوبة: ٧-١٣].

﴿٧﴾ (بعد از عهدشکنی خود آنها) چگونه برای مشرکین نزد الله و رسول او عهدی بماند؟ به جز آنانی که با آنها کنار مسجد الحرام عهد بسته بودید، پس تا وقتی که با شما (بر عهد و پیمان شان) وفادار باشند، شما نیز به عهده تان با آنان وفادار باشید. بی‌گمان الله پرهیزگاران را دوست دارد. ﴿٨﴾ چگونه (عهد و پیمانی داشته باشند) در حالیکه اگر بر شما غالب شوند، درباره شما حق قرابت و عهد را مراعات نمی‌کنند. بلکه شما را با زبان‌شان راضی می‌سازند، و از دوستی شما) دل‌های آنها ابا می‌ورزد، و بیشترین آنها فاسق (نافرمان و عهدشکن)‌اند. ﴿٩﴾ آيات الله را به بهای ناچیزی فروختند و مردم را از راه او باز داشتند (و خود‌شان نیز از آن اعراض کردند) و یقینا بد است آنچه می‌کنند. ﴿١٠﴾ دربارۀ هیچ مؤمنی حق قرابت و عهد را رعایت نمی‌کنند، و این جماعت تجاوزکاران‌اند. ﴿١١﴾ پس اگر توبه کردند (از شرک) و نماز را برپا داشتند و زکات را دادند، پس آنها برادران شما در دین هستند، ما آیات خود را برای مردمی که می‌دانند، به تفصیل بیان می‌کنیم. ﴿١٢﴾ ولی اگر (مشرکین) قسمهای خود را بعد از عهد خویش (با شما) شکستند، و به دین تان (دین اسلام) طعنه زدند، پس با پیشوایان کفر بجگنید، چرا که قسم‌های آنها قابل اعتبار نیست، تا (از عهدشکنی خود) دست بردارند. ﴿١٣﴾ چرا نمی‌جنگید با قومی که قسم‌های خود را شکستند، و به بیرون کردن پیغمبر (از مدینه نیز) عزم کردند، و آنها (جنگ و عهدشکنی را) برای بار اول آغاز نمودند؟ آیا از آنها می‌ترسید؟ پس الله سزاوارتر به آن است که از او بترسید، اگر مؤمن هستید.

﴿قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ١٤ وَيُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ وَيَتُوبُ اللَّهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ١٥ أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ وَلَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَا رَسُولِهِ وَلَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ١٦ مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَنْ يَعْمُرُوا مَسَاجِدَ اللَّهِ شَاهِدِينَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِ أُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَفِي النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ١٧ إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ١٨ أَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَجَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ١٩ الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ٢٠﴾ [التوبة: ١٤-٢٠].

﴿١٤﴾ با آنان (کفار عهدشکن) بجنگید الله آنها را به دست شما عذاب می‌دهد، و رسوایشان می‌سازد، و شما را بر آنها پیروز می‌گرداند، و سینه‌های مؤمنان را شفا می‌بخشد. ﴿١٥﴾ و خشم دل‌های مؤمنان را می‌برد. و الله توبه هرکس را که بخواهد می‌پذیرد، و الله دانای باحکمت است. ﴿١٦﴾ آیا گمان کرده اید که (بدون امتحان) گذاشته می‌شوید، در حالیکه تا هنوز الله (اخلاص ) آنانی از شما را که جهاد کرده‌اند، معلوم (ظاهر) نکرده است. و (نیز) کسانی را که غیر از الله و رسول او و مسلمانان دوست پنهانی (همراز) نگرفته‌اند (معلوم نکرده است). و الله به آنچه شما می‌کنید باخبر است. ﴿١٧﴾ برای مشرکان روا نیست که مساجد الله را آباد کنند، در حالیکه بر کفر خود گواهی می‌دهند. این گروه کسانی‌اند که نیکی‌هایشان برباد شده و آنها در دوزخ برای همیشه‌اند. ﴿١٨﴾ مساجد الله را تنها کسانی آباد می‌کنند که به الله و روز آخرت (قیامت) ایمان داشته و نماز را برپا کنند و زکات دهند و به جز الله از کسی نمی‌ترسند. پس امید است که این جماعت از راه یافتگان باشند. ﴿١٩﴾ آیا (شما مشركان) تنها آب دادن حاجیان و آباد نمودن مسجد الحرام را مانند عمل کسی قرار داده اید که به الله و روز آخرت ایمان آورده و در راه الله جهاد کرده است؟ این دو عمل نزد الله برابر نیستند و الله قوم ظالم را هدایت نمی‌کند. ﴿٢٠﴾ (بلکه) آنانی که ایمان آورده و هجرت کرده‌اند و در راه الله با مالها و جانهای‌شان جهاد کرده‌اند، نزد الله مقام والاتر دارند، و این جماعت رستگاران‌اند.

﴿يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَرِضْوَانٍ وَجَنَّاتٍ لَهُمْ فِيهَا نَعِيمٌ مُقِيمٌ٢١ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ٢٢ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ٢٣ قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ٢٤ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ٢٥ ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ٢٦﴾ [التوبة: ٢١-٢٦].

﴿٢١﴾ پروردگارشان آنها را به رحمتی از طرف خود و خشنودی و به باغ‌های که در آنها نعمت‌های دائمی دارند، مژده می‌دهد. ﴿٢٢﴾ همیشه‌اند در آن باغها تا ابد، يقينا نزد الله (برای نیکان) ثواب عظیم است. ﴿٢٣﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید! اگر پدران و برادران شما کفر را بر ایمان ترجیح دادند، پس آنها را به دوستی نگیرید، و هر کسی که از شما با آنان (با پدران و برادران کافر خود) دوستی کند، پس آنان همان ظالمان‌اند. ﴿٢٤﴾ بگو: اگر پدران تان و پسرانتان و برادران تان و زنهایتان و خویشاوندانتان، و مال‌های که کسب کرده اید و تجارتی که از بی‌رواجی (و بی‌بازاری) آن می‌ترسید و عمارت‌های که آنرا می‌پسندید، نزد شما از الله و رسول او و از جهاد در راه الله محبوب‌تر است، پس انتظار کنید تا آن که الله حکمش (عقوبتش) را بیاورد. و الله مردم فاسق را هدایت نمی‌کند. ﴿٢٥﴾ البته الله شما را در مواضع بسیاری مدد کرد و (خصوصا) در روز (جنگ ) حنين، وقتی که بسیاری تعداد تان شما را فریفته ساخته بود (لیکن) آن بسیاری تعداد چیزی را از شما دفع نکرد بلکه زمین با وجود فراخی آن بر شما تنگ گردید، باز در حالیکه پشت به دشمن گردانیده بودید، پا به فرار نهادید. ﴿٢٦﴾ و باز الله آرامش و اطمیان خود را بر رسولش و مؤمنان نازل کرد و از آسمان) لشکرهای را فرستاد که شما نمی‌دیدید و کافران را عذاب داد. و این است سزای کافران.

﴿ثُمَّ يَتُوبُ اللَّهُ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ٢٧ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا وَإِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ إِنْ شَاءَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ٢٨ قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ٢٩ وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ٣٠ اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ٣١﴾ [التوبة: ٢٧-٣١].

﴿٢٧﴾ باز الله بعد از این، توبۀ هر کس را که بخواهد قبول می‌کند و الله آمرزگار (و) مهربان است. ﴿٢٨﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید! جز این نیست که مشرکها پلیداند، پس نباید به مسجدالحرام نزدیک شوند بعد از این سال شان، و اگر از فقر (به سبب نا آمدن مشرکان) بترسید، پس الله به زودی شما را از فضل خود غنی می‌سازد، اگر بخواهد. چون الله دانای باحکمت است. ﴿٢٩﴾ (ای مسلمانان!) با آنانی (از اهل کتاب) بجنگید که به الله و روز آخرت ایمان نمی‌آورند، و چیزی را که الله و رسول او حرام قرار داده‌اند، حرام نمی‌دانند و از دین حق اطاعت نمی‌کنند، حال آنکه از کسانی‌اند که به آنها کتاب آسمانی داده شده است، (پس بجنگید با آنها) تا آن که (ایمان آورند یا) جزیه را به دست خود با كمال حقارت بدهند. ﴿٣٠﴾ (از دلایل ایمان نیاوردن‌شان این است که) یهودی‌ها گفتند: عزیر پسر الله است. و نصارا گفتند: مسیح (عیسی بن مریم) پسر الله است. این است سخن آنها (که در دهانهایشان وجود دارد) به سخن آنانی که از پیش کفر ورزیده بودند مشابهت دارد. الله آنها را هلاک کند (پس ) چگونه (با وجود دلایل واضح) باز گردانیده می‌شوند؟ ﴿٣١﴾ (سبب گمراهی‌شان این بود که) علماء و گوشه نشینان (پیران) خود را به جای الله معبودهای خود گردانیدند، و مسیح پسر مریم را (نیز) معبود خود قرار دادند. حال آنکه امر نشده بودند مگر این که معبود یگانه را عبادت کنند که هیچ معبودی برحق غیر از او نیست. و پاک است او از آنچه با او شریک می‌سازند.

﴿يُرِيدُونَ أَنْ يُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ٣٢ هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ٣٣ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ٣٤ يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ٣٥ إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ٣٦﴾ [التوبة: ٣٢-٣٦].

﴿٣٢﴾ می‌خواهند نور الله (چراغ توحید) را با دهانهایشان (با سخنهای دور از حقیقت) خاموش کنند و الله ابا می‌ورزد مگر اینکه نورش را کامل کند، اگر چه کافران دوست نداشته باشند. ﴿٣٣﴾ او (الله) همان ذاتیست که پیغمبر خود را با (اصول) هدایت و دین حق فرستاد، تا آن را بر تمامی ادیان عالم غالب سازد، اگر چه مشرکان خوش نداشته باشند. ﴿٣٤﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، البته بسیاری از علمای (یهود) و گوشه نشینان (نصارا) مال‌های مردم را به ناحق می‌خورند، و مردم را از راه (و دین) الله منع می‌کنند. و آنانی که طلا و نقره (مال دنیا) را ذخیره می‌کنند و آن را در راه الله انفاق نمی‌کنند، پس آنها را به عذاب دردناک مژده بده. ﴿٣٥﴾ روزی که آن گنجینه‌ها (طلا و نقره) در آتش دوزخ گداخته شود، پس به وسیله آن پیشانی و پهلو و پشت‌های آنها داغ کرده شود و گفته شود که این است آنچه برای خود ذخیره کرده بودید، پس آنچه را ذخیره می‌کردید، بچشید. ﴿٣٦﴾ يقينا شمار ماهها نزد الله در کتابش از روزی که آسمان‌ها و زمین را آفریده است، دوازده ماه است، از آنجمله چهار ماه حرام (قابل احترام و بزرگداشت) است. دین راست و درست همین است، پس در آنها (چهار ماه حرام؛ به وسیله جنگ) به خویش ظلم مکنید. و با مشرکان بجنگید، قسمی که آنها همه (به همکاری یکدیگر) با شما می‌جنگند، و بدانید که الله با پرهیزگاران است.

﴿إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ٣٧ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ٣٨ إِلَّا تَنْفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيْئًا وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ٣٩ إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ٤٠﴾ [التوبة: ٣٧-٤٠].

﴿٣٧﴾ جز این نیست که تأخیر نمودن ماهای حرام و بی‌جا کردن آن، فزونی در کفر است که کافران به سبب آن گمراه ساخته می‌شوند، چون که (جنگ در) آن را، یک سال حلال می‌شمارند، و یک سال دیگر آن را حرام قرار می‌دهند، تا شماره ماههای که الله جنگ را در آن حرام قرار داده است موافق سازند، پس در نتیجه چیزی را که الله حرام گردانیده است، بر خود حلال گردانند. (در حقیقت) اعمال بدشان برای آنها مزين شده است. و الله قوم کافر را هدایت نمی‌کند. ﴿٣٨﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، شما را چه شده است که چون به شما گفته می‌شود در راه الله بیرون شوید، گران شده به زمین میل می‌کنید (تنبلی می‌کنید) ؟ آیا به جای آخرت به زندگی دنیا راضی شده اید؟ پس متاع زندگی دنیا در برابر آخرت، اندکی بیش نیست. ﴿٣٩﴾ اگر بیرون نشوید (در راه الله) شما را عذاب دردناک می‌دهد، و به جای شما قوم دیگری را می‌آورد، و به او هیچ ضرری رسانده نمی‌توانید، و الله بر هرچیز قادر است. ﴿٤٠﴾ اگر او (پیغمبر) را یاری نکنید (هیچ پروایی نیست) چون او را الله یاری کرد، آن وقتی که او را کافران (از مکه بیرون کردند در حالیکه او دوم آن دو تن بود، وقتی که هردو در غار بودند (بلکه) وقتی که به هم صحبت خود (ابوبکر صدیق) می‌گفت: غمگین مشو، چون الله با ماست، پس الله آرامش و اطمینان خود را بر پیغمبر نازل کرد و او را به لشکری که آنها را ندیدید کمک کرد، و کلمۀ کافران را پست گردانيد و كلمۀ الله بلند است، و الله غالب (و) باحکمت است.

﴿انْفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ٤١ لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا وَسَفَرًا قَاصِدًا لَاتَّبَعُوكَ وَلَكِنْ بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ وَسَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ أَنْفُسَهُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ٤٢ عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ٤٣ لَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ٤٤ إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ٤٥ وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً وَلَكِنْ كَرِهَ اللَّهُ انْبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدِينَ٤٦ لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَفِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ٤٧﴾ [التوبة: ٤١-٤٧].

﴿٤١﴾ بیرون شوید (برای جهاد) در حالت سبکی و گرانی تان (بانشاط و بی‌نشاط)، و با مالها و جانهای خود در راه الله جهاد کنید، این برای شما خیر است، اگر بدانید. ﴿٤٢﴾ اگر منفعتی نزدیک و سفری آسان بود، حتما از تو پیروی می‌کردند، ولی مسافت طولانی راه برای آنان دشوار است. به الله سوگند می‌خورند که اگر می‌توانستیم با شما بیرون می‌شدیم، خود را هلاک می‌کنند و الله می‌داند که آنها دروغگو‌اند. ﴿٤٣﴾ (اگر چه) الله تو را معاف کرده است. (لیکن) چرا پیش از آنکه راستگویان بر تو معلوم گردند و دروغگویان را بشناسی، به آنها اجازه (نشست از جهاد) دادی؟ ﴿٤٤﴾ آنانی که به الله و روز آخرت ایمان دارند، درباره اینکه با مالها و جانهای خود جهاد کنند، از تو اجازه نمی‌طلبند. و الله به احوال (همچون) پرهیزگاران داناست. ﴿٤٥﴾ تنها آنانی از تو اجازه می‌خواهند تا به جهاد نروند که (از زیر دل) به الله و روز آخرت ایمان ندارند، و دل‌هایشان از شک پر شده است، لذا آنها در شک خود (مبتلا بوده) سرگردان‌اند. ﴿٤٦﴾ و اگر آنها (منافقان) به راستی ارادۀ بیرون شدن (برای جهاد داشتند البته برای آن سامان و وسایل جنگ را آماده می‌کردند، و لیکن الله روان شدن آنها را (به جهاد) خوش نداشت پس آنان را از حرکت (با شما) منصرف گردانید و (گویا به آنها) گفته شد: بنشینید (در خانه‌های تان) با نشستگان (ضعیفان و اطفال). ﴿٤٧﴾ (الله آنها را از بیرون رفتن با شما منع کرد که) اگر آنان با شما بیرون می‌آمدند چیزی جز فساد (و اختلاف) به شما نمی‌افزودند، و البته با سرعت در میان شما به فساد انگیزی می‌پرداختند و در حق شما فتنه جویی می‌کردند، در حالیکه در میان شما کسانی هستند که سخن آنها را می‌شنوند. و الله به احوال ظالمان داناست.

﴿لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَقَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ حَتَّى جَاءَ الْحَقُّ وَظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ وَهُمْ كَارِهُونَ٤٨ وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لِي وَلَا تَفْتِنِّي أَلَا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ٤٩ إِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِنْ تُصِبْكَ مُصِيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنَا أَمْرَنَا مِنْ قَبْلُ وَيَتَوَلَّوْا وَهُمْ فَرِحُونَ٥٠ قُلْ لَنْ يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ٥١ قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ٥٢ قُلْ أَنْفِقُوا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا لَنْ يُتَقَبَّلَ مِنْكُمْ إِنَّكُمْ كُنْتُمْ قَوْمًا فَاسِقِينَ٥٣ وَمَا مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَبِرَسُولِهِ وَلَا يَأْتُونَ الصَّلَاةَ إِلَّا وَهُمْ كُسَالَى وَلَا يُنْفِقُونَ إِلَّا وَهُمْ كَارِهُونَ٥٤﴾ [التوبة: ٤٨-٥٤].

﴿٤٨﴾ (دلیل فساد طلبی‌شان این است که) البته پیش از این فتنه را (در غزوۀ تبوک نیز) طلب کرده بودند و بر ضد تو نیرنگها و چاره اندیشی‌ها کردند، تا آن که حق (غلبۀ مسلمانان) آمد و امر (دین) الله آشکار شد، در حالیکه (منافقین) آن را خوش نداشتند. ﴿٤٩﴾ و از آنها (منافقین) کسی هست که می‌گوید: (به پیغمبر) مرا اجازه ده (به تخلف از جهاد) و مرا در فتنه مینداز، آگاه باش که همین اکنون در فتنه افتیده‌اند و یقینا دوزخ احاطه کننده کافران است. ﴿٥٠﴾ اگر به تو خیری برسد آنها را می‌رنجاند، و اگر به تو مصیبتی برسد، می‌گویند: البته ما از پیش احتياط خود را گرفتیم و (از نزد تو) شادمان بر می‌گردند. ﴿٥١﴾ بگو: هرگز به ما نمی‌رسد مگر آنچه الله برای ما نوشته است، او کارساز ماست، و باید که مؤمنان به الله توکل کنند. ﴿٥٢﴾ بگو: آیا دربارۀ ما جز یکی از این دو خوبی را انتظار دارید ( پیروزی یا شهادت را)؟ و ما در باره شما انتظار می‌کشیم که الله از نزد خود با دستان ما به شما عذابی برساند. پس انتظار بکشید و ما هم با شما در انتظاریم. ﴿٥٣﴾ بگو: شما (منافقان) چه با خوشی (مال تان را در جهاد) انفاق کنید یا به کراهت، (در هردو صورت) هرگز از شما پذیرفته نمی‌شود، زیرا شما قوم فاسق بودید. ﴿٥٤﴾ و هیچ چیز مانع پذیرفته شدن انفاقهای‌شان نشد جز اینکه (در دل) به الله و رسول او کافر شده‌اند، و به نماز نمی‌آیند مگر در حال کسالت و انفاق نمی‌کنند مال خود را مگر با کراهت.

﴿فَلَا تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ٥٥ وَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْكُمْ وَمَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَفْرَقُونَ٥٦ لَوْ يَجِدُونَ مَلْجَأً أَوْ مَغَارَاتٍ أَوْ مُدَّخَلًا لَوَلَّوْا إِلَيْهِ وَهُمْ يَجْمَحُونَ٥٧ وَمِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهَا رَضُوا وَإِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْهَا إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ٥٨ وَلَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا مَا آتَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ سَيُؤْتِينَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَرَسُولُهُ إِنَّا إِلَى اللَّهِ رَاغِبُونَ٥٩ إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ٦٠ وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ٦١﴾ [التوبة: ٥٥-٦١].

﴿٥٥﴾ پس مالها و اولاد آنها تو را در تعجب نه اندازد، چون الله می‌خواهد آنها را به وسیله اینها (مال و اولاد) در زندگی دنیا عذاب دهد، و جانشان در حالی بیرون آید که کافر باشند. ﴿٥٦﴾ به الله قسم می‌خورند که آنها از شما (مسلمانان)‌اند، و حال آنکه از شما نیستند، و ليكن آنها قومی هستند که می‌ترسند (و تقیه می‌کنند). ﴿٥٧﴾ اگر پناهگاهی بیابند، یا غارهایی، یا سوراخی را، البته با سرعت به طرف آن روی می‌آورند (تا از شما مخفی شوند). ﴿٥٨﴾ و بعضی از آنها (منافقین) درباره (تقسیم) صدقات بر تو عیب و ایراد می‌گیرند، پس اگر به آنها از آن داده شود، راضی می‌شوند، و اگر از آن داده نشوند، ناگهان ناراض (و خشمگین) می‌شوند. ﴿٥٩﴾ و اگر آنها به آنچه که الله و رسول او به آنها داده‌اند راضی می‌شدند، و می‌گفتند: الله ما را بس است، به زودی الله از فضلش و رسول او به ما می‌دهند، البته ما به سوى الله مشتاق و راغبیم (این برای‌شان بهتر بود). ﴿٦٠﴾ صدقه‌ها تنها برای فقیران و مسکین‌ها و وظیفه داران (و کارکنان) جمع آوری صدقات و برای آنانی که دل‌هایشان به طرف اسلام رغبت داده می‌شود و در راه آزادی بردگان (از غلامی) و دینداران و در راه الله (مجاهدان) و برای مسافران (بازماندگان در سفر) اختصاس دارد، فریضه ای از طرف الله است. و الله دانا و باحکمت است. ﴿٦١﴾ و از منافقان کسانی‌اند که پیغمبر را آزار می‌دهند و می‌گویند: او سراپا گوش (خوش باور) است. بگو: گوش خیری برای شماست (زیرا از شما درمی گذرد، و چونکه) به الله ایمان دارد و (سخن) مؤمنان را تصدیق می‌کند و برای آنانی از شما که ایمان آورده‌اند، رحمتی است. و آنانی که رسول الله را می‌آزارند، عذاب دردناک در پیش دارند.

﴿يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَاللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَقُّ أَنْ يُرْضُوهُ إِنْ كَانُوا مُؤْمِنِينَ٦٢ أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحَادِدِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيهَا ذَلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ٦٣ يَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِمَا فِي قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِئُوا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ مَا تَحْذَرُونَ٦٤ وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَيَقُولُنَّ إِنَّمَا كُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ وَرَسُولِهِ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ٦٥ لَا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ إِنْ نَعْفُ عَنْ طَائِفَةٍ مِنْكُمْ نُعَذِّبْ طَائِفَةً بِأَنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِمِينَ٦٦ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ٦٧ وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا هِيَ حَسْبُهُمْ وَلَعَنَهُمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِيمٌ٦٨﴾ [التوبة: ٦٢-٦٨].

﴿٦٢﴾ (آن منافقان) در نزد شما به الله قسم می‌خورند تا شما را راضی کنند، حال آنکه الله و رسول او سزاوارترند که راضی‌شان کنند، اگر مؤمن هستند. ﴿٦٣﴾ آیا (منافقان) ندانستند که هر کس با الله و رسول او مخالفت کند بی‌گمان برای او آتش دوزخ است که همیشه در آن می‌ماند، و این رسوایی بزرگ است. ﴿٦٤﴾ منافقان (با اظهار ترس تمسخر آمیز) از آن می‌ترسند که سوره ای درباره آنان نازل شود که از آنچه در دل‌هایشان است آگاه سازد، بگو: مسخره کنید، يقينا الله آنچه را که از آن می‌ترسید، آشکار می‌سازد. ﴿٦٥﴾ و اگر از آنها بپرسی (چرا مسلمانان را مورد تمسخر قرار می‌دهید؟) البته می‌گویند: ما شوخی و بازی می‌کردیم، بگو: آیا به الله و آیات او و رسولش تمسخر می‌کردید؟ ﴿٦٦﴾ (اکنون) عذر پیش نکنید، چون شما بعد از (اظهار) ایمان تان کافر شده اید، اگر گروهی از شما را عفو کنیم، گروهی دیگر را به سبب آنکه (توبه نکردند و) گناهکار بودند، عذاب میدهیم. ﴿٦٧﴾ مردان و زنان منافق (در نفاق و بی‌دینی مانند) یکدیگراند (که به گناه امر و از نیکی نهی می‌کنند و دست‌های خود را از انفاق کردن در راه الله) می‌بندند. الله را فراموش کردند، پس الله نیز آنها را از رحمت خود فراموش (محروم) کرد، واقعا که منافقان فاسق و نافرمان‌اند. ﴿٦٨﴾ (لذا) الله برای مردان و زنان منافق و کافران، دوزخ را وعده داده است که در آن همیشه‌اند، همان (دوزخ) برایشان کافی است. الله آنها را از رحمت خود دور نموده است، و برای آنها عذاب همیشگی است.

﴿كَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنْكُمْ قُوَّةً وَأَكْثَرَ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا فَاسْتَمْتَعُوا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُمْ بِخَلَاقِكُمْ كَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ بِخَلَاقِهِمْ وَخُضْتُمْ كَالَّذِي خَاضُوا أُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ٦٩ أَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَقَوْمِ إِبْرَاهِيمَ وَأَصْحَابِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكَاتِ أَتَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ٧٠ وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ٧١ وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ٧٢﴾ [التوبة: ٦٩-٧٢].

﴿٦٩﴾ مانند (کفر و نفاق) آنانی که پیش از شما بودند در حالی که از شما قوی‌تر و ثروتمندتر و دارای اولاد بیشتر بودند، پس از حصه خویش (چند روز) نفع بردند، و شما هم از حصه خود نفع بردید، قسمی که آنانی که پیش از شما بودند از حصه خود نفع بردند، و شما (در لذتهای دنیا و تكذيب ما) فرو رفتید طوریکه (مردمان سابق) فرو رفتند، این گروه اعمال‌شان در دنیا و آخرت برباد شد، و این گروه زیانکارانند. ﴿٧٠﴾ آیا به آنها (مشرکین و منافقین) خبر آنانی که پیش از ایشان بودند نیامده است؟ (یعنی) قوم نوح و قوم عاد و قوم ثمود و قوم ابراهيم و باشندگان مدین و قریه‌های زیر و زبر شده که پیغمبرانشان دلائل واضح و روشن برایشان آوردند (ليكن كفر ورزیدند و به سبب آن بر ایشان عذاب آمد) پس الله هرگز به آنها ظلم نکرده بود، ولی آنها بر خود ظلم می‌کردند. ﴿٧١﴾ مردان و زنان مؤمن دوستان یکدیگرند (که) به نیکی امر می‌کنند و از بدی منع می‌کنند، و نماز را برپا می‌کنند و زکات را می‌پردازند، و الله و رسول او را اطاعت می‌کنند، این گروه؛ الله آنها را بزودی مورد رحمت خویش قرار خواهد داد، چون الله غالب (و) باحکمت است. ﴿٧٢﴾ الله به مردان و زنان مؤمن باغ‌های را وعده کرده است که از زیر (درختان و قصر‌های) آن نهرهای جاری است، در آن همیشه‌اند، و (نیز) قصرهای پاکیزه در بهشت‌های دائمی (وعده کرده است)، و خشنودی الله از همه چیز بزرگ‌تر است. (در حقیقت) این است کامیابی بزرگ.

﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ٧٣ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوا بِمَا لَمْ يَنَالُوا وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْرًا لَهُمْ وَإِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذَابًا أَلِيمًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمَا لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ٧٤ وَمِنْهُمْ مَنْ عَاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتَانَا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ٧٥ فَلَمَّا آتَاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوْا وَهُمْ مُعْرِضُونَ٧٦ فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ٧٧ أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ وَأَنَّ اللَّهَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ٧٨ الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ٧٩﴾ [التوبة: ٧٣-٧٩].

﴿٧٣﴾ ای پیغمبر! با کفار و منافقین جهاد کن و بر آنها شدت کن (این عذاب دنیا است و در آخرت) جایگاهشان دوزخ است، و چه بد جایگاهی است (دوزخ). ﴿٧٤﴾ (منافقان) به الله قسم می‌خورند که (سخن کفر) نگفته‌اند، در حالیکه بدون شک سخن کفر را گفتند، و پس از (اظهار) اسلامشان کافر گشته‌اند و عزم انجام کاری را نمودند که آنرا حاصل کرده نمی‌توانند، و به اعتراض نپرداختند مگر به سبب آن که الله آنان را از فضل خود توانگر ساخت و پیغمبرش . پس اگر (از نفاق) توبه کنند برایشان بهتر است، و اگر روی بگردانند الله در دنیا و آخرت آنان را به عذابی دردناک مبتلا می‌کند و آنان در روی زمین هیچ کارساز و مددکاری نخواهند داشت. ﴿٧٥﴾ و از آنان (منافقین) کسانی هستند که با الله عهد کردند که اگر از فضل خود به ما (مال و ثروت) دهد، حتما صدقه می‌دهیم و از نیکان خواهیم شد. ﴿٧٦﴾ پس چون (الله) از فضل خود به آنها داد، به آن بخل ورزيدند و اعراض کنان برگشتند. ﴿٧٧﴾ پس در عقب عهدشکنی‌شان (و به سزای آن، الله) نفاق را در دل‌هایشان باقی گذاشت تا روزی که با او ملاقات کنند، به سبب اینکه در چیزی که با او وعده کرده بودند وعدہ خلافی کردند و به سبب اینکه دروغ می‌گفتند. ﴿٧٨﴾ آیا ندانستند که الله رازهای پوشیده و سخنهای پنهانی آنها را می‌داند، و اینکه الله دانای غیبهاست. ﴿٧٩﴾کسانی که از مؤمنان داوطلب در صدقات عیبجویی می‌کنند، و از مردمانی که جز به اندازه توان‌شان چیزی (برای انفاق در راه الله) نمی‌یابند، عیبجویی می‌کنند و آنان را مسخره می‌کنند، الله ایشان را مورد تمسخر قرار می‌دهد و آنها عذاب دردناک دارند.

﴿اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ٨٠ فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَكَرِهُوا أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَالُوا لَا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ٨١ فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَلْيَبْكُوا كَثِيرًا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ٨٢ فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلَى طَائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَدًا وَلَنْ تُقَاتِلُوا مَعِيَ عَدُوًّا إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ٨٣ وَلَا تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ مَاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ٨٤ وَلَا تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَأَوْلَادُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِي الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ٨٥ وَإِذَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَجَاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ اسْتَأْذَنَكَ أُولُو الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَقَالُوا ذَرْنَا نَكُنْ مَعَ الْقَاعِدِينَ٨٦﴾ [التوبة: ٨٠-٨٦].

﴿٨٠﴾ (لذا ای پیغمبر)، چه برای آنها آمرزش بخواهی چه آمرزش نخواهی (برابر است، چون) اگر هفتاد بار برای آنها مغفرت بخواهي الله هرگز آنها را نمی‌آمرزد، این (نیامرزیدن) به سبب آن است که آنها به الله و رسولش كفر ورزیدند و الله مردم فاسق (و کافر) را هدایت نمی‌کند. ﴿٨١﴾ تخلف کنندگان از جهاد (غزوۀ تبوک) به نشستن خود در خانه‌هایشان بر خلاف رسول الله شادمان شدند، و خوش نداشتند که با مالها و جانهایشان در راه الله جهاد کنند، و گفتند: (به پیروان خود) در گرما (به جهاد) بیرون مشويد، بگو: آتش جهنم بسیار گرمتر و سوزانتر است اگر می‌دانستند. ﴿٨٢﴾ پس باید کم بخندند و بسیار گریه کنند، این جزای کارهایی است که می‌کردند. با ﴿٨٣﴾ پس اگر الله تو را (از غزوۀ تبوک) به‌سوی طائفۀ از منافقین باز گرداند پس ایشان از تو برای بیرون شدن به جهاد اجازه خواستند، بگو: هرگز با من برای جهاد بیرون نخواهید شد، و هرگز همراه من با هیچ دشمنی نخواهید جنگید، چون شما اول بار به نشستن راضی شدید پس اکنون هم با خانه نشینان بنشینید. ﴿٨٤﴾ و هرگز بر هیچ یکی از آنها که بمیرد، نماز (جنازه) مخوان و بر قبر هیچ یکی از آنها نیست، چون ایشان به الله و رسول او کافر شدند و در حال فسق (و بی‌ایمانی مردند. ﴿٨٥﴾ و اموال و اولاد آنان تو را (ای مخاطب)، در تعجب نه اندازد، چون الله می‌خواهد که آنها را به وسیله آن در دنیا عذاب دهد، و جانشان در حال کفر بیرون رود. ﴿٨٦﴾ و چون سوره ای نازل شود که به الله ایمان آورید و همراه پیغمبرش جهاد کنید، ثروتمندان ایشان از تو اجازه می‌خواهند و می‌گویند: بگذار تا با خانه نشینان باشیم.

﴿رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ٨٧ لَكِنِ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ وَأُولَئِكَ لَهُمُ الْخَيْرَاتُ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ٨٨ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ٨٩ وَجَاءَ الْمُعَذِّرُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَقَعَدَ الَّذِينَ كَذَبُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ٩٠ لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ٩١ وَلَا عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَا أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُوا مَا يُنْفِقُونَ٩٢ إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ وَهُمْ أَغْنِيَاءُ رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ٩٣﴾ [التوبة: ٨٧-٩٣].

﴿٨٧﴾ (به جهاد نرفتند بلکه) راضی شدند که همرای تخلف کنندگان باشند، و بر دل‌هایشان مهر نهاده شده است، پس آنها نمی‌فهمند. ﴿٨٨﴾ ليكن پیغمبر و مؤمنانی که همرای وی‌اند، با مالها و جانهای خود جهاد کردند، و اینها برایشان همه نعمت‌ها است، و اینها کامیاب‌اند. ﴿٨٩﴾ الله برایشان باغهایی آماده کرده است که از زیر آنها نهرها می‌رود، در آن همیشه‌اند، این همان پیروزی بزرگ است. ﴿٩٠﴾ و عذرخواهان بادیه نشین (نزد تو) آمدند تا برایشان اجازه داده شود (به تخلف از جهاد). و آنانی که به الله و رسول او دروغ گفتند، در خانه نشستند. زود است که به کافران اعراب عذاب دردناک برسد. ﴿٩١﴾ (در نشستن از جهاد) بر ضعیفان گناهی نیست و بر بیماران گناهی نیست و بر آنانی که چیزی نمی‌یابند تا انفاق کنند (در جهاد) گناهی نیست، به شرطی که برای الله و رسول او خیر خواهی کنند. (چون) بر نیکی کنند گان هیچ راهی (عتاب و عقاب) نیست. و الله آمرزنده مهربان است. ﴿٩٢﴾ و همچنین گناهی نیست بر کسانی که چون پیش تو آمدند تا آنان را بر مرکبی سوار کنی، گفتی: چیزی نمی‌یابم که شما را بر آن سوار کنم، و ایشان برگشتند در حالیکه چشمانشان از شدت اندوه پر از اشک بود از آن که چرا چیزی نمی‌یابند که انفاق جهاد کنند. ﴿٩٣﴾ البته راه مؤاخذه بر کسانی است که از تو اجازه می‌خواهند درحالیکه ثروتمند هستند. و راضی شدند به اینکه با خانه نشینان باشند، و الله بر دل‌هایشان مهر نهاده است، پس آنها نمی‌دانند.

﴿يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّهُ مِنْ أَخْبَارِكُمْ وَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ٩٤ سَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ إِذَا انْقَلَبْتُمْ إِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ فَأَعْرِضُوا عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ٩٥ يَحْلِفُونَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يَرْضَى عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ٩٦ الْأَعْرَابُ أَشَدُّ كُفْرًا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلَّا يَعْلَمُوا حُدُودَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ٩٧ وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٩٨ وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ قُرُبَاتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ أَلَا إِنَّهَا قُرْبَةٌ لَهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ٩٩﴾ [التوبة: ٩٤-٩٩].

﴿٩٤﴾ چون باز گردید (از غزوه تبوک) به‌سوی آنها (منافقین) نزد شما عذر خواهی می‌کنند. بگو: عذر خواهی نکنید که هرگز سخن شما را باور نمی‌کنیم (چون) الله ما را از سخن‌های شما خبر داده است و الله و پیغمبرش عمل شما را خواهند دید، باز به‌سوی ذاتی که از پنهان و آشکار آگاه است باز گردانیده می‌شوید و شما را به آنچه انجام می‌دادید آگاه می‌سازد. ﴿٩٥﴾ چون به‌سوی آنان برگردید برای شما به الله قسم خواهند خورد تا از (جرم) آنان صرف نظر کنید، پس از آنها روی بگردانید، چون آنها پلیدند و به سزای آنچه می‌کردند، جایگاهشان دوزخ است. ﴿٩٦﴾ (منافقین) برای شما قسم میخورند تا از آنها راضی شوید، پس اگر شما هم از آنان راضی شوید الله از قوم نافرمان راضی نمی‌شود. ﴿٩٧﴾ (منافقان) اعراب (صحرانشینان) در کفر و نفاق سخت‌تر‌اند، و سزاوارتراند به اینکه شریعتی را که الله بر پیغمبر خود نازل کرده، ندانند، و الله دانا (و) حکیم است. ﴿٩٨﴾ و از اعراب (صحرانشینان) کسانی هستند که آنچه را انفاق می‌کنند تاوان می‌شمارند، و برای شما پیش آمد بد و ناگوار را انتظار می‌کنند، حال آنکه پیشامد بد بر خود آنها خواهد بود، و الله شنوای داناست. ﴿٩٩﴾ و از اعراب صحرانشینان کسانی هستند که به الله و روز آخرت ایمان دارند و آنچه را که در راه الله انفاق می‌کنند، سبب تقرب نزد الله قرار می‌دهند و دعاهای پیغمبر الله (را نیز). آگاه باشید! بی‌گمان آن (انفاق مال) برایشان مایه تقرب نزد الله است. به زودی الله آنها را در جوار رحمت خود (جنت) داخل می‌کند. چون الله آمرزگار مهربان است.

﴿وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ١٠٠ وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ١٠١ وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ١٠٢ خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ١٠٣ أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ١٠٤ وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ١٠٥ وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ١٠٦﴾ [التوبة: ١٠٠-١٠٦].

﴿١٠٠﴾ و سبقت کنندگان نخستین (در هجرت و نصرت) از مهاجرین و انصار و آنانی که با نیکوکاری از آنها (صحابه) پیروی کرده‌اند، الله از آنها راضی شده است و آنها از او راضی شده‌اند، و برای آنها باغهایی آماده کرده است که از زیر آن نهرها جاری است، همیشه در آن جاودانند، این است همان پیروزی بزرگ. ﴿١٠١﴾ و (بعضی) از صحرانشینان که در اطراف شما هستند و بعضی از اهل مدینه منافق‌اند که بر نفاق مهارت پیدا نموده‌اند، و تو (ای پیغمبر) آنها را نمی‌شناسی، (بلکه) ما آنها را می‌شناسیم، به زودی آنها را در دنیا دو مرتبه عذاب خواهیم داد، باز به طرف عذاب بزرگ (و سخت در آخرت) گردانیده می‌شوند. ﴿١٠٢﴾ و دیگرانی‌اند که به گناهان خود اعتراف نموده‌اند (چون) عمل نیک را با عمل دیگر که بد است خلط نموده‌اند، امید است که الله توبه آنها را بپذیرد، چون الله آمرزنده و مهربان است. ﴿١٠٣﴾ (ای پیغمبر!) از مال‌های آنها (مسلمانان) صدقه بگیر تا آنها را با آن پاک سازی، و برای آنها دعا کن، زیرا دعای تو سبب آرامش آنها است، و الله شنوای داناست. ﴿١٠٤﴾ آیا نداسته‌اند که تنها الله توبه را از بندگانش می‌پذیرد، و زكات و صدقه را قبول می‌کند، و الله توبه پذیر (و) مهربان است؟ ﴿١٠٥﴾ و بگو: عمل (نیک ) کنید پس به زودی الله اعمال شما را می‌بیند، و همچنین پیغمبرش و مؤمنان اعمال شما را می‌بینند، و به‌سوی دانای پنهان و آشکار بازگردانیده خواهید شد، باز شما را به آنچه می‌کردید آگاه می‌سازد. ﴿١٠٦﴾ و دیگرانی هستند که به امر الله واگذار شده‌اند، یا آنها را عذاب می‌دهد و یا توبه‌شان را قبول می‌کند، و الله دانای باحکمت است.

﴿وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ١٠٧ لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ١٠٨ أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ١٠٩ لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ١١٠ إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُمْ بِهِ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ١١١﴾ [التوبة: ١٠٧-١١١].

﴿١٠٧﴾ و آنانی که به منظور زیان رساندن و (ایجاد و اشاعه) کفر و تفرقه اندازی بین مؤمنان مسجد ساختند تا کمینگاهی برای کسانی که پیش از این با الله و پیغمبرش جنگیده بودند باشد، و قسم می‌خورند که جز نیکی منظوری نداشته‌ایم، اما الله گواهی می‌دهد که آنها دروغگو هستند. ﴿١٠٨﴾ هرگز در آن نایست (و نماز مگزار)، البته مسجدی که از روز اول بر اساس تقوا بنیان گذاری شده سزاوارتر است که در آن بایستی (و نماز بگزاری)، در آنجا مردانی‌اند که دوست دارند خود را پاکیزه دارند و الله پاکیزگان را دوست می‌دارد. ﴿١٠٩﴾ آیا کسی که بنیاد خود را بر تقوای الله و خشنودی او بنیان نهاده است بهتر می‌باشد یا کسی که بنیاد (کار) خود را بر کنارۀ وادی نزدیک به سقوط بنیان گذاری کرده است و با آن در آتش جهنم می‌افتد؟ و الله قوم ظالم را هدایت نمی‌کند. ﴿١١٠﴾ همیشه آن عمارتی که (بر اساس نفاق) بنا کرده‌اند، در دل‌هایشان سبب شک و پریشانی است، مگر آن که دل‌هایشان پاره پاره شود، (واقعا که) الله دانای حکیم است. ﴿١١١﴾ بی‌گمان الله از مؤمنان جانهایشان و اموالشان را به عوض آنکه بهشت برای آنان باشد خریده است. در راه الله می‌جنگند، پس می‌کشند (کفار را) و کشته می‌شوند، این وعده ای است که در تورات و انجیل و قرآن بر او (الله، مقرر) است، و چه کسی از الله به وعده خود وفا کننده‌تر است؟! پس (ای کسانی که ایمان آورده اید) به معامله ای که کرده اید خوش باشید و این همان پیروزی بزرگ است.

﴿التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ١١٢ مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَنْ يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَى مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ١١٣ وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ١١٤ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُمْ مَا يَتَّقُونَ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ١١٥ إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ١١٦ لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ١١٧﴾ [التوبة: ١١٢-١١٧].

﴿١١٢﴾ آنان (مؤمنان فداکار) توبه کنندگان‌اند، عبادت کنندگان‌اند، حمد گویان‌اند، سفر کنندگان‌اند (در راه الله) رکوع و سجده کنندگان‌اند، به نیکی امرکنندگان‌اند، و از بدی منع کنندگان‌اند، و نگاه کنندگان حدود الله‌اند، و مؤمنان را (به این انجام نیک) مژده بده. ﴿١١٣﴾ پیغمبر و مؤمنان را روا نیست که برای مشرکان آمرزش بخواهند هر چند که خویشاوند باشند، پس از آنکه برایشان روشن شد که آنان اهل دوزخ‌اند. ﴿١١٤﴾ و طلب آمرزش ابراهیم برای پدرش نبود مگر به سبب وعده ای که به او داده بود، ولی هنگامی که برای او روشن شد که وی دشمن الله است از او ابراز بیزاری نمود، بی‌گمان ابراهیم بسیار دست به دعا و بردبار و مهربان بود. ﴿١١٥﴾ و الله هرگز قومی را پس از آنکه هدایتشان کرده است گمراه نمی‌سازد تا زمانی که آنچه را باید از آن بپرهیزند برایشان روشن نماید. چون الله به هر چیزی داناست. ﴿١١٦﴾ (قدرت الله نیز مانند علم او به همه کائنات احاطه دارد و) يقينا بادشاهی آسمان‌ها و زمین برای الله است، زندگی می‌بخشد و می‌میراند، و برای شما جز الله هیچ کارساز و مددگاری نیست. ﴿١١٧﴾ بی‌گمان الله بر پیغمبر و مهاجرین و انصار (به رحمت متوجه شد و) ببخشود، آنانی که در هنگام سختی (غزوۀ تبوک) از او پیروی کردند، بعد از آنکه نزدیک بود دل‌های گروهی از آنان منحرف شود، باز توبه آنان را پذیرفت. چرا که او نسبت به آنان مشفق (و) مهربان است.

﴿وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ١١٨ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ١١٩ مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ١٢٠ وَلَا يُنْفِقُونَ نَفَقَةً صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً وَلَا يَقْطَعُونَ وَادِيًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ١٢١ وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ١٢٢﴾ [التوبة: ١١٨-١٢٢].

﴿١١٨﴾ و (الله) توبۀ آن سه کس را پذیرفت که باز مانده بودند تا آنکه زمین با همه فراخی اش بر آنان تنگ شد و جانهایشان بر آنان تنگ آمد، و يقين کردند که هیچ پناهگاهی از الله جز به‌سوی او نیست، باز از آنان درگذشت (و آنها را به توبه توفیق داد) تا توبه نمایند. بی‌گمان الله بسیار توبه پذیر (و) مهربان است. ﴿١١٩﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، از الله بترسید و با صادقان باشید. ﴿١٢٠﴾ برای اهل مدینه و آنانی که در اطراف آنها هستند از بادیه نشینان سزاوار نیست که از همراهی رسول الله پس مانند، و جانهای خود را از جان پیغمبر دوست‌تر داشته باشند، (این پس ماندن به خاطری سزاوارشان نیست) که هیچ تشنگی و رنج و گرسنگی در راه الله به آنان نمی‌رسد، و هیچ گامی بر نمی‌دارند که کافران را به خشم آورد و هیچ چیزی از دشمن حاصل نمی‌کنند، مگر اینکه به سبب آن ثواب عمل نیکی برای‌شان نوشته می‌شود، زیرا الله اجر نیکوکاران را ضائع نمی‌کند. ﴿١٢١﴾ و هیچ اتفاقی، چه اندک و چه زیاد نمی‌کنند و از هیچ سرزمینی عبور نمی‌کنند مگر اینکه برایشان (عمل صالح) نوشته می‌شود، تا الله در عوض نیکوترین اعمالی که می‌کردند به آنان پاداش دهد. ﴿١٢٢﴾ و شایسته نیست که مؤمنان همگی (برای طلب علم) بیرون شوند، پس چرا از هر قبیلۀ از ایشان یک گروهی بیرون نمی‌شود تا در دین دانشمند شوند و تا قوم خود را، وقتی به‌سوی آنها باز گردند، بترسانند. شاید که آنها ( پند گیرند) و از عذاب الله بترسند.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ١٢٣ وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِيمَانًا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَهُمْ يَسْتَبْشِرُونَ١٢٤ وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ١٢٥ أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُونَ١٢٦ وَإِذَا مَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ نَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ هَلْ يَرَاكُمْ مِنْ أَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ١٢٧ لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ١٢٨ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ١٢٩﴾ [التوبة: ١٢٣-١٢٩].

﴿١٢٣﴾ ای کسانی که ایمان آورده اید، با کفاری که با شما متصل (و هم مرزاند) بجنگید، و باید که در شما سختی و قوت را بیابند (و محسوس کنند) و بدانید که نصرت الله با پرهیزگاران است. ﴿١٢٤﴾ و چون سوره ای نازل شود پس از میان آنها (منافقان) کسی هست که (به طور استهزا) می‌گوید: ایمان کدام یک از شما را این (سوره) افزود؟ (بگو:) اما آنانی که ایمان آورده‌اند البته بر ایمان آنها افزوده است و آنها خوش و شادمان می‌شوند. ﴿١٢٥﴾ و اما آنانی که در دل‌هایشان مرض (شک و نفاق) است، (آن سوره) پلیدیی بر پلیدی سابق‌شان افزود و سرانجام در حالت کفر می‌میرند. ﴿١٢٦﴾ آیا (منافقان) نمی‌بینند که آنها در هر سال، یک یا دو بار آزموده می‌شوند؟ (ولی) باز هم توبه نمی‌کنند و پند و عبرت نمی‌گیرند. ﴿١٢٧﴾ و هرگاه سوره ای نازل شود منافقان به یکدیگر نظر می‌کنند (از روی استهزاء، و از یکدیگر می‌پرسند که) آیا کسی (از مؤمنان در این مجلس ) شما را می‌بیند؟ باز (از مجلس پیغمبر) برمی گردند. الله دل‌های ایشان (را از قبول حق) باز گردانیده است، زیرا آنها قومی هستند که نمی‌فهمند. ﴿١٢٨﴾ البته برای شما پیغمبری از خودتان آمده است. رنج و مصیبتی که به شما برسد بر او دشوار است، به شما حریص است و نسبت به مؤمنان مشفق (و) مهربان است. ﴿١٢٩﴾ پس اگر روی گردانند (از تو ای محمد) بگو: الله مرا بس است، هیچ معبودی برحق نیست جز او، بر وی توکل کرده ام، و او مالک عرش بزرگ است.