۱-۲- حصر خبر در صدق و کذب
علما در بحث حصر خبر اختلاف زیادی دارند و کنکاش زیادی کرده‌اند که آیا خبر در صدق و کذب منحصر می‌شود؟ یا خبر در آن‌ها منحصر نمی‌شود؟ آیا خبر واسطه‌ای بین صدق و کذب دارد؟
سپس آن‌هایی که قائل به منحصربودن خبر در صدق و کذب بودند، در تعریف و تفسیر صدق و کذب اختلاف دارند.
آنچه که مهم است و محل بحث می‌باشد خود خبر است، هر خبری محتمل صدق و کذب می‌باشد، و به وسیله‌ی امور خارج از کلام می‌توانیم به صدق و کذب‌بودن کلام پی ببریم، گاهی نیز نمی‌توانیم به هیچ کدام از آن‌ها پی ببریم. در نتیجه خبر به سه دسته تقسیم می‌شود:
الف) خبری که محتمل صدق است
ب) خبری که محتمل کذب است
ج) خبری که مجهول است [۴۵].
در باره‌ی صدق و کذب دو اختلاف میان علما مشاهده شده:
بعضی گفته‌اند: خبرها منحصر به دو قسم صادق و کاذبند و بعضی گفته‌اند: غیر آن دو چیزهایی به نام واسطه وجود دارد، جمهور و نظام جزو گروه اول و جاحظ و راغب جزو گروه دوم هستند.
هر یک از این‌ها صدق و کذب را به گونه‌ای تعریف نموده که با دیگری مغایراتی دارد [۴۶].
حال به ارائه آراء و نظرات این چهار گروه از علما می‌پردازیم، سپس به اثر اختلاف آن‌ها اشاره می‌نماییم:
[۴۵] ابن یعیش، شرح المفصل، ۱/ ۸۷. [۴۶] البنانی، حاشیة البنانی، ۲/ ۱۱۳- ۱۰۵؛ الإیجی، شرح مختصر المنتهی الأصول، ۲/ ۳۹۵.