آیه‌‌ی مرا تا صبح بیدار نگهداشت:
ابن عباسبگفت: «امشب آیه‌ای خواندم که مرا بی‌خواب کرد،: ﴿أَيَوَدُّ أَحَدُكُمۡ أَن تَكُونَ لَهُۥ جَنَّةٞ مِّن نَّخِيلٖ وَأَعۡنَابٖ﴾[البقرة: ٢٦٦]. «آیا کسی از شما دوست دارد که برای او نخلستان و باغ انگوری باشد؟!»، منظور از این آیه چیست؟ بعضی از حاضران گفتند: الله داناتر است، گفت: من خودم می‌دانم الله داناتر است، بدین دلیل این سوال را مطرح کردم تا اگر نزد کسی از شما علمی در مورد این آیه وجود دارد و درباره‌‌ی آن چیزی شنیده است، از شنیده‌ی خود مرا بهرمند سازد، همه ساکت شدند و اهمش مرا دید [و] گفت: ای برادرزاده‌ام خودت را کوچک نشمار. گفتم: منظور از آن عمل می‌باشد. و مرا ترک کرده و قبول کرد و آیه را تفسیر نمود و گفت: ای برادر زاده‌ام درست گفتی، منظور از آن عمل می‌باشد، انسان زمانی که سنش بالا می‌رود و اهل و عیالش زیاد می‌شود، نیازش به بهشتی که برایش است بیشتر می‌شود و انسان در روز قیامت بیشتر از هر وقتی به عملش نیاز دارد، درست گفتی‌ای برادرزاده‌ام» [۴۳۷].
و مطلب بن عبدالله/گفت: «ابن زیبربآیه‌ای را خواند و در برابر آن تامل کرد و [آن آیه] او را تا صبح بیدار نگهداشت، از پس آن ابن عباسبرا صدا کرد و گفت: من آیه‌ای قرائت کردم که تا صبح مرا به خود مشغول کرد: ﴿وَمَا يُؤۡمِنُ أَكۡثَرُهُم بِٱللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشۡرِكُونَ ١٠٦﴾[يوسف: ١٠٦]. ترجمه: «ایمان نمی‌آورند بیشتر آن‌ها به الله بجز آنکه شرک می‌ورزند»؛ ابن عباسبگفت: بی‌خوابی به سرت نزند، منظور آن فقط مشرکین می‌باشند. سپس قرائت نمود: ﴿وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ﴾[لقمان: ٢٥]. ترجمه: «وقتی از آن‌ها سوال می‌کنی چه کسی آسمانها و زمین را خلق کرده است به تحقیق خواهند گفت: الله»، و آن‌ها در این مورد مؤمن هستند ولی برای الله شریک می‌آورند» [۴۳۸].
[۴۳۷] آن را عبد بن حمید ابن منذر و ابن مبارک و ابن جریر و ابن ابی حاتم آن را تخریج کرده‌اند و حاکم بطور مختصر که آن را صحیح دانسته است۳/۵۴۲؛ کنز العمال ۱/۲۳۴. نگاه شود به: حیاة الصحابة ۳/۲۱۹، و قصه‌ای نزد بخاری است که شاهد آن است و در قبل آن را ذکر کردیم، ص ۱۴۳. [۴۳۸] مختصر قیام اللیل از مروزی ص ۱۴۹.