شرح مسائل الجاهلیة

مسئله صد و سیزدهم: حق و باطل را به هم می‌آمیختند تا باطل را قبول کنند

حق همراه باطل نیست.

شرح:

از جمله عادت کافران و اهل جاهلیت اعم از یهود، نصاری و دیگران این بود که حق و باطل را به هم می‌آمیختند و قصدشان از این کار رواج باطل بود. چون اگر باطل به تنهایی عرضه می‌شد هیچکس آن را نمی‌پذیرفت و اما در صورت اختلاط، مؤمنان را با آن فریب می‌دادند و کوته نظران نیز آن را می‌پذیرفتند و می‌گفتند در آن حق وجود دارد و در نتیجه همه آن را قبول می‌کردند. ولی اگر آن‌ها فقط حق را می‌پذیرفتند و بر باطلش دست رد می‌کشیدند این کار خوب بود اما مصیبت در پذیرش همه آن وجود دارد. بر اهل دانش و نظر و صاحبان عقل سالم واجب است که امور را بدون تحقیق و تفحص پذیرش نکنند بلکه حق آن را قبول و باطل را مردود نمایند.

کافران گاهاً حق را بیان می‌داشتند ولی به آن راغب نبودند بلکه به خاطر ترویج باطل، آن را اظهار می‌نمودند. بنابراین واجب است نسبت به این امر که تمییز دادن امور است آگاه شد و در قبول آن عجله نکرد تا امر حق، آشکار و تحقیق و تفحص لازم صورت گیرد آنگاه هر چه حق بود پذیرش و باطل نیز رد و ابطال گردد. و این کار را تنها اهل علم و بصیرت انجام می‌دهند ولی مردم عوام و جاهل و کوته نظر مورد خدعه و نیرنگ قرار می‌گیرند و برای مقابله با آن بر آن‌ها نیز واجب است از اهل علم سؤال کنند و قبل از قبول نظر صاحبان اندیشه مشورت کنند تا از فریب خوردن سالم بمانند.