۳-۱-۳- جمع بندی دلایل
جمهور اصولیین متفقند بر این که خبر واحد عادل مفید ظن است و مجموعه دلایلی را برای تأیید نظرشان آورده‌اند که مهمترین آن‌ها به شرح زیر ارائه می‌گردند:
۱- ما ضرورتاً می‌دانیم که هر خبری را که می‌شنویم تصدیق نمی‌کنیم، بلکه اول در مورد آن می‌اندیشیم.
۲- اگر خبر واحد عادل افاده‌ی علم کند، پس وقتی شخص عادل دیگری خبری برخلاف خبر اولی آورد تناقض پیش می‌آید.
۳- اگر خبر واحد عادل مفید علم باشد، پس هرکسی که ادعای نبوت کرد بدون درخواست معجزه از او باید تأیید شود و به او ایمان آورد.
۴- اگر خبر واحد عادل مفید علم باشد، پس نسخ قرآن و اخبار متواتر به وسیله خبر واحد حایز خواهد بود، چون اخبار آحاد در افاده‌ی علم مثل قرآن و اخبار متواتر خواهند بود.
۵- اگر خبر واحد عادل مفید باشد، پس مجتهدی که در اجتهادش دچار مخالفت باخبر واحد شد باید تفسیق و تبدیع گردد.
۶- اگر خبر واحد عادل مفید علم باشد، پس یک شاهد عادل برای اقامه‌ی بینه کافی است و نیازی به شاهد دوم نخواهد بود و به طریق اولی نیاز به تزکیه شهود نیز نخواهد بود.
۷- خبر واحد عادل ظنی است چون احتمال کذب و غلط در شخص راوی وجود دارد و راوی معصوم نیست و صفت هر خبری چنین است که کذب و وهم در آن محتمل است [۲۲۱].
[۲۲۱] المقدسی، روضة الناظر، ص ۵۲؛ الأنصاری، فواتح الرحموت، ۲ / ۱۲۱ – ۱۲۴، ابن حاجب، مختصر المنتهی الأصولی، ص ۹۱؛ الآمدی، الإحکام في أصول الأحکام، ۱ / ۲۷۵ – ۲۷۹؛ الشنقیطی، مذکرة في أصول الفقه، ص ۱۲۲.