سورۀ ذاریات

در مکه نازل شده و شصت آیت است

بنام الله بخشندۀ مهربان

﴿وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا١ فَالْحَامِلَاتِ وِقْرًا٢ فَالْجَارِيَاتِ يُسْرًا٣ فَالْمُقَسِّمَاتِ أَمْرًا٤ إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ٥ وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ٦﴾ [الذاريات: ١-٦].

﴿١﴾ قسم به بادهایی که (هر چیز را) با شدت پراگنده می‌کنند. ﴿٢﴾ قسم به ابرهای گران بار. ﴿٣﴾ قسم به کشتی‌های که به آرامی می‌روند. ﴿٤﴾ و قسم به فرشتگانی که کارها را (به امر الله) تقسیم می‌کنند. ﴿٥﴾ بی‌گمان آنچه که وعده داده می‌شوید راست است. ﴿٦﴾ و حتما روز جزا (قیامت) واقع شدنی است.

﴿وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ٧ إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ٨ يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ٩ قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ١٠ الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ١١ يَسْأَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ١٢ يَوْمَ هُمْ عَلَى النَّارِ يُفْتَنُونَ١٣ ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هَذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ١٤ إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ١٥ آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُحْسِنِينَ١٦ كَانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ١٧ وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ١٨ وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ١٩ وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِلْمُوقِنِينَ٢٠ وَفِي أَنْفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ٢١ وَفِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ٢٢ فَوَرَبِّ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ٢٣ هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ الْمُكْرَمِينَ٢٤ إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ سَلَامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ٢٥ فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ فَجَاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ٢٦ فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ٢٧ فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً قَالُوا لَا تَخَفْ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ٢٨ فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَقَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ٢٩ قَالُوا كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ٣٠﴾ [الذاريات: ٧-٣٠].

﴿٧﴾ و قسم به آسمان که دارای راههای مختلف است. ﴿٨﴾ همانا شما در سخنان گوناگون سرگردان هستید. ﴿٩﴾ کسی از آن (راه راست) منحرف شود (در آینده نیز از راه راست) باز گردانیده می‌شود. ﴿١٠﴾ مرگ بر دروغگویان (که بدون دلیل و برهان در بارۀ قرآن و قیامت سخن می‌گویند). ﴿١١﴾ کسانی که ایشان در نادانی و بی‌خبری غرقند. ﴿١٢﴾ می‌پرسند: روز جزا چه وقتی خواهد بود؟ ﴿١٣﴾ روزی که آنان بر آتش عذاب داده شوند. ﴿١٤﴾ (گفته شود) بچشید عذاب تان را، این همان عذابی است که در بارۀ آن عجله داشتید. ﴿١٥﴾ البته پرهیزگاران در باغها و چشمه سارها خواهند بود. ﴿١٦﴾ چیزهایی را که پروردگارشان به آنان می‌دهد بدست می‌آرند. چون آنان پیش از این (در دنیا) نیکوکار بودند. ﴿١٧﴾ آنان بودند که اندکی از شب را می‌خوابیدند. ﴿١٨﴾ و در سحرگاهان (از پروردگارشان) آمرزش می‌خواستند. ﴿١٩﴾ و در اموالشان برای گدا و بینوا حقی بود. ﴿٢٠﴾ و در زمین برای یقین کنندگان نشانه‌هایی (قدرت الهی) است. ﴿٢١﴾ و در وجودتان (نشانه‌هایی قدرت الهی است) آیا نمی‌بینید؟ ﴿٢٢﴾ و روزی شما و آنچه وعده داده می‌شوید، در آسمان (مقرر) است. ﴿٢٣﴾ به پروردگار آسمان و زمین قسم که البته این (وعده) حق است، مانند آنکه شما سخن می‌گویید. ﴿٢٤﴾ آیا داستان مهمانان گرامی ابراهیم به تو رسیده است؟ ﴿٢٥﴾ وقتی که بر او وارد شدند پس گفتند: سلام بر تو، ابراهیم نیز گفت: سلام بر شما، مردمان ناشناس هستید. ﴿٢٦﴾ پس آهسته به‌سوی خانواده‌اش رفت و گوساله فربه (و بریان شده) آورد. ﴿٢٧﴾ پس آن را نزدیک آنان نهاد (و) گفت: آیا نمی‌خورید؟! ﴿٢٨﴾ و (در دل) از ایشان احساس ترس کرد. گفتند: مترس، و او را به پسر دانا مژده دادند. ﴿٢٩﴾ پس همسرش (باشنیدن مژده فرزند) فریادکنان پیش آمد، و بر چهرۀ خود زد و گفت: پیرزنی نازا (هستم). ﴿٣٠﴾ فرشته‌ها گفتند: پروردگار تو این چینن گفته است، چون او باحکمتِ داناست.

﴿قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ٣١ قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُجْرِمِينَ٣٢ لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِنْ طِينٍ٣٣ مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ٣٤ فَأَخْرَجْنَا مَنْ كَانَ فِيهَا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ٣٥ فَمَا وَجَدْنَا فِيهَا غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ٣٦ وَتَرَكْنَا فِيهَا آيَةً لِلَّذِينَ يَخَافُونَ الْعَذَابَ الْأَلِيمَ٣٧ وَفِي مُوسَى إِذْ أَرْسَلْنَاهُ إِلَى فِرْعَوْنَ بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ٣٨ فَتَوَلَّى بِرُكْنِهِ وَقَالَ سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ٣٩ فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٌ٤٠ وَفِي عَادٍ إِذْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ٤١ مَا تَذَرُ مِنْ شَيْءٍ أَتَتْ عَلَيْهِ إِلَّا جَعَلَتْهُ كَالرَّمِيمِ٤٢ وَفِي ثَمُودَ إِذْ قِيلَ لَهُمْ تَمَتَّعُوا حَتَّى حِينٍ٤٣ فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَهُمْ يَنْظُرُونَ٤٤ فَمَا اسْتَطَاعُوا مِنْ قِيَامٍ وَمَا كَانُوا مُنْتَصِرِينَ٤٥ وَقَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ٤٦ وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ٤٧ وَالْأَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ٤٨ وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ٤٩ فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ٥٠ وَلَا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ٥١﴾ [الذاريات: ٣١-٥١].

﴿٣١﴾ (ابراهیم) گفت: ای فرستادگان کار شما چیست؟. ﴿٣٢﴾ گفتند: همانا ما به‌سوی قوم مجرم و گناهکار فرستاده شده‌ایم. ﴿٣٣﴾ تا بر آنان سنگ‌هایی از گل بریزیم. ﴿٣٤﴾ که نزد پروردگارت برای (نابودی) اسرافکاران نشاندار شده است. ﴿٣٥﴾ پس هر کس از مؤمنان را که در آنجا بودند، بیرون کردیم. ﴿٣٦﴾ پس در آنجا جز یک خانه ای از مسلمانان نیافتیم. ﴿٣٧﴾ و در آن قریه برای کسانی که از عذاب دردناک می‌ترسند، نشانه ای برای عبرت گذاشتیم. ﴿٣٨﴾ و در قصۀ موسی (نیز نشانه ای هست) وقتی که او را با دلیلی آشکار به‌سوی فرعون فرستادیم، ﴿٣٩﴾ پس با لشكر خویش روی گردان شد و گفت: او جادوگر یا دیوانه است. ﴿٤٠﴾ پس ما او و لشکریانش را (به قهر خود) گرفتار کردیم و آنها را در دریا انداختیم در حالیکه او سزاوار سرزنش بود. ﴿٤١﴾ و در (ماجرای) عاد (نیز عبرتهایی است) وقتی تند باد بی‌خیر و برکت را بر آنان فرستادیم. ﴿٤٢﴾ بر هر چیزی که می‌وزید آن را باقی نمی‌گذاشت مگر اینکه آن را چون استخوان پوسیده می‌گردانید. ﴿٤٣﴾ و در قصۀ قوم ثمود نیز علامت عبرت گذاشتم، وقتی که به ایشان گفته شد: تا مدتی (از نعمت‌های دنیا) مستفید شوید. ﴿٤٤﴾ پس از حکم پروردگارشان سرکشی کردند در نتیجه صاعقه (حادثۀ بیهوش کننده) ایشان را فرا گرفت در حالیکه نگاه می‌کردند. ﴿٤٥﴾ پس نه توان برخواستن را داشتند و نه توانستند از کسی کمک بطلبند. ﴿٤٦﴾ و پیش از آنها قوم نوح را هلاک نمودیم؛ چون آنها قوم فاسق بودند. ﴿٤٧﴾ و آسمان را با قوت و توانمندی بنا نمودیم و يقينا ما وسعت دهنده‌ایم. ﴿٤٨﴾ و زمین را هموار کردیم پس چه خوب هموار کننده‌ایم. ﴿٤٩﴾ و از هر چیزی دو نوع (جفت) آفریدیم تا شما پند گیرید. ﴿٥٠﴾ پس (از شرک) به‌سوی (توحید) الله بگریزید، البته من از سوی او برایتان بیم دهندۀ آشکار هستم. ﴿٥١﴾ و با الله معبود دیگر قرار ندهید، همانا من از سوی او برایتان بیم دهندۀ آشکار هستم.

﴿كَذَلِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ٥٢ أَتَوَاصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ٥٣ فَتَوَلَّ عَنْهُمْ فَمَا أَنْتَ بِمَلُومٍ٥٤ وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ٥٥ وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ٥٦ مَا أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَمَا أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ٥٧ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ٥٨ فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحَابِهِمْ فَلَا يَسْتَعْجِلُونِ٥٩ فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ يَوْمِهِمُ الَّذِي يُوعَدُونَ٦٠﴾ [الذاريات: ٥٢-٦٠].

﴿٥٢﴾ هم چنین هیچ پیغمبری به‌سوی مردمان پیش از ایشان نیامده است مگر اینکه گفتند: جادوگر یا دیوانه است. ﴿٥٣﴾ آیا یکدیگر را (به گفتن چنین سخنی) سفارش کرده‌اند؟! (نه) بلکه آنان قوم سرکش‌اند. ﴿٥٤﴾ لذا از آنان روی بگردان چون تو سزاوار نکوهش و ملامتی نیستی. ﴿٥٥﴾ و (به مردم) پند ده یقینا که پند دادن به مؤمنان نفع می‌رساند. ﴿٥٦﴾ و من جن و انس را نه آفریدم مگر برای آنکه مرا عبادت کنند. ﴿٥٧﴾ من از آنها هیچ رزقی نمی‌خواهم. و نمی‌خواهم که به من طعام دهند. ﴿٥٨﴾ چون تنها الله روزی رسان و صاحب قدرت و نیرومند است. ﴿٥٩﴾ همانا برای کسانی که ظلم کردند نصیبی (از عذاب) مانند نصیب یارانشان (و هم مسلکان‌شان) دارند، پس نباید عذاب را به شتاب (از من) بخواهند. ﴿٦٠﴾ پس وای بر کافران از آن روزشان که وعده داده می‌شوند.