جماعت در نماز جنازه
با جماعت خواندن نماز بر جنازه واجب [۲۹۶]است؛ به خاطر مداومت پیامبر جبر این نماز با جماعت؛ و به خاطر عموم فرموده‌اش ج: «نماز بخوانید، همان‌گونه که دیدید من نماز خواندم!». تخریج بخاری [۲۹۷].
مستحب است که تعداد نمازگزاران چهل نفر باشد، به دلیل آنچه کریب مولای [آزاد شدۀ] ابن عباس از ابن عباسبروایت می‌کند که فرزند او در قدید یا عسفان [نام دو منطقه از مناطق حوالی مکه] فوت شد، پس گفت: ای کریب! نگاه کن که چقدر مردم برای او جمع شده‌اند! [کریب] گفت: آنگاه بیرون رفتم و مردمی را دیدم که برای او جمع شده‌اند، پس به او خبر دادم، آنگاه گفت: می‌گویی: چهل نفر می‌شوند؟ [کریب] گفت: آری. گفت: او را بیرون ببرید، چون من از پیامبر جشنیده‌ام که فرمودند: «هیچ مسلمانی نیست که می‌میرد و بر جنازۀ او چهل نفر مرد جمع شوند که برای خداوند شریکی قائل نیستند، مگر اینکه خداوند آنان را برای او شفاعت کننده قرار می‌دهد». تخریج مسلم [۲۹۸].
پس اگر صد نفر از مسلمانان باشند، خداوند آنان را برای او شفاعت کننده قـرار می‌دهـد؛ به دلیل آنچـه از عایشـهلروایت شـده است: پیامبر جفرمـوده‌اند: «هیچ میتی نیست که جماعتی از مسلمانان که صد نفر باشند و بر او نماز بخوانند و همۀ آنان برای او طلب شفاعت کنند، مگر اینکه شفاعتشان برای او قبول می‌شود». تخریج مسلم [۲۹۹].
و مستحب است که سه صـف شـوند، به دلیل حدیث مالک بن هبیرهسکه گوید: شنیدم پیامبر جمی‌فرمایند:«هیچ مسلمانی نیست که می‌میرد و سه صف از مسلمانان بر او نماز بخوانند، مگر اینکه بر او واجب می‌کند [یعنی خداوند بهشت را بر او واجب می‌کند]». و امام مالک وقتی که اهل جنازه‌ای را انـدک می‌دید، آنان را سه صف می‌کرد، به دلیل حدیث. تخریج ابوداود و ترمذی [۳۰۰].
[۲۹۶] أحکام الجنائز وبدعها، ص ۹۷. [۲۹۷] این حدیث از مالک بن حویرث صحیح است. این قسمتی از حدیثی است که بخاری در جاهایی از کتابش آن را روایت کرده است؛ از جمله در (کتاب الأذان، باب الأذان للمسافرین إذا کانوا جماعة و الإقامة وکذلک بعرفة وجمع، حدیث شمارۀ ۶۳۱). [۲۹۸] این حدیث، صحیح است. تخریج مسلم در (کتاب الجنائز، باب من صلي علیه أربعون شفعوا فیه، حدیث شمارۀ ۹۴۸). [۲۹۹] این حدیث، صحیح است. تخریج مسلم در (کتاب الجنائز، باب من صلي علیه مئة شفعوا فیه، حدیث شمارۀ ۹۴۷). [۳۰۰] این حدیث، حسن لغیره است. تخریج ابوداود در (کتاب الجنائز، باب في الصفوف على الجنازة، حدیث شمارۀ ۳۱۶۶) و این لفظ حدیث اوست و تخریج ترمذی در (کتاب الجنائز، باب ما جاء في الصلاة على الجنازة والشفاعة للمیت، حدیث شمارۀ ۱۰۲۸) و ابن ماجه در (کتاب الجنائز، باب ما جاء فیمن صلى علیه جماعة من المسلمین، حدیث شمارۀ ۱۴۹۰). مدار این حدیث بر ابن إسحاق است و عنعنه کرده است [یعنی: با لفظ عن روایت کرده است]. آلبانی این حدیث را در أحکام الجنائز وبدعها (ص۹۹- ۱۰۰) حسن لغیره دانسته و برای آن حدیث شواهدی را ذکر کرده است.