مبحث چهارم: امام فخر رازی
تردیدی نیست شیوهای که متکلمین و فلاسفه در پیش گرفتهاند، هیچ فایدهای دربرندارد و هیچ بیماری را شفا، یا تشنهای را سیراب نمیکند و ... از این رو بود که امام فخر نیز به راه قرآن بازگشت، او [در بیان این بازگشت] میفرماید: «من تمام مکاتب کلامی و روشهای فلسفی را مطالعه و زیر و رو کردم و ندیدم بیماری را شفا یا تشنهای را سیراب گرداند و نزدیکترین راه را همان راه و شیوهی قرآن میدانم و اگر در پی اثبات آیات صفات هستید، به آیات زیر توجه کنید:
﴿ٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ ٥﴾[طه: ۵].
﴿إِلَيۡهِ يَصۡعَدُ ٱلۡكَلِمُ ٱلطَّيِّبُ﴾[فاطر: ۱۰].
«گفتار پاکیزه به سوی الله اوج میگیرد».
[و اگر تشبیه و تعطیل را از اسماء و صفات او نفی میکنید در آیات زیر اندیشه کنید:]
﴿لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞ﴾[الشوری: ۱۱].
﴿وَلَا يُحِيطُونَ بِهِۦ عِلۡمٗا﴾[طه: ۱۱۰].
«آنان از آفریدگار آگاهی ندارند».
و بیگمان هرکسی مثل من به چنین تجربهی گرانبهایی دست یابد، قطعاً به شناختی که بدان نائلآمدهام خواهد رسید [۳۳۷].
این بود چکیدهی اقوال و گفتار برخی از کسانی که الله تعالی گرامیشان داشت و به مذهب سلف بازگشتند، بنابراین پرواضح است که راه و روش اهل سنت و جماعت سالمترین، محکمترین و آگاهانهترین راهها و برنامههاست، زیرا اگر روش مخالفین محکمتر و آگاهانهتر میبود، آن متکلمین بزرگ از شیوهی خود دست نمیکشیدند و به کتاب و برنامهی رسول الله جباز نمیگشتند وآن را با چنگ و دندان نمیگرفتند. آری! آنان دریافته بودند که راه و روش اهل سنت و جماعت سالمترین راهها و برنامهها است.
[۳۳۷] العقیدة الحمیة: ص ۷.