شرح مسائل الجاهلیة

مسئله سی و ششم: به واسطه تحریم حلال و حلال نمودن محرمات به خداوند نزدیک شدن

همانگونه که به واسطه شرک عبادت می‌کردند هدف آن‌ها از تحریم نمودن حلال نیز عبادت بود.

شرح:

از جمله مسائل جاهلیت این بود که به وسیلۀ حرام نمودن واجبات خداوند او را عبادت می‌کردند. چنانکه شنیده‌ایم آن‌ها پوشیدن عورت‌هایشان را در هنگام طواف کردن حرام می‌دانستند چنانکه در مورد مشرکان گذشت. وضعیت یهود و نصاری نیز از این بهتر نبود. نصاری بسیاری از پاکی‌ها را بر خود حرام کرده بودند و یهودیان نیز آنچه را که خداوند بر آن‌ها حرام کرده چون ربا خواری، مال مردم را به ناحق خوردن، را برای خود حلال می‌دانستند. مشرکین نیز بسیاری از حیوانات را بر خود تحریم نموده بودند که از جمله آن‌ها می‌توان به بحیره [۳۹]، سائبه [۴۰]، وصیله [۴۱]اشاره نمود و بر بسیاری از حیوانات این نام‌ها را نهاده بودند و آن را برای بهره مندی بت‌ها بر خود حرام کرده بودند. خداوند متعال مؤمنان را از این کارها نهی کرده و می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحَرِّمُواْ طَيِّبَٰتِ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ ٨٧﴾[المائدة: ۸۷]. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید پاکی‌هایی را که خداوند برایتان حلال نموده بر خود حرام مکنید که خداون متجاوزین را دوست ندارد».

مؤمن با تحریم نمودن آنچه خداوند حلال نموده بر خود سختگیری نمی‌نماید. سهل‌انگار نیست و محرمات را بر خود مباح نمی‌داند بلکه فردی معتدل و میانه‌رو است. حرام نمودن حلال و برعکس حلال نمودن حرام جزو دین جاهلیت است. هیچ احدی حق تحلیل و تحریم را بدون اذن پروردگار ندارد و امور خویش را باید به کتاب و سنت مستند کرد. اگر آن را برای خود عبادت هم بنامد؛ چنانکه مسیحیت، رهبانیت را و مشرکین طواف کردن با حالت عریان را عبادت می‌دانستند آن وقت خداوند را با آن چیزی که او تشریع ننموده عبادت می‌کردند. خداوند را به وسیلۀ معاصی عبادت می‌کردند و با آن معصیت‌ها به خداوند تقرب می‌جستند در حالی که شریعت همچون اجازه‌ای را نداده است.

این مسئله‌ای بسیار خطیر و مهمی است که در قدیم و جدید موجود بوده است. کما اینکه در جاهلیت به وسیله شرک خدا را عبادت می‌کردند. این مسئله از آن نیز بزرگتر است. چون کسانی که به دور گورها طواف می‌کنند و برایشان قربانی و نذر می‌نمایند، همانند مشرکین می‌گویند: این تقرب جستن به پروردگار است. چنانکه می‌گفتند: ﴿مَا نَعۡبُدُهُمۡ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ﴾[الزمر: ۳]. «ما آن‌ها را عبادت نمی‌کنیم جز اینکه ما را به خداوند نزدیک گردانند».

﴿هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِ﴾[یونس: ۱۸]. «آنها نزد خداوند برایمان شفاعت می‌کنند».

این جملات را مشرکین قبل از اسلام هم می‌گفتند. و معاصرین نیز که به اسلام نسبت داده می‌شوند، می‌گویند این کارها با واسطه گری این صالحان که وسیله تقرب به خداوند هستند، انجام می‌گیرد. آن‌ها اهل شفاعت هستند و برای ما شفاعت می‌کنند و ما را به پروردگار نزدیک می‌گردانند.

[۳۹] ماده شتر یا گوسفندی که در جاهلیت هرگاه ده شکم می‌زایید گوش او را شکافته و او را رها می‌کردند تا آزادانه بچرد و خوردن گوشتش را حرام کرده بودند. (مترجم) [۴۰] شتری که اولاد اولاد خود را دریابد یا آنکه ده شکم ماده زاییده باشد، سوار آن نمی‌شدند و او را رها کرده بودند تا آزادانه بچرد. (مترجم) [۴۱] ماده شتری که ده شکم پی یکدیگر بزاید.