۱-۲-۴- نظر راغب
راغب تقریباً با جاحظ در اثبات واسطه هم نظر است، هرچند که اصلاحی را مطرح می‌کند که جاحظ به آن نپرداخته است و برای آشنایی با آن آنچه را که البنانی در حاشیه‌اش در شرح المحلی در مورد نظر راغب نوشته می‌آوریم.
«خلاصه مذهب راغب این است که هر خبری که مطابق واقع باشد و متکلم معتقد به مطابقت آن با واقع باشد، خبر صادق است. و هر خبری که مطابق با واقع نبوده و متکلم به مطابقت آن با واقع نباشد، خبر کاذب است. و این دو نوع به صدق و کذب تام معروفند.
ولی اگر خبر مطابق واقع بود و متکلم معتقد به عدم مطابقت آن شد، یا خبر مطابق واقع نبود و متکلم معتقد به مطابقت آن باشد، به هریک از این دو نوع خبر می‌توان صدق و کذب گفته شود، البته از دو جهت دارای صدق و کذبند.
الف- صدق خبر به خاطر مطابقتش با واقع و کذبش به خاطر عدم مطابقت با واقع به اعتقاد متکلم.
ب- صدق خبر به جهت مطابقت با واقع به اعتقاد متکلم و کذبش به خاطر عدم مطابقت با واقع.
به این نوع صدق و کذب که شامل این دو نوع خبر هستند، صدق و کذب غیر تام گویند. چون از جهتی صدق دارند ولی از جهتی دیگر کذبند» [۵۵].
پس به این ترتیب نکته‌ای که راغب تعریف کرده همین صدق و کذب تام و غیر تام می‌باشد که جاحظ به لفظ آن‌ها اشاره نکرده است و حقیقتاً هم تأثیری در دیگاهشان- راغب و جاحظ- نسبت به صدق و کذب خبر ندارند و چون هردو هم رأی هستند ما در اینجا همان ردوداتی را که برای جاحظ آورده بودیم، برای راغب نیز می‌آوریم ولی از نوشتن آن به خاطر پرهیز از اطاله‌ی کلام خودداری می‌کنیم.
[۵۵] البنانی، حاشیة البنانی، ۲/ ۱۱۳.