نمازهای سنت در احادیث صحیح نبوی

ابتدای وقت نماز شب و وتر و پایان آن

ابتدای وقت نماز شب و وتر بعد از نماز عشا و پایان آن قبل از آشکار شدن صبح می‌باشد و احادیث زیر بر این امر دلالت می‌کنند:

الف) از عایشهلروایت است که می‌گوید: «پیامبر جوقتی از نماز عشا (و آن ‌هم نمازی که مردم آن را "عتمه" می‌نامند) فارغ می‌شد، تا نماز صبح یازده رکعت نماز می‌خواند و بین هر دو رکعت، سلام می‌گفت و وتر را یک رکعت می‌خواند و اگر مؤذن بعد از اذان صبح ساکت می‌شد و صبح بر او نمایان می‌شد و مؤذن می‌آمد، بلند می‌شد و دو رکعت کوتاه نماز می‌خواند، سپس بر پهلوی راست خود می‌خوابید، تا اینکه مؤذن برای اقامه گفتن نزد او بیاید». تخریج مسلم [۷۱].

ب) از ابوبصره غفاری تروایت است که پیامبر جفرمودند: «خداوند نمازی بر شما افزوده و آن ‌هم وتر است؛ پس آن را میان نماز عشا و نماز صبح بخوانید». تخریج احمد [۷۲].

گویم: این دو حدیث دلیل روشنی بر این هستند که وقت نماز شب و وتر بعد از نماز عشا (نمازی که مردم آن را "عتمه" می‌نامند) آغاز می‌شود تا هنگام صبح.

و بـر اینکه آخر وقت آن صبح است، گفتۀ پیامبر جتأکید می‌کند، که می‌فرمایند: «اگر کسی از شما ترسید که وقت صبح داخل شود، یک رکعت بخواند تا آنچه از نماز خوانده است، وتر شود» [۷۳].

ابن نصر ‌گوید: «آنچه علما روی آن اتفاق نظر دارند این است که: وقت وتر ما بین نماز عشا تا آشکار شدن صبح است، اما راجع به وقت آن تا نماز صبح اختلاف دارند و از پیامبر جروایت است که بر خواندن نماز وتر قبل از آشکار شدن صبح، امر کرده‌اند» [۷۴].

‌گویم: برای کسی که می‌ترسد شب بیدار نشود، بهتر است در اول وقت نماز بخواند و اگر کسی به خود اطمینان داشت [و ترس از بیدار نشدن نداشته باشد]، بهتر است که آن را در آخر شب بخواند؛ به دلیل آنچه که از جابرسروایت شده که می‌گوید: پیامبر جفرمودند: «اگر کسی ترسید که آخر شب بیدار نشود، در اوّل شب وتر بخواند و اگر کسی امید داشت که آخر شب بیدار شود، وترش را در آخر شب بخواند؛ چون نماز آخر شب مشهود است [یعنی از طرف خدا یا فرشتگان دیده می‌شود] و آن بهتر است» [۷۵].

[۷۱] این حدیث، صحیح است. تخریج مسلم در (کتاب صلاة المسافرین وقصرها، باب صلاة اللیل وعدد رکعات النبي جفي اللیل، و أن الوتر ركعة، و أن الركعة صلاة صحيحة، حدیث شمارۀ ۷۳۶). اصل حدیث در "بخاری" است. ن.ک: جامع الأصول، ۶/۹۱-۹۶. [۷۲] این حدیث، صحیح است. تخریج احمد در المسند (۶/۷،۳۹۷). آلبانی در السلسلة الصحيحة (حدیث شمارۀ ۱۰۸) آن را صحیح دانسته است. [۷۳] تخریج این حدیث بعد از اندکی خواهد آمد، ن.ک: (۳-۴). [۷۴] مختصر قیام اللیل، ص۱۱۹. [۷۵] این حدیث، صحیح است. تخریج مسلم در (کتاب صلاة المسافرین وقصرها، باب من خاف أن لا یقوم من آخر اللیل فلیوتر أوله، حدیث شمارۀ ۷۵۵).