شرح مسائل الجاهلیة

فهرست کتاب

مسئله نود و هفتم: در حین مخالفت‌شان با اشخاص پاک خود را به آن‌ها نسبت می‌دادند و به آن‌ها افتخار می‌کردند

مسئله نود و هفتم: در حین مخالفت‌شان با اشخاص پاک خود را به آن‌ها نسبت می‌دادند و به آن‌ها افتخار می‌کردند

افتخار می‌کردند که از نسل پیامبران هستند، خداوند این آیه را نازل فرمود: ﴿تِلۡكَ أُمَّةٞ قَدۡ خَلَتۡۖ لَهَا مَا كَسَبَتۡ[البقرة: ۱۳۴].

«آن‌ها جماعتی بودند که گذشتند و آنچه انجام دادند و بدست آوردند برای خودشان است».

شرح:

از جمله کارهای بنی اسرائیل این بود که آن‌ها بدون تبعیت و پیروی از پیامبران مخصوصاً خاتم پیامبران محمدصبه اینکه از نسل آن‌ها هستند افتخار می‌کردند در حالی که بر آن‌ها پیروی کردن واجب بود ولی اینکه آن‌ها تنها به اینکه می‌گفتند: ما فرزندان پیامبران هستیم و تنها به این گفته بدون تبعیت از آن‌ها بسنده می‌کردند از نظر خداوند مردود است. چنانکه می‌فرماید: ﴿تِلۡكَ أُمَّةٞ قَدۡ خَلَتۡۖ لَهَا مَا كَسَبَتۡ[البقرة: ۱۳۴].

«آن‌ها جماعتی بودند که گذشتند و آنچه انجام دادند و بدست آوردند برای خودشان است».

اعتبار انسان به کردار خود اوست نه به کردار و عمل دیگران. انبیاءافضل مخلوقات هستند ولی این مسئله فرزندان آن‌ها را از پیروی کردن بی نیاز نمی‌گرداند، اعمال انبیاء برای خودشان و اعمال شما برای خود شماست و همین طور همه کسانی که به عمل پدران و اجداد خویش افتخار می‌کنند و می‌گویند: آن‌ها صالحان و عالمان بودند و گمان می‌کنند این برایشان کافی است و نیاز به عمل ندارند مانند کسانی هستند که خود را بدون هر عملی به اهل بیت نسبت می‌دهند و همین انتساب را برای خود کافی می‌دانند. و به همان صورت کسانی که به عمل پیامبر، جاه پیامبر و یا به عمل پیامبران و صالحان متوسل می‌شوند همانگونه هستند. ارتباط آن‌ها با عمل دیگران چیست؟ کار و عملشان برای خودشان بوده است و عمل شما نیز برای خود شماست. و عمل آن‌ها در روز قیامت هیچ نفعی به حال شما نمی‌رساند و هیچکس قادر به نفع رسانی به دیگری نیست. ﴿لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَعَلَيۡهَا مَا ٱكۡتَسَبَتۡ[البقرة: ۲۸۶].

«آنچه را که از خوب و بد کسب کند بر خود اوست».

روز قیامت تنها عمل خودت به تو نفع می‌رساند ﴿لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَلَكُم مَّا كَسَبۡتُمۡۖ وَلَا تُسۡ‍َٔلُونَ عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ[البقرة: ۱۳۴].

«برای آن‌هاست آنچه کسب کردند و برای شماست آنچه کسب کنید و در مورد آنچه آن‌ها انجام دادند از شما سؤال نمی‌شود».

این آیه در رد کسانی است که به انبیاء و صالحین و جاه و منزلت آن‌ها متوسل می‌شوند و یا نسبت دادن خویش و یا رابطۀ فامیلی را با آن‌ها بدون انجام عمل صالح برای خود کافی می‌دانند. رسول اللهصمی‌فرماید: «يَا مَعْشَرَ قُرَيْشٍ اشْتَرُوا أَنْفُسَكُمْ لَا أُغْنِي عَنْكُمْ مِنْ اللهِ شَيْئًا يَا عَبَّاسَ بْنَ عَبْدِ الْـمُطَّلِبِ لَا أُغْنِي عَنْكَ مِنْ اللهِ شَيْئًا يَا صَفِيَّةُ عَمَّةَ رَسُولِ اللهِ لَا أُغْنِي عَنْكِ مِنْ اللهِ شَيْئًا يَا فَاطِمَةُ بِنْتَ مُـحَمَّدٍ سَلِينِي مَا شِئْتِ مِنْ مَالِي لَا أُغْنِي عَنْكِ مِنْ اللهِ شَيْئًا» [۷۶]«ای جماعت قریش! نفستان را خریداری کنید من شما را از خدا بی نیاز نمی‌کنم. ای عباس پسر عبدالمطلب، ای صفیه عمه رسول خدا، من شما را از خداوند بی نیاز نمی‌کنم. ای فاطمه دختر محمد از مال من هر چه می‌خواهی درخواست نما، من تو را از خداند بی نیاز نمی‌کنم». رسول اللهصبه نزدیکترین کسان خویش می‌گوید: «لا أغني عنكم من الله شيئًا»«شما را از خدا بی نیاز نمی‌کنم».

حال آنکه شما خود را به رسول اللهصمنتسب می‌کنید و یا خود را فامیل او و یا اولیاء و صالحین می‌دانید و به جاه و منزلتشان توسل می‌جویید، این کار هرگز شما را بی نیاز نمی‌دارد.

روز قیامت خداوند متعال می‌فرماید: ﴿يَوۡمَ لَا تَمۡلِكُ نَفۡسٞ لِّنَفۡسٖ شَيۡ‍ٔٗاۖ وَٱلۡأَمۡرُ يَوۡمَئِذٖ لِّلَّهِ ١٩[الإنفطار: ۱۹].

«روزی که هیچکس مالک چیزی برای دیگری نیست در آن روز امر فقط از آن خداوند است». و می‌فرماید: ﴿يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ ٣٦ لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ ٣٧[عبس: ۳۴-۳۷].

«روزی که انسان از برادر، مادر، پدر، همسر و فرزندش فرار می‌کند. چون هرکس در آن روز مشغول به کار خویش است». هرکس مشغول به خود می‌باشد تا جایی که عیسی÷می‌گوید: از تو برای مریم که مرا به دنیا آورده چیزی نمی‌خواهم. یا رب نفسی نفسی.

[۷۶] ‏‏أخرجه البخاری ‏(‏رقم: ۲۷۵۳، ۳۵۲۷، ۴۷۷۱‏)‏ ومسلم ‏(‏رقم: ۲۰۶‏)‏‏