نماز در وادی عقیق
از ابن عباسبروایت است کـه می‌گویـد: شنـیـدم عمرسمی‌گوید: شنیدم که پیامبر جدر وادی عقیق فرمودند: «امشب کسی از طرف پروردگارم نزد من آمد و گفت: در این وادی با برکت نـماز بـخوان و بگو: عمـره‌ای در حـج [۳۵۰]!» [۳۵۱].
این حدیث دلیلی بر مستحب بودن نماز در این وادی و آن هم در وسط وادی ذو الحلیفه است [۳۵۲].
از عبد الله بن عمر بروایت است که گوید: «پیامبر جاز راه شجره [از مدینه] بیرون می‌رفتند و از راه مُعَرَّس [یعنی: جای پایین آمدن در آخر شب برای استراحت] داخل می‌شدند. و پیامبر جوقتی که به سوی مکه خارج شدند، در مسجد شجره نماز می‌خواندند و وقتی بر می‌گشتند در ذو الحلیفه در وسط وادی نماز می‌خواندند و در آنجا می‌خوابیدند تا صبح شود» [۳۵۳].
از موسی بن عقبه روایت است که گوید: «سالم بن عبدالله برای من از پدرش از پیـامبـر جخبر داد که در خـواب دیده شد که او در مُعَرَّس در ذو الحلیفه در وسط وادی بوده است، به او گفته شد: تو در بطحای [جایی در میقات گاه اهل مدینه] با برکت هستی.
و سالم ما را در جایی پایین آورد [و شتران ما را نشاند] که قصد او از نشاندن شتران جایی بود که عبد الله [ابن عمر] در آنجا شترش را می‌نشاند که قصدش جایی بوده است که پیامبر جدر آنجا در شب پایین می‌آمدند و آن هم پایین‌تر از مسجدی بوده که در وسط وادی قرار داشته و میان آن‌ها و راه، در حدّ وسط وادی و راه بوده است» [۳۵۴].
نماز در این وادی با برکت به هنگام احرام بستن از ذوالحلیفه، سنتی است که این حدیث -همان‌طور که مشاهده شد- بر آن دلالت می‌کند، بلکه نماز در این وادی به هنگام بازگشت از حج و عمره نیز سنت است و مالک: پایین آمدن و نماز خواندن در آنجا را مستحب دانسته است و اینکه از آنجا عبور نکند تا در آن نماز بخواند و اگر وقت نماز نبود، در همان جا می‌ماند تا وقت نماز فرا رسد و در آنجا نماز بخواند [۳۵۵].
باید دانست که وقت خواندن این سنت در هنگام رسیدن به وقت نماز در این وادی است، امّا جستجوی آثار و مساجد، از سنت نیست و سلف از آن برحذر داشته‌اند.
[۳۵۰] یعنی: عمره‌ای را در این حج انجام می‌دهم. (مترجم). [۳۵۱] این حدیث، صحیح است. تخریج بخاری در (کتاب حج، باب قول النبي ج: العقیق وادی مبارك، حدیث شمارۀ ۱۵۳۴). [۳۵۲] در کتاب وفاء الوفاء (۴/۱۰۰۲،۱۰۳۷) بحث بیشتری پیرامون این وادی آمده است. [۳۵۳] این حدیث، صحیح است. تخریج بخاری در (کتاب حج، باب خروج النبي جعلی طریق الشجرة، حدیث شمارۀ ۱۵۳۳) و مسلم در (کتاب الحج باب الاهلال من حیث تبعث الراحلة، حدیث شمارۀ ۱۱۸۷). [۳۵۴] این حدیث، صحیح است. تخریج بخاری در (کتاب الحج، باب قول النبي ج: العقیق وادی مبارك، حدیث شمارۀ ۱۵۳۴) و مسلم در (کتاب الحج باب الاهلال من حیث تبعث الراحلة، حدیث شمارۀ ۱۱۸۷). [۳۵۵] قاضی عیاض: در کتابش اکمال المعلم بفوائد مسلم (۴/۴۵۶-۴۵۷) این مطلب را از او نقل کرده و گفته است: «و پایین آمدن در بطحاء در ذو الحلیفه به هنگام بازگشت از حج برای حاجیان از مناسک حج نیست. او می‌گوید: و گفته شده است: قصد پیامبر جاز پایین آمدن در هنگام شب در بطحای با برکت در ذو الحلیفه به هنگام بازگشت و اقامت در آنجا تا فرا رسیدن صبح، این بوده است که شب هنگام مردم ناگهانی نزد خانواده‌هایشان نروند، همان گونه که در غیر از این حدیث با صراحت به نهی از آن اشاره کرده است، تا خبر آمدن آنان به گوششان بخورد؛ تا کسی که موهایش به هم ریخته است، موهایش را شانه کند و آن که شوهرش غایب بوده، مـوهای اضافۀ خود را بزداید و زنان به خودشان برسند تا چشم بد یا نفرت از آنان، بر آنچه که خوشایند نیست و در اُلفت و دوام هم نشینی آنان با هم، بد باشد پیش نیاید».