بررسی حجیت اخبار آحاد در عقیده

۳-۱-۱- شرایط صحت احادیث آحاد

متخصصان حدیث، برای پذیرفتن یک حدیث پنج شرط گذاشته‌اند: سه شرط متعلق به سند و دو شرط متعلق به متن حدیث است، شروط متعلق به سند:

۱- راوی باید فردی آگاه باشد که بتواند آنچه را می‌شنود، حفظ کند و سپس مطابق اصل آن را نقل نماید.

۲- راوی باید دارای اخلاق متین و وجدان حساسی باشد که از خدا پروا کند و هیچگونه تحریفی را نپذیرد.

۳- این دو صفت فوق باید به صورت پیوسته در سلسله‌ی راویان وجود داشته باشد.

هرگاه این صفات، در یک راوی مختل شوند، یا این که یکی از آن‌ها دچار آشفتگی گردد، حدیث از درجه‌ی صحت و قابل قبول‌بودن، سقوط می‌کند.

پس از آن که سند، مقبول واقع شد، متنی را که توسط آن سند، نقل گردیده مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ یعنی متن خود حدیث را مورد مطالعه قرار می‌دهیم، شروط متعلق به متن حدیث:

۱- نباید متن حدیث شاذ و منفرد باشد.

۲- نباید متن حدیث، دارای علت قادحه باشد.

شاذبودن حدیث به این گفته می‌شود که یک راوی موثق در نقل خود با کسی که از او موثق‌تر است، مخالفت کند.

علت قادحه، هم عیبی است که محققان حدیث با بصیرت خاص خود، آن را درک و در نتیجه اصل روایت را رد می‌کنند [۲۰۴]. و اکنون دلایل قائلین به مفید علم‌بودن خبر واحد را به تفصیل ذکر می‌نمائیم.

[۲۰۴] الغزالی، نگرش نو در فهم احادیث نبوی، ص ۴۱ – ۴۲.