شرح مسائل الجاهلیة

مسئله هفتاد و ششم: اثبات شرک و دفع حق به واسطۀ انواع مکر و حیله

مکر و حیله‌های بزرگی همانند حیله‌های قوم نوح انجام می‌دهند.

شرح:

مکر یعنی امر مکروه و ناپسندی را به شیوه مخفیانه به کسی رساندن. و آن دو نوع است: مکر خوب و مکر بد. منظور از مکر بد حیله پنهانی است که در آن شر و بدی را به کسی که مستحق آن نیست می‌رسانند. خداوند متعال در مورد قوم نوح می‌فرماید: ﴿وَمَكَرُواْ مَكۡرٗا كُبَّارٗا ٢٢ وَقَالُواْ لَا تَذَرُنَّ ءَالِهَتَكُمۡ وَلَا تَذَرُنَّ وَدّٗا وَلَا سُوَاعٗا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسۡرٗا ٢٣ وَقَدۡ أَضَلُّواْ كَثِيرٗا﴾[نوح: ۲۲-۲۴].

«حیله بزرگی برپا کردند و گفتند: معبودهای خویش را رها مکنید و هرگز ود، سواع، یغوث، یعوق و نسر را ترک مکنید. و بسیاری را گمراه کردند».

آری با این کار حیلۀ بزرگی را اندیشیدند و این شیوه پستی است که به آن وسیله مردم را به شرک فرا می‌خوانند. وقتی توحید می‌آید مردم را از آن برحذر می‌دارند و گویند: آن‌ها می‌خواهند بر شما رئیس شوند و قصدشان برتری طلبی بر شماست. زیبا جلوه دادن قبیح و زشت نشان دادن نیکو مکر بزرگی است که همیشه دعوتگران گمراهی از آن برای منصرف کردن مردم از حق سود جسته‌اند و بدان وسیله مردم را از نور به سوی گمراهی سوق داده‌اند. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِۗ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ ٢٥٧﴾[البقرة: ۲۵۷].

«خداوند سرپرست مؤمنان است آن‌ها را از تاریکی‌ها به سوی نور بیرون می‌آورد ولی کسانی که کافر شدند سرپرستشان معبودهای باطل است که آن‌ها را از نور به سوی تاریکی‌ها می‌برند که این‌ها همراهان آتش و در آن جاویدند».

﴿وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّٗا شَيَٰطِينَ ٱلۡإِنسِ وَٱلۡجِنِّ يُوحِي بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ زُخۡرُفَ ٱلۡقَوۡلِ غُرُورٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُۖ فَذَرۡهُمۡ وَمَا يَفۡتَرُونَ ١١٢﴾[الأنعام: ۱۱۲].

«برای هر پیامبری از شیاطین جن و انس دشمنانی قرار دادیم که بعضی از آن‌ها به سوی بعضی دیگر سخنان آراسته را جهت فریب دادن به صورت وسوسه القا می‌کنند، اگر پروردگار تو می‌خواست آن‌ها قادر به انجام آن کار نبودند سپس آن‌ها را با دروغ‌هایشان رها کن».

در این آیات پروردگار متعال از گوش دادن به دعوتگران گمراه نهی کرده است مگر اینکه به خاطر اطلاع یافتن از باطلشان جهت مردود کردنشان باشد.