مبحث اول: امام احمد بن حنبل/
ابو عبد الله احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد بن ادریس بن عبد الله بن حبان الشیبانی [۳۱۶]یکی از بارزترین ائمه‌ی چهارگانه اهل سنت است، که در یاری عقیدهی اهل سنت و جماعت و دفاع از آن نقش بسیار مهمی ایفا کرده است، او در این راه متحمّل اذیت، آزار، شکنجه و مصایب بی‌شماری شد، علاوه بر آنچه در مسندش آمده، در عقیده کتاب‌های بسیاری نگاشته است، مهم‌ترین آنها عبارتند از: «السنة»، «الإیمان»، «الرد على الزنادقة والجهمیة» و «فضائل الصحابة» [۳۱۷].
ذهبی در کتابش «الـمصعد الأحمد» درباره‌ی او می‌گوید: «او دانای زمان و زاهد عصر خود بود، در این راه محنتها کشید، به ندرت چون او کسی را می‌توان یافت و در علم، عمل، تمسّک به سنّت یگانه بود و اندیشه‌ای توانا و صداقتی والا و اخلاصی عمیق داشت و همواره در برابر پروردگار عزیز و علیم هراسان بود، هوش، درک و فهم او در وصف نیاید و بسی والاتر و بزرگ‌تر از آن است که من بتوانم او را بستایم یا در وصفش زبان بگشایم» [۳۱۸].
[۳۱۶] وفیات الاعیان: ۱/۶۲۰. [۳۱۷] نگا: وجوب لزوم الجماعة وذم التفرّق: ص ۲۸۱. [۳۱۸] الـمصعد الأحمد: ذهبی، ص ۲۰.