شرح مسائل الجاهلیة

مسئله سی و چهارم: هر گروهی تنها خود را پاک و بی عیب می‌دانست

تمام گروه‌ها خود را اهل نجات می‌دانستند. خداوند متعال آن‌ها را تکذیب می‌کند و می‌فرماید: ﴿قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ﴾[البقرة: ۱۱۱].

«بگو دلالیل خویش را عرضه دارید اگر راست می‌گویید». سپس آنچه را که صحیح و درست است را بیان می‌دارد و می‌فرماید: ﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ﴾[البقرة: ۱۱۲].

«آری هرکس روی خود را تسلیم نمود و نیکوکار شد».

شرح:

از جمله مسائل اهل جاهلیت این بود که هر گروهی از آن‌ها مدعی بود بر حق است و دیگران بر باطل قرار دارند. این مسئله جزو خصوصیات یهود و نصاری و کسانی که به آن‌ها شباهت داشتند، بود ﴿وَقَالُواْ لَن يَدۡخُلَ ٱلۡجَنَّةَ إِلَّا مَن كَانَ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰ﴾[البقرة: ۱۱۱]. «و گفتند: جز یهود و نصاری کسی به بهشت داخل نمی‌گردد».

هدایت و نجات را در یهود و نصاری منحصر کردند. نمونه آن‌ها فرقه‌های گمراه می‌باشند. هر کدام مدعی بر حق بودن است و غیر او بر باطلند؛ هر کدام تنها خود را فرقۀ نجات یافته می‌داند که رسول اللهصدر بارۀ آن‌ها خبر داده است «ستَفْتَرِق أُمَّتِي عَلَى ثَلَاثٍ وَسَبْعِينَ فِرْقَةً كلها فِي النَّارِ إلا وَاحِدَة» ولكن الرسول ص بيّن العلامة الفارقة لهذه الفرقة عن غيرها لما قالوا: مَنْ هي يَا رَسُولَ الله؟ ‏قال‏:‏ ‏«‏من كان على ما أنا عليه وأصحابي» [۳۸]. (امت من به هفتاد و سه فرقه تبدیل می‌شوند، همگی در آتشند و تنها یکی از آن‌ها سالم می‌ماند. رسول اللهصبه ذکر علامت آن گروه نجات یافته اشاره کرد. هنگامی که از او پرسیدند: ای رسول خدا آن‌ها چه کسانی هستند؟ فرمودند: کسانی هستند که بر آن راهی که من و اصحاب من بر آن هستیم، قرار دارند.) و برای همین است که الله تعالی می‌فرماید: ﴿قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ﴾[البقرة: ۱۱۱]. «بگو دلالیل خویش را عرضه دارید اگر راست می‌گویید».

یعنی بر آنچه می‌گویید دلیل خویش را بیاورید که مدعی هستید تنها یهود و نصاری داخل بهشت می‌شوند؛ زیرا ادعا بدون دلیل پذیرفته نمی‌شود. خداوند متعال بعد از آن می‌فرماید: ﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ﴾[البقرة: ۱۱۲]. «آری هرکس روی خود را تسلیم نمود و نیکوکار شد».

﴿هُوَ مُحۡسِنٞ﴾یعنی تابع رسول اللهصباشد. کسی که دو شرط اسلام و تبعیت را داشته باشد او اهل بهشت است و اگر به آن دو شرط یا یکی از آن‌ها خللی وارد آید هر چند مدعی بهشت باشد او اهل آتش است.

خداوند متعال که می‌فرماید: ﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَسۡلَمَ﴾همان منهج سالمی است که گروه نجات یافته بر آن قرار دارند. چون رسول اللهصفرمود: «من كان على ما أنا عليه وأصحابي»«کسانی که به مانند آنچه که من و اصحاب من بر آن هستیم، قرار دارند». این دستور سنت و آیه هم دستور قرآن است. بنابراین، هرکس خواهان بهشت می‌باشد روی خود را تسلیم پروردگار نماید و عملش را بر طبق سنت نیکو گرداند و از بدعت‌ها و امورات ایجاد شده در دین که هیچ دلیل شرعی بر آن‌ها نیست، دوری نماید.

[۳۸] أخرجه أبو داود ‏(‏۵/۷ رقم ۴۵۹۶، ۴۵۹۷‏)‏، والترمذی ‏(‏۵/۲۵-۲۶ رقم ۲۶۴۵، ۲۶۴۶‏)‏، وابن ماجه ‏(‏۴/۳۵۲-۳۵۳ رقم ۳۹۹۱، ۳۹۹۲، ۳۹۹۳‏)‏، والحدیث صححه الترمذی والألبانی فی صحیح الجامع ‏(‏رقم ۱۰۸۲، ۱۰۸۳‏).