مسئله هشتادم: در مورد صالحان غلو کردند
قبر پیامبران و صالحان را تبدیل به مساجد می‌کردند.
شرح:
از جمله چیزهایی که اهل کتاب و دیگران بر آن بودند تبدیل کردن قبر پیامبران و صالحان به مسجد بود. این کار هم در گذشته بین یهود و نصاری و مشرکین عرب رایج بود و منتسبین به اسلام نیز از گورپرستان بر آن روال ادامه دادند.
اهل کتاب اولین کسانی بودند که به آن عمل کردند. رسول اللهصمی‌فرماید: «إِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ كَانُوا يَتَّخِذُونَ قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ وَصَالِحِيهِمْ مَسَاجِدَ أَلَا فَلَا تَتَّخِذُوا الْقُبُورَ مَسَاجِدَ»«کسانی که قبل از شما بودند قبرهای پیامبران و صالحین را مساجد نمودند، آگاه باشید که شما گورها را تبدیل به مساجد ننمایید».
یعنی آنجا را به محل نمازخواندن تبدیل نکنید چون نمازخواندن در آنجا وسیله‌ای برای عبادتشان می‌باشد. هر نمازخوان باید برای الله نماز بخواند اما اگر نزد قبری نماز خواند این کار تبدیل به وسیله‌ای جهت عبادت کردنشان خواهد شد. در حالی که هم اکنون نزد قبرها از صاحب گورها درخواست دعا و طلب فریادرسی می‌شود. این کار از جمله دین جاهلیت است؛ دین یهود، مسیحی و دیگران است. رسول اللهصآنگاه که ام سلمه و ام حبیبهبکه همراه شوهرانشان در هجرت اول به حبشه کوچ کرده بودند از آنچه در سرزمین حبشه در مورد کنیسه و عبادتگاهایشان که تزیین شده و تصاویری که در آن بود خبر دادند، فرمود: «أُولَئِكَ قَوْمٌ إِذَا مَاتَ فِيهِمْ الْعَبْدُ الصَّالِحُ أَوْ الرَّجُلُ الصَّالِحُ بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِدًا وَصَوَّرُوا فِيهِ تِلْكَ الصُّوَرَ أُولَئِكَ شِرَارُ الْخَلْقِ عِنْدَ اللهِ» [۵۹]«آن‌ها قومی بودند هرگاه در بینشان مرد صالحی یا بنده‌ای پرهیزکار از دنیا می‌رفت بر قبرش مسجدی بنا می‌کردند و این صورت‌ها در آن به تصویر می‌کشیدند آن‌ها بدترین مخلوقات نزد خداوند هستند».
از جمله دین جاهلیت این است که اولیاء و صالحان به صورت رب و پروردگار در می‌آیند و گمان می‌نمایند آن‌ها ایشان را به خدا نزدیک می‌گردانند و نزد خداوند برایشان شفاعت می‌کنند. همانگونه که پروردگار متعالی می‌فرماید: ﴿وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡ وَيَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِ﴾[یونس: ۱۸].
«غیر از خداوند کسانی را عبادت می‌کردند که قادر به نفع و ضررشان نبودند و می‌گفتند این‌ها نزد خداوند برایمان شفاعت می‌کنند».
﴿وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ مَا نَعۡبُدُهُمۡ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ﴾[الزمر: ۳].
«غیر از الله کسانی را ولی خود قرار داده بودند و می‌گفتند: ما آن‌ها را عبادت نمی‌کنیم مگر به خاطر اینکه ما را به الله نزدیک گردانند».
آن‌ها معتقد نبودند که این الهه‌ها قادر به خلق، روزی، حیات و مرگند بلکه معترف بودند که آن موارد به طور خاص فقط مربوط به خداست بلکه تنها آن‌ها را به عنوان واسطه بین خود و خداوند به عنوان شفاعت کننده قرار داده بودند و به همین خاطر انواع عبادت را برایش انجام می‌دادند تا آن‌ها را به خداوند نزدیک گرداند و این دین جاهلیت است که گورپرستان امروز بر این منوال هستند.
و همچنین از جمله غلو کردن در مورد گورها و صاحبانش بنا کردن، چراغانی نمودن، بر آن پوشش قرار دادن، نوشتن بر روی مزارشان و انواع گچ کاری‌ها همگی جزء مظاهر غلو می‌باشند و به همین سبب رسول اللهصاز همه این‌ها نهی کرده است.
[۵۹] أخرجه البخاری (رقم ۴۲۷، ۴۳۴، ۱۳۴۱) ومسلم (رقم ۵۲۸)