سورۀ فرقان

در مکه نازل شده و هفتادوهفت آیت است

بنام الله بخشندۀ مهربان

﴿تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا١ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِيرًا٢﴾ [الفرقان: ١-٢].

﴿١﴾ بسیار خجسته و بابرکت است آن ذاتی که فرقان (جداکنندۀ حق از باطل) را بر بنده خود (محمد) نازل کرد، تا برای جهانیان بیم ‌دهنده باشد. ﴿۲﴾ همان ذاتی که پادشاهی آسمان‌ها و زمین خاص از اوست. و (همان ذاتی که هیچ فرزندی نگرفته است، و برای او در فرمانروایی شریکی نیست، و همه چیز را آفریده است، پس آنها را به اندازه معین مقرر کرده است.

﴿وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَهُمْ يُخْلَقُونَ وَلَا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا وَلَا يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَلَا حَيَاةً وَلَا نُشُورًا٣ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا إِفْكٌ افْتَرَاهُ وَأَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جَاءُوا ظُلْمًا وَزُورًا٤ وَقَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا فَهِيَ تُمْلَى عَلَيْهِ بُكْرَةً وَأَصِيلًا٥ قُلْ أَنْزَلَهُ الَّذِي يَعْلَمُ السِّرَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا٦ وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعَامَ وَيَمْشِي فِي الْأَسْوَاقِ لَوْلَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيرًا٧ أَوْ يُلْقَى إِلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُورًا٨ انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا٩ تَبَارَكَ الَّذِي إِنْ شَاءَ جَعَلَ لَكَ خَيْرًا مِنْ ذَلِكَ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَيَجْعَلْ لَكَ قُصُورًا١٠ بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَأَعْتَدْنَا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيرًا١١﴾ [الفرقان: ٣-١١].

﴿٣﴾ و غیر از او (الله) معبودانی را برای خود گرفته‌اند که چیزی را نمی‌آفرینند، بلکه خودشان آفریده می‌شوند و برای خود نه اختیار زیان را دارند و نه اختیار نفع را. و نه مالک مرگ‌اند و نه مالک حیات و نه رستاخیز (خویش). ﴿٤﴾ و کافران گفتند: این (قرآن) دروغی بیش نیست که خود (محمد) آن را ساخته است و گروهی دیگر او را بر آن یاری کرده‌اند. به يقين که ظلم و دروغ در میان آورده‌اند. ﴿٥﴾ و (باز) گفتند: افسانه‌های پیشینیان است که آن را برای خود نوشته است و صبح و شام بر او خوانده می‌شود. ﴿٦﴾ بگو: آن را ذاتی نازل کرده است که هر راز نهانی را که در آسمان‌ها و زمین است می‌داند. يقيناً او آمرزگار (و) مهربان است. ﴿۷﴾ و گفتند: این پیغمبر را چه شده است که غذا می‌خورد و در بازارها می‌رود؟! چرا فرشته‌ای به‌سوی او فرستاده نشده تا همراه او بيم‌دهنده باشد؟ ﴿۸﴾ یا چرا گنجی (از آسمان) بر او انداخته نمی‌شود، یا چرا باغی ندارد که از (میوه‌های) آن بخورد؟ و ظالمان گفتند: شما جز از انسان جادوزده پیروی نمی‌کنید؟ ﴿۹﴾ بنگر چگونه برای تو مثل‌ها زدند، پس گمراه شدند، در نتیجه هیچ راهی نمی‌یابند. ﴿۱۰﴾ بسیار خجسته و بابرکت است آن ذاتی که اگر بخواهد برایت بهتر از این می‌سازد، باغ‌هایی که از زیر (قصرها و درختان) آن نهرها روان است و برای تو قصرها قرار می‌دهد. ﴿۱۱﴾ بلکه قيامت را دروغ شمردند و ما برای کسی که قیامت را دروغ بشمارد، دوزخ را آماده کرده‌ایم.

﴿إِذَا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَيُّظًا وَزَفِيرًا١٢ وَإِذَا أُلْقُوا مِنْهَا مَكَانًا ضَيِّقًا مُقَرَّنِينَ دَعَوْا هُنَالِكَ ثُبُورًا١٣ لَا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُورًا وَاحِدًا وَادْعُوا ثُبُورًا كَثِيرًا١٤ قُلْ أَذَلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ كَانَتْ لَهُمْ جَزَاءً وَمَصِيرًا١٥ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْئُولًا١٦ وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ١٧ قَالُوا سُبْحَانَكَ مَا كَانَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِيَاءَ وَلَكِنْ مَتَّعْتَهُمْ وَآبَاءَهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَكَانُوا قَوْمًا بُورًا١٨ فَقَدْ كَذَّبُوكُمْ بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسْتَطِيعُونَ صَرْفًا وَلَا نَصْرًا وَمَنْ يَظْلِمْ مِنْكُمْ نُذِقْهُ عَذَابًا كَبِيرًا١٩ وَمَا أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِي الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا٢٠﴾ [الفرقان: ١٢-٢٠].

﴿١٢﴾ و چون (دوزخ) آنان را از جای دور ببیند، (دوزخیان) خشم و خروشی از آن می‌شنوند. ﴿١٣﴾ و چون در جای تنگ از آن انداخته شوند، در حالیکه دست و پا بسته‌اند، خواهان مرگ و نابودی می‌شوند. ﴿١٤﴾ (برایشان گفته می‌شود:) امروز یکبار مرگ و نابودی مخواهید (بلکه برای خود) بارها نابودی را بخواهید. ﴿١٥﴾ بگو: آیا این (عقوبت) بهتر است یا بهشت جاویدانی که به پرهیز گاران وعده داده شده است؟ که برایشان پاداش و بازگشت‌گاه است. ﴿١٦﴾ هرچه بخواهند در آنجا دارند. و برای همیشه در آنجا خواهند ماند، (این) وعده‌ای است که تحقق آن بر عهدۀ الله است که از او درخواست شده است. ﴿١٧﴾ و یادآور شو روزی که الله آنان‌را و آنچه را بجای الله می‌پرستیدند جمع کند، و (به معبودان) می‌گوید: آیا شما این بندگانم را گمراه کرده‌اید، یا اینکه خود راه گم کرده‌اند؟ ﴿١٨﴾ آنان (معبودان با تعجب در پاسخ) می‌گویند: تو را به پاکی یاد می‌کنیم، برای ما سزاوار نیست که غیر از تو دوستانی بگیریم، بلکه آنان و پدرانشان را (از همه نعمت‌های دنیوی) برخوردار ساختی تا آنجا که یاد تو را فراموش کردند، و قوم هلاک شده بودند. ﴿١٩﴾ (باز به مشرکان گفته شود:) به یقین ایشان سخنان شما را تکذیب کردند، پس در نتیجه نمی‌توانید عذاب را از خود دفع کنید و نه خود را یاری دهید، و هرکس از شما ظلم کند، عذاب بزرگ را به او می‌چشانیم. ﴿٢٠﴾ و ما پیش از تو پیغمبرانی را نفرستاده‌ایم، مگر اینکه غذا می‌خوردند و در بازارها راه می‌رفتند. و ما بعضی از شما را وسیلۀ امتحان بعضی دیگر قرار دادیم. آیا (در برابر آزمایش‌ها) صبر کرده می‌توانید؟ پروردگارت (به هر چیز) بیناست.

﴿وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنْفُسِهِمْ وَعَتَوْا عُتُوًّا كَبِيرًا٢١ يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا٢٢ وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا٢٣ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا وَأَحْسَنُ مَقِيلًا٢٤ وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاءُ بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنْزِيلًا٢٥ الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا٢٦ وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا٢٧ يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا٢٨ لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا٢٩ وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا٣٠ وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ وَكَفَى بِرَبِّكَ هَادِيًا وَنَصِيرًا٣١ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً كَذَلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا٣٢﴾ [الفرقان: ٢١-٣٢].

﴿٢١﴾ و آنان که به ملاقات ما امید ندارند، می‌گویند: چرا فرشتگان بر ما فرود آورده نشد؟ یا چرا پروردگار خود را نمی‌بینیم؟ به راستی آنان خویشتن را بزرگ شمردند و سخت سرکشی کردند. ﴿٢٢﴾ روزی که فرشتگان را می‌بینند، آن روز برای مجرمان هیچ مژده‌ای نیست و (فرشتگان به کفار) می‌گویند: (از رحمت الهی) بازداشته شوید (و نصیبی جز محرومیت ندارید). ﴿٢٣﴾ و ما به (محاسبۀ) تمام اعمالی که آنان انجام داده بودند، می‌پردازیم. باز آن را چون غبار برباد رفته می‌گردانیم. ﴿٢٤﴾ جنتیان در آن روز منزلگاه و استراحت‌گاهشان بهتر و نیکوتر است. ﴿٢٥﴾ و (یادآور شو) روزی که آسمان با ابر شق گردد و فرشتگان پیاپی فرستاده شوند. ﴿٢٦﴾ آن روز سلطنت و پادشاهی حقیقی از پروردگار مهربان است. و آن روزی است که بر کافران بسیار دشوار خواهد بود. ﴿٢٧﴾ و (یادآور شو) روزی را که ظالم دست‌های خود را با دندان می‌گزد؛ می‌گوید: ای کاش من هم همرای پیغمبر، راهی (ایمان و نجات را) در پیش می‌گرفتم. ﴿٢٨﴾ وای بر من! ای کاش فلان شخص (گمراه) را دوست خود نمی‌گرفتم. ﴿٢٩﴾ یقیناً که مرا از ذکر (الله و کتاب او) پس از آن که به‌سوی من آمد، گمراه ساخت. و شیطان همیشه خوارکنندۀ انسان است (در خواری و ذلت او را تنها می‌گذارد). ﴿٣٠﴾ و پیغمبر (شکوا کنان) می‌گوید: ای پروردگارم! قوم من این قرآن را رها نموده و از آن دوری گرفته‌اند. ﴿٣١﴾ و این چنین برای هر پیغمبر دشمنی از مجرمان قرار دادیم و همین کافی است که پروردگار تو هدایتگر و مددکننده باشد. ﴿٣٢﴾ و کافران گفتند: چرا قرآن یکجا بر او نازل نشد؟ این طور (آن را به تدریج نازل کردیم) تا دل تو را به وسیلۀ آن محکم و استوار کنیم. و آن را آهسته و آرام بر تو خواندیم.

﴿وَلَا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاكَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِيرًا٣٣ الَّذِينَ يُحْشَرُونَ عَلَى وُجُوهِهِمْ إِلَى جَهَنَّمَ أُولَئِكَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلُّ سَبِيلًا٣٤ وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا٣٥ فَقُلْنَا اذْهَبَا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَدَمَّرْنَاهُمْ تَدْمِيرًا٣٦ وَقَوْمَ نُوحٍ لَمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْنَاهُمْ وَجَعَلْنَاهُمْ لِلنَّاسِ آيَةً وَأَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ عَذَابًا أَلِيمًا٣٧ وَعَادًا وَثَمُودَ وَأَصْحَابَ الرَّسِّ وَقُرُونًا بَيْنَ ذَلِكَ كَثِيرًا٣٨ وَكُلًّا ضَرَبْنَا لَهُ الْأَمْثَالَ وَكُلًّا تَبَّرْنَا تَتْبِيرًا٣٩ وَلَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْيَةِ الَّتِي أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ أَفَلَمْ يَكُونُوا يَرَوْنَهَا بَلْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ نُشُورًا٤٠ وَإِذَا رَأَوْكَ إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَذَا الَّذِي بَعَثَ اللَّهُ رَسُولًا٤١ إِنْ كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ آلِهَتِنَا لَوْلَا أَنْ صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَسَوْفَ يَعْلَمُونَ حِينَ يَرَوْنَ الْعَذَابَ مَنْ أَضَلُّ سَبِيلًا٤٢ أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ أَفَأَنْتَ تَكُونُ عَلَيْهِ وَكِيلًا٤٣﴾ [الفرقان: ٣٣-٤٣].

﴿٣٣﴾ و (کافران) نزد تو هیچ مثلی نمی‌آورند، مگر این که ما (جواب) برحق و نیک‌تر از روی تفسیر برایت می‌آوریم. ﴿٣٤﴾ آنان که بر چهره‌های خود افتاده به‌سوی دوزخ حشر می‌شوند، آنان بدترین جای و گم‌ترین راه را دارند. ﴿٣٥﴾ و به یقین ما به موسی کتاب (تورات) دادیم و برادرش هارون را همراه او وزیرش گردانیدیم. ﴿٣٦﴾ پس گفتیم: به‌سوی قومی بروید که آیات ما را دروغ شمردند، پس آنان را به سختی هلاک و نابود کردیم. ﴿٣٧﴾ قوم نوح را چون پیغمبران را تکذیب کردند، غرق ساختیم و ایشان را برای مردم عبرت گردانیدیم، و برای ظالمان عذاب دردناک آماده کرده‌ایم. ﴿٣٨﴾ و عاد و ثمود و اصحاب الرس و اهل قرن‌های زیادی که در این میان‌شان بودند (هلاک و نابود ساختیم). ﴿٣٩﴾ و برای هریک مثل‌ها آوردیم و هریک را (بعد از نافرمانی‌شان) به سختی نابود کردیم. ﴿٤٠﴾ و البته (مشرکان) بر قریه‌ای که باران بلا بر اهالی آن جا بارانده شد، گذاشته‌اند، آیا آن را نمی‌دیدند؟ بلکه امیدی به زنده شدن نداشتند. ﴿٤١﴾ و چون تو را بینند، جز این نیست که ترا به استهزا و تمسخر می‌گیرند (و می‌گویند): آیا این است همان کسی که الله او را به حیث پیغمبر فرستاده است؟! ﴿٤٢﴾ و (و گفتند): به راستی نزدیک بود که ما را از (پرستش) معبودان ما گمراه کند، اگر بر آن‌ها صبر و مقاومت نمی‌کردیم. و چون عذاب را ببینند به زودی خواهند دانست که چه کسی گمراهتر است. ﴿٤٣﴾ آیا دیده‌ای آن کسی را که هوای نفس خود را معبود خود گرفته است؟ آیا تو بر او وکیل می‌باشی؟

﴿أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا٤٤ أَلَمْ‌تر إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا٤٥ ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا٤٦ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا٤٧ وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا٤٨ لِنُحْيِيَ بِهِ بَلْدَةً مَيْتًا وَنُسْقِيَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِيَّ كَثِيرًا٤٩ وَلَقَدْ صَرَّفْنَاهُ بَيْنَهُمْ لِيَذَّكَّرُوا فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا٥٠ وَلَوْ شِئْنَا لَبَعَثْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ نَذِيرًا٥١ فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا٥٢ وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا٥٣ وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرًا٥٤ وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُهُمْ وَلَا يَضُرُّهُمْ وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا٥٥﴾ [الفرقان: ٤٤-٥٥].

﴿٤٤﴾ یا می‌پنداری که بیشترشان می‌شنوند یا می‌فهمند؟ آنان نیستند مگر مانند چهارپایان (بی‌خرد)، بکله ایشان گمراه‌ترند. ﴿٤٥﴾ آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترده است؟ و اگر می‌خواست آن را ساکن می‌کرد. باز آفتاب را دلیل (گسترش) آن قرار دادیم. ﴿٤٦﴾ باز آن را آهسته به‌سوی خود باز می‌گیریم. ﴿٤٧﴾ و اوست ذاتی که شب را برای‌تان لباس و خواب را مایۀ آرامش گردانید. و روز را (وقت) برخواستن شما (در زمین) قرار داد. ﴿٤٨﴾ و اوست ذاتی که پیش از رحمت خود (باران) بادها را مژده‌دهنده فرستاد و از آسمان آب پاکیزه نازل کردیم. ﴿٤٩﴾ تا به وسیلۀ آن (آب) سرزمین مرده را زنده کنیم و آن را به آنچه از چهارپایان و انسان‌های بسیاری که آفریده‌ایم، بنوشانیم. ﴿٥٠﴾ و یقیناً آن (آیات و اندرزها) را در میان‌شان گوناگون بیان کردیم تا پند گیرند، ولی بیشترِ مردم جز کفران را قبول نکردند. ﴿٥١﴾ و اگر می‌خواستیم در هر قریه بیم‌دهنده‌ای می‌فرستادیم. ﴿٥٢﴾ پس، از کافران اطاعت مکن. و با آن (قرآن) با آنان جهاد کن، جهادی بزرگ. ﴿٥٣﴾ و او ذاتی است که دو دریا را در کنار هم روان ساخت، یکی شیرینِ خوشگوار و دیگری شورِ تلخ است. و در میان آن دو حایل و مانع محکم و استوار قرار داد. ﴿٥٤﴾ و او ذاتی است که از آب بشر را آفرید، پس برای او پیوند نسبی و سببی قرار داد، و پروردگارت همیشه تواناست. ﴿٥٥﴾ و غیر از الله چیزی را می‌پرستند که به آنان سود نمی‌بخشد و نه به آنان زیان می‌رساند. و کافر همیشه بر نافرمانی پروردگارش پشتیبان (شیطان) است.

﴿وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا٥٦ قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شَاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا٥٧ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا٥٨ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا٥٩ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا ٦٠ تَبَارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَاجًا وَقَمَرًا مُنِيرًا٦١ وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا٦٢ وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا٦٣ وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا٦٤ وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا٦٥ إِنَّهَا سَاءَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا٦٦ وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا٦٧﴾ [الفرقان: ٥٦-٦٧].

﴿٥٦﴾ و تو را جز مژده‌دهنده و بیم‌دهنده نفرستادیم. ﴿٥٧﴾ بگو: بر آن (ابلاغ قرآن) هیچ مزدی از شما نمی‌خواهم، جز این که هرکس بخواهد (به این وسیله) به‌سوی پروردگارش راهی را در پیش گیرد. ﴿٥٨﴾ و بر آن زنده‌ای توکل کن که هرگز نمی‌میرد و با ستایش او را (به پاکی) یاد کن. و همین که او به گناهان بندگان خود آگاه می‌باشد، کافی است. ﴿٥٩﴾ آن ذاتی که آسمان‌ها و زمین و آنچه را در میان آن‌هاست در شش روز آفرید، باز بر عرش مستقر گردید (طوری که شایستۀ شکوه و جلال اوست). او دارای رحمت فراوان است، پس دربارۀ او از فرد دانا بپرس. ﴿٦٠﴾ و چون به کافران گفته شود: برای پروردگار بخشنده سجده کنید، گویند: پروردگار بخشنده چیست؟ آیا ما به چیزی سجده کنیم که تو به ما دستور می‌دهی؟ و این امر بر نفرت و گریزشان افزود. ﴿٦١﴾ خجسته و بسیار بابرکت است ذاتی که در آسمان برج‌ها آفرید و در آن چراغ (خورشید) و ماه تابان را قرار داد. ﴿٦٢﴾ و اوست ذاتی که شب و روز را جانشین یکدیگر قرار داد، برای کسی که خواهان پند گرفتن یا خواهان شکرگزاری است. ﴿٦٣﴾ و بندگان پروردگار رحمان کسانی‌اند که بر روی زمین متواضع راه می‌روند و چون نادانان ایشان را مخاطب قرار دهند گویند: سلام بر شما. ﴿٦٤﴾ و آنان که شب را با سجده و قیام برای پروردگارشان می‌گذرانند. ﴿٦٥﴾ و آنان که می‌گویند: ای پروردگار ما! عذاب جهنم را از ما بگردان، چون عذابش دایمی و دوامدار است. ﴿٦٦﴾ یقیناً دوزخ بدترین قرارگاه و جایگاه است. ﴿٦٧﴾ و آنان که چون انفاق کنند، نه اسراف می‌کنند و نه بخل می‌ورزند، و شیوۀ‌شان بین این، (دو راه) وسط است.

﴿وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ يَلْقَ أَثَامًا٦٨ يُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَيَخْلُدْ فِيهِ مُهَانًا٦٩ إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا٧٠ وَمَنْ تَابَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَابًا٧١ وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا٧٢ وَالَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْهَا صُمًّا وَعُمْيَانًا٧٣ وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا٧٤ أُولَئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَيُلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيَّةً وَسَلَامًا٧٥ خَالِدِينَ فِيهَا حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا٧٦ قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا٧٧﴾ [الفرقان: ٦٨-٧٧].

﴿٦٨﴾ و آنانی که با الله معبود دیگری را نمی‌خوانند و نفسی را که الله (خونش را) حرام کرده است جز به حق نمی‌کشند و زنا نمی‌کنند. و هرکس چنین کند، مجازات آن را می‌بیند. ﴿٦٩﴾ برای او عذاب در روز قیامت دو چندان می‌گردد و خوار و زار و جاودان در آن می‌ماند. ﴿٧٠﴾ مگر کسی که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پس ایشان‌اند که الله بدی‌هایشان را به نیکی‌ها تبدیل می‌کند و الله آمرزندۀ مهربان است. ﴿٧١﴾ و هرکس توبه کند و کار نیک انجام دهد حقا که او به‌سوی الله باز می‌گردد. ﴿٧٢﴾ و آنان که گواهی دروغ نمی‌دهند و چون بر (کار و سخن) بیهوده بگذرند، بزرگوارانه و شرافتمندانه می‌گذرند. ﴿٧٣﴾ و آنان که چون به آیات پروردگارشان پند داده شوند، بر آن کر و کور به سجده نمی‌افتند. ﴿٧٤﴾ و آنان که می‌گویند: ای پروردگار ما! به ما از همسران و فرزندان ما آن را عنایت کن که مایۀ روشنی چشمان باشد. و ما را پیشوای پرهیزگاران بگردان. ﴿٧٥﴾ ایشان‌اند که به خاطر آن که صبر کردند، مقام بلند را می‌یابند و در آن جا به سلام و درود روبرو می‌شوند. ﴿٧٦﴾ در آن جا همیشه می‌مانند، چه قرارگاه خوب و چه مقام نیکو است. ﴿٧٧﴾ بگو: اگر دعای‌تان نباشد، پروردگار من به شما هیچ اعتنایی ندارد، در حقیقت تکذیب کردید و (نتیجۀ بد) آن ملازم شما خواهد بود.