۲-۲- حکم عمل به اخبار آحاد
از آنجا که اکثریت سنت پیامبر جشامل اخبار آحاد می‌باشد، به همین دلیل حجت سنت ارتباط تنگاتنگی با حجیت اخبار آحاد دارد، کسی که حجیت اخبار آحاد را انکار نماید، نزدیک است که حجیت سنت را به طور کلی رد نماید.
بعد از رحلت پیامبر بزرگ اسلام کسی از اهل علم مخالف حجیت اخبار آحاد نبود و دوران بر همین منوال گذشت تا بعد از دوران اصحاب و تابعین اختلاف در این باره به وجود آمد [۱۴۹]. و بعضی از فقهای معتزلی، مثل: ابوداؤد الإیادی- قاضی القضاة، از سران جهمیه بود- ابوعلی الجبائی و همچنین روافض و طائفه‌ای از اهل ظاهر مثل قاشانی، حجیت اخبار آحاد را قبول نکردند و تعبد به خبر واحد را انکار کردند [۱۵۰].
امام شافعی این حقیقت را چنین بیان می‌کند: «اگر برای کسی جایز باشد، در باره‌ی علم سنن- علم حدیث- حرف بزند، باید بداند که مسلمانان در قدیم و حال بر ثبوت خبر واحد و حجیت آن اجماع دارند و از هیچ یک از فقهای مسلمان مشاهده نشده که مدعی ثبوت خبر واحد نباشد» [۱۵۱]. حجت‌بودن و تثبیت خبر واحد خیلی قوی‌تر از آن است که نیاز به آوردن مثال‌هایی به غیر خودش برای اثباتش دارد، بلکه تثبیت و حجت‌بودن خبر واحد ذاتاً یک اصل است [۱۵۲].
عمل به مضمون خبر واحد عادل واجب است و کسانی که معتقد به وجوب عمل به آن هستند بر طریقه‌ی اثبات آن اختلاف دارند، جمهور می‌گویند: به موجب ادله‌ی سمعی واجب است، ولی قفال، احمد، ابن سریج، ابوالحسین البصری معتقدند به موجب ادله‌ی عقلی واجب است [۱۵۳]. ولی این اختلاف لفظی است و مورد توجه قرار نمی‌گیرد، حال به بررسی ثبوت عمل به مضمون خبر واحد از نظر قرآن، سنت، اجماع و عقل می‌پردازیم تا بحثمان را بهتر تبیین نمائیم.
[۱۴۹] الغزالی، المستصفی، ۱/ ۲۷۶. [۱۵۰] الباجی، إحکام الفصول في أحکام الأصول، ص ۳۳۰؛ الغزالی، المستصفی، ۱/ ۲۷۶. [۱۵۱] الشافعی، الأم، ۱/ ۱۵۱؛ الشافهی، الرسالة، ص ۴۵۷. [۱۵۲] الشافعی، الرسالة، ص ۳۴۸. [۱۵۳] الإیجی، شرح مختصر المنتهی الأصولی، ۲/ ۴۲۶.