جاهلیت
منظور از جاهلیت نسبت دادن جهل به جامعه ای است که در آن رسول و کتابی وجود ندارد و مقصود دوران قبل از بعثت رسول الله صمیباشد. الله تعالی میفرماید:
﴿وَلَا تَبَرَّجۡنَ تَبَرُّجَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ ٱلۡأُولَىٰۖ﴾[الأحزاب: ۳۳]. «مانند زمان جاهلیت پیشین، خود را آرایش نکنید».
منظور از زمان جاهلیت، زمان قبل از بعثت رسول الله صمیباشد. زیرا قبل از بعثت رسول الله صافراد کلاً در گمراهی کفر و الحاد موج میزدند و رسالتهای قبلی تقریباً از بین رفته بودند. یهودیان کتاب تورات را تحریف و کذبیات و گمراهیهای بسیاری را در آن وارد کردند و مسیحیت نیز کتاب انجیل را نسبت به زمان نزول عیسی ÷تغییر و تحریف نمودند. مردی که به او بُلِس یا شاول گفته میشود، مردی کینه توز بود؛ او در آغاز یهودی بود و نسبت به رسول خدا؛ عیسی ÷کینه به دل داشت. این مرد از در مکر و حیله وارد شد تا دین مسیح را به فساد کشاند و اظهار نمود که دین مسیح را پذیرفته است و از عداوتی که نسبت به مسیح از قبل داشته پشیمان شده و به گمان خویش خواب دیده و در آن به مسیح ایمان آورده است. نصاری سخنانش را تصدیق کردند سپس انجیل را که خداوند بر عیسی ÷نازل کرده بود، آورد و انواع عقاید بت پرستی و شرکیات و کفریات را در آن وارد نمود. چنانکه عقیده تثلیث را در آن گنجاند یعنی سه خدایی و اینکه عیسی فرزند خداوند یا خود اوست. و عبادت کردن برای صلیب را هم در انجیل وارد کرد و کفریات بسیار بدی را در آن قرار داد. در تمام این موارد به استناد اینکه او عالم و فردی مؤمن است، تصدیقش کردند و به او لقب، رسول مسیح را دادند در حالی که قصد وی به فساد کشاندن دین مسیح بود. در آخر، او موفق به تحریف دین مسیح و وارد کردن انواع عقاید کفرآمیز در آن شد.
این حال اهل کتاب قبل از بعثت رسول الله صمیباشد که اکثر آنها دچار انحراف از دین حق شدند مگر تعداد کمی از آنها که بر دین صحیح مانده بودند [۳].
[۳] شیخ تقی الدین میگوید که آنها قبل از بعثت رسول الله صمنقرض شدند.