معنی کلمه‌ی تدبر:
نگریستن به عاقبت امر و تفکر کردن در مسئله‌ای می‌باشد [۷]، و تدبر کردن در کلامی به معنی نگریستن در اول و آخر آن سپس بازگشتن به آن به دفعات می‌باشد؛ وزن آن بر باب تَفَعُّل می‌باشد و بطور مثال موارد ذیل می‌توان نام برد: تَجَرُّع: جرعه جرعه آب نوشیدن، تَفَهُّم: اندک اندک دریافتن، تَبَیُّن: مرحله به مرحله آشکار کردن؛ و از این رو است که مصدر آن گرفته شده از نگریستن در پس امور می‌باشد که همان انتها و عاقبت آن امور است، همان‌گونه که الله تعالی می‌فرماید: ﴿أَفَلَمۡ يَدَّبَّرُواْ ٱلۡقَوۡلَ أَمۡ جَآءَهُم مَّا لَمۡ يَأۡتِ ءَابَآءَهُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ ٦٨﴾[المؤمنون: ٦٨] ترجمه: «پس چرا در [این] سخن تدبر نمی‌کنند» [۸].
[۷] نگاه شود به: لسان العرب، ۴/۲۷۳؛ الفروق اللغویة از عسکری، ص ۵۸؛ و کتاب تعریفات از جرجانی، ص ۷۶؛ و جامع الأحکام القرآن از قرطبی، ۵/۲۹۰؛ و جامع البیان فی تأویل القرآن از طبری، ۱/۸۷، ۵/۱۸۰. [۸] نگاه شود به مفتاح دار السعادة، از ابن قیم، ص ۲۱۶.