٢- فضایل روزۀ رمضان
روزۀ ماه مبارک رمضان، فضیلت‌های بزرگی دارد؛ از جمله اینکه:
١. باعث بخشش گناهان گذشته می‌شود: در صحیح بخاری و صحیح مسلم از ابوهریره س روایت شده که پیامبر ج فرمودند: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»[١٧٢]؛ «هرکس ماه رمضان را از روی ایمان و امید به پاداش [الهی] روزه بدارد، گناهان گذشته‌اش آمرزیده می‌شود.»
٢. یکی از بزرگ‌ترین اسباب آراسته‌شدن به تقوای الهی است: تقوا حکمت و نتیجۀ اصلی و کامل روزه است. الله ﻷ می‌فرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ﴾[البقرة: ١٨٣]
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما فرض شده، چنانچه بر افرادی که پیش از شما بودند، فرض شده بود؛ تا پرهیزگار شوید.»
شیخ عبدالرّحمان سعدی / در تفسیر آیۀ فوق می‌گوید: «بدون تردید روزه از بزرگ‌ترین عوامل تقواست، زیرا باعث پیروی از امر و نهی الله متعال می‌شود. به عنوان مثال، فرد روزه‌دار، برای نزدیک‌شدن به اللهسبحانه وتعالی، آنچه بر وی حرام است؛ از خوردن، نوشیدن، همبستری و امثال آن را ترک می‌کند با وجود اینکه دلش تمایل به انجام آنها داشته و این فرد با ترک موارد مذکور، امید به پاداش الهی دارد که این اعمال، بخشی از تقواست.
همچنین انسان روزه‌دار به نفسش می‌فهماند که الله تعالی همواره مراقب است و با وجود قدرت بر انجام آنچه دلش می‌خواهد، آن را ترک می‌کند، چون می‌داند که الله أ همیشه آگاه است.
روزه راه‌های نفوذ شیطان را تنگ کرده و می‌بندد. ابلیس همچون خون در بدن آدمی جاری است و بر اثر روزه، نفوذ و تأثیرش ضعیف شده و گناهان کمتر می‌گردد.
و نیز عباداتِ انسان روزه‌دار -در اغلب موارد- بیشتر می‌شود و عبادات از ویژگی‌های تقواست.
همچنین وقتی که فرد ثروتمند گرسنگی را احساس کند، باعث می‌شود با فقیران و بینوایان همدردی نماید و این نیز از خصلت‌های تقواست.»[١٧٣]
٣. روزه با عث حفاظت و نجات از آتش دوزخ می‌شود: در صحیح بخاری و صحیح مسلم از ابوهریره س روایت شده که رسول الله ج فرمودند: «الصِّيَامُ جُنَّةٌ»[١٧٤]؛ «روزه سپر [نجات از آتش دوزخ] است.»
ابن عربی / می‌گوید: «روزه سپر نجات از دوزخ است، زیرا به معنای پرهیز از تمایلات نفسانی بوده و آتش دوزخ نیز احاطه‌شده با این تمایلات است. در نتیجه، وقتی که انسان در دنیا، خودش را از تمایلات نفسانی باز دارد، این کار باعث نجات وی از آتش دوزخ در آخرت می‌شود.»[١٧٥]
٤. بوی دهان روزه‌دار، در نزد الله تعالی، خوشبوتر از بوی مشک است: ابوهریره س نقل نموده که پیامبر ج فرمودند: «ولَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ»[١٧٦]؛ «بدون تردید بوی دهان روزه‌دار، در نزد الله متعال، خوشبوتر از بوی مشک است.»
خلوف یعنی تغییر بوی دهان انسان بر اثر روزه.
٥. الله ﻷ روزه را به خودش اختصاص داده و فقط او پاداش روزه را می‌دهد [یا خودش پاداش روزه می‌شود]: در صحیح بخاری و صحیح مسلم از ابوهریره س روایت شده که رسول الله ج فرمودند: «كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ: الْحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِمِائَةِ ضِعْفٍ، قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: إِلَّا الصَّوْمَ؛ فَإِنَّهُ لِي، وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، إنَّهُ تَرَكَ شَهْوَتـَهُ وَطَعَامـَهُ وَشَرَابـَهُ مِنْ أَجْلِي»[١٧٧]؛ «تمامی اعمال انسان برایش ده‌برابر تا هفتصد برابر نیکی [و پاداش] دارد -الله متعال می‌فرماید:- مگر روزه که برای من است و من به سبب آن پاداش می‌دهم [و بنا بر قولی: من پاداش روزه‌ام]، زیرا فردِ روزه‌دار، تمایلات، خوراک و نوشیدنی‌اش را برای [کسب رضایت] من ترک کرده است.»
دلیلش این است که روزه رازی در میان بنده و پروردگارش به شمار می‌رود و فقط الله ﻷ از آن آگاه است.
[١٧٢]- صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ٣٨؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ٧٦٠.
[١٧٣]- تیسیر الکریم الرّحمن في تفسیر کلام المنّان «تفسیر السّعدی»، ص ٨٦.
[١٧٤]- صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ١٧٩٥؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ١١٥١.
[١٧٥]- فتح الباري، ابن حجر، ج ٤، ص ١٠٤١.
[١٧٦]- صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ٥٥٨٣؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ١١٥١.
[١٧٧]- صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ٧٠٥٤؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ١١٥١.