توحید اسما و صفات

فهرست کتاب

قاعده‌ی دوم: دلایلی که با آنها اسماء و صفات الهی را ثابت می‌کنیم، فقط در کتاب و سنت است و نمی توان بغیر از این دو آنها را ثابت نمود.

قاعده‌ی دوم: دلایلی که با آنها اسماء و صفات الهی را ثابت می‌کنیم، فقط در کتاب و سنت است و نمی توان بغیر از این دو آنها را ثابت نمود.

و دلیل این قاعده سمع و عقل است:

اما سمع: به آیات زیر به خوبی دقت کنید:

﴿وَهَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ فَٱتَّبِعُوهُ وَٱتَّقُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ ١٥٥[الأنعام: ۱۵۵].

«این (قرآن) کتاب مبارکی است که ما آن را فرو فرستاده‌ایم، پس از آن پیروی کنید و (از مخالفت با آن) بپرهیزید تا مورد رحم الله قرار گیرید».

﴿فَ‍َٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ[الأعراف: ۱۵۸].

«پس ایمان بیاورید به الله و فرستاده‌اش، آن پیغمبر درس نخوانده‌ای که ایمان به الله و سخنهایش دارد، از او پیروی کنید تا هدایت یابید...».

﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْ[الحشر: ۷].

«چیزهایی را که پیغمبر برای شما آورده است اجراء کنید و از چیزهایی که شما را از آن بازداشته است، دست بکشید».

سنت نیز شرح دهنده و بیانگر قرآن است.

دلیل عقلی:

پر واضح است سخن گفتن از چیزهای ممتنع یا واجب یا جائز در حق الله تعالی، از‏امور غیبی است که با عقل درک و فهم نمی‌شوند و باید برای آگاهی یافتن از آنها به کتاب و سنت رجوع کرد.

ابن قتیبه/گوید: «ما هر آن چیزی را بر زبان می‌آوریم که الله -سبحانه و تعالی- و رسولش جگفته‌اند و خود را فریب نمی‌دهیم و از پیش خود سخن نمی‌گوییم و نفی تشبیه ما را بر آن نمی‌دارد که منکر صفاتی شویم که الله تعالی خودش را با آنها توصیف نموده است و از کیفیّت و چگونگی آنها نمی‌پرسیم، چرا که الله تعالی ما را از اندیشیدن در چگونگی آن صفات یا تأویلشان باز داشته و در چیزهایی که در توانمان نیست مکلّف نساخته است، از این رو صرفاً بر آنچه الله تعالی فرموده است، خود را محدود می‌سازیم و در چیزهایی که سکوت کرده یا از آن سخنی به میان نیاورده است، خودداری می‌ورزیم» [۲۱۵].

[۲۱۵] عقیدة الإمام ابن قتیبة: ص ۱۳۴-۱۳۹.