شرح مسائل الجاهلیة

مسئله هشتاد و دوم: وسایل و اسباب شرک را به دست گرفتند

بر گورها چراغ روشن کردند.

شرح:

گورها را با استفاده از روشنایی چراغ‌ها، فانوس‌ها و یا برق در اشکال متعدد روشن کردند تا بتوانند در همه حال به زیارت قبرها بروند ولی این کار جایز نیست؛ چون از جمله اسباب شرک است. و اگر مردم برای دفن مرده‌ها نیاز به روشنایی داشته باشند در آن صورت با خود چراغ و فانوس خواهند آورد تا احتیاجاتشان رفع گردد. اما اینکه گورها را چراغانی کنند طوری که نورها از آن ساطع گردد چیزی است که از آن نهی شده است. «لَعَنَ رَسُولُ اللهِصزَائِرَاتِ الْقُبُورِ وَالْـمُتَّخِذِينَ عَلَيْهَا الْمَسَاجِدَ وَالسُّرُجَ» [۶۰]«رسول الله صزنانی را که به زیارت قبور می‌روند و همچنین کسانی که بر قبرها مساجد می‌سازند و چراغ‌هایی برای روشنایی آن قرار می‌دهند، لعنت کرده است». لعنت کردن زنانی که به زیارت قبرها می‌روند توسط پیامبرصبر ممنوع بودن زیارت قبرها توسط زنان دلالت دارد و زیارت گورها تنها مخصوص مردان است و نهی همراه با لعن دلیل بر این است که زیارت قبرها توسط زنان گناه کبیره می‌باشد.

و همچنین رسول اللهصبناکنندگان مساجد بر گورها را نیز لعن کرده است یعنی کسانی که در صدد برگزار کردن نماز درآن جاها بر می‌آیند یا بر آن ساختمانی برای نماز می‌سازند و همچنین کسانی که آنجا را روشنایی می‌دهند. چون این کار وسیله‌ای جهت انجام شرک است؛ زیرا این قبور عبادت می‌شوند و غیر الله تعالی پرستش می‌گردد. گورها را باید رها کرد همانگونه که قبر اصحاب در زمان رسول اللهصرها شدند نباید آن‌ها را منور و یا بر روی آن‌ها بنایی ساخت و آن‌ها را همانگونه که هستند یعنی به قدر یک وجب بلندتر از سطح زمین باید رها کرد و چیزی را که نشان دهندۀ قبر باشد بر آن‌ها نصب نمود و نباید بیشتر از این در مورد آن انجام داد. رسول اللهصبه علیسفرمود: «أَنْ لَا تَدَعَ قَبْرًا مُشْرِفًا إِلَّا سَوَّيْتَهُ» [۶۱]«قبر مرتفعی را وامگذار مگر اینکه آن را با زمین مساوی کنی». چون بالا بودن ارتفاعش جاهلان را می‌فریبد و آن را برای زیارت قصد می‌کنند. نفوذ شرک در دل‌های جاهلان سریعتر از حرکت سیل در سرازیری‌هاست. چون شیطان‌های جن و انس این کارها را زینت می‌دهند و مردم را به وسیله آن دچار فتنه می‌کنند. اگر بر روی قبری چیز قابل توجهی نباشد و معلوم نشود این قبر مربوط به چه کسی است باعث دور شدن از فتنه می‌شود. اما اگر قصد کنند و بر آن ساختمان‌ها بسازند و آن را با زیورآلات زینت دهند و به وسیله چراغ‌ها نورانی گردانند نظرها را به سوی آن جلب می‌گردد و جاهلان خواهند گفت: این کار در آن انجام نگرفته مگر به خاطر اینکه در آن سری است آنگاه به وسیله عبادت آن را قصد می‌کنند.

واجب است که در مورد قبرها از سنت رسول اللهصپیروی شود که در آن از غلو و زیاده روی، بنا کردن ساختمان‌ها بر آن و روشن کردن چراغ‌ها در آن پرهیز نمود و آن را با نوشته‌ها و گچ کاری‌ها زینت نداد همانگونه که در عهد رسول اللهصمسلمانان بر آن بودند.

[۶۰] أخرجه أبو داود ‏(‏۳/۳۶۲ رقم ۳۲۳۶‏)‏ والترمذی ‏(‏۲/۱۳۶ رقم ۳۲۰‏)‏، وقال أبو عیسى‏:‏ حدیث ابن عباس حدیث حسن، وصححه الألبانی فی صحیح الجامع ‏(‏رقم: ۵۱۰۹‏). [۶۱] ‏‏أخرجه مسلم ‏(‏رقم ۹۶۹‏)‏‏.