مسئله سی‌ام: اهل تفرقه بودند و اتحاد و اجتماع را ترک می‌کردند
این از جمله آیات عجیب پروردگار است! آن‌ها وصیت و سفارش پروردگار متعال را در مورد اجتماع ترک کردند و مرتکب چیزی شدند که از آن نهی شده بودند. در نتیجه هر حزب و گروهی به آنچه نزدشان بود، شادمان بودند.
شرح:
از جمله عجایب آیات و نشانه‌های پروردگار این بود هنگامی که اجتماع بر سر کتاب خدا و شرع نازل شده بر رسول را ترک کردند خداوند آن‌ها را به تفرقه، اختلاف، جنگ و قتال مبتلا گرداند طوری که به این بلا و اباطیل شادمان بودند. و این کیفر آن‌هاست. چون هنگامی که انسان به باطل خوشحال شود آن را رها نخواهد کرد ولی در صورتی که به آن شادمان نباشد و با حالت شک و تردید به آن بنگرد امید است که توبه نماید و برگردد. در غیر این صورت دگرگونی در او روی نخواهد داد. هرکس حق را ترک به باطل گرفتار می‌شود و هرکس اجتماع را رها کند کارش به تفرقه، پراکندگی، جنگ و کشتار می‌انجامد. کسانی را نمی‌یابی که در مسائل دین و دنیا با هم اختلاف نمایند مگر اینکه سرانجامش به دشمنی، بغض وکینه تبدیل می‌گردد. ولی کسانی که بر اساس کتاب و سنت اجتماع نمایند، الفت، محبت، کمک و تعاون را در بین آن‌ها خواهید یافت. چنانکه چون جسد واحدی خواهند شد. پس برای محفوظ شدن راهی جز اجتماع بر کتاب و سنت نداریم و وحدت نیز تنها بر اساس تبعیت از کتاب و سنت مقدور می‌باشد و غیر از این جز تفرقه و عذاب به همراه ندارد.
کسانی که مدعی اتحاد مسلمانان هستند به آن‌ها گفته می‌شود: در صورتی که شما وحدت مسلمانان را می‌خواهید، عقیده خویش را یکی کنید به گونه‌ای که همگی بر آن توحیدی قرار گیرید که رسول اللهصآورده است. بنابراین، نباید مردم را رها کرد تا یکی گورپرست، دیگری صوفی و یکی شیعه باشد. در آغاز عقیده را یکی کنید و به لا اله الا الله چنگ زنید؛ سپس حکم به آنچه خداوند نازل کرده، برنامه خود قرار دهید. به کتاب خدا و سنت رسول اللهصبرگردید، قوانین، انتظامات و عادات قبلی را رها کنید و در صورتی که خواهان اجتماع و وحدت مسلمین هستید این تنها راه تحقق آن است که در غیر آن هرگز اتحاد روی نخواهد داد. مسلمانان متحد نخواهند شد مگر بر اساس توحید عقیده و وحدت مرجع که حکم به آن چیزی است که خداوند نازل کرده و وحدت رهبری همان سمع و طاعت نسبت به والیان امور مسلمین است. این همان چیزی است که باعث اتحاد بین مسلمین خواهد شد. چنانکه رسول اللهصمی‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ يَرْضَى لَكُمْ ثَلَاثًا: أَنْ تَعْبُدُوهُ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَأَنْ تَعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَـمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَأَنْ تَنَاصَحُوا مَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ أَمْرَكُمْ» [۳۵]«با انجام این سه مورد خداوند از شما راضی می‌شود: ۱. الله را عبادت نمایید و برایش شریک قرار ندهید ۲. به ریسمان خداوند چنگ زنید و متفرق نشوید ۳. برای آن کس که خداوند او را سرپرست شما قرار داده، خیرخواه باشید».
[۳۵]- أخرجه مسلم (رقم ۱۷۱۵).