اگر فردی ناشناس با گفتار یا پرسش خود، پیامبر صلی الله علیه وسلم را آزار میداد، ایشان صبر میکردند
به گونهای که گاهی اوقات، صحابه ش این کار را نمیپسندیدند، امّا در جلوی پیامبر ج بیادبی و پیشدستی نمیکردند و از صبر و مهربانی و برآوردهساختن خواستۀ نیازمند که پیامبر ج به آنان آموخته بودند، سر باز نمیزدند.
یکی از صفات پیامبر ج این بود که اصل گفتگو را رعایت میکردند؛ کسی که -با عدالت و انصاف- سیرۀ ایشان را بررسی نماید، به وضوح میبیند که رسول الله ج از این لحاظ، در برترین درجه و بالاترین مقام و زیباترین آداب و والاترین شیوه قرار دارند.
این موضوع عجیب نیست، زیرا پیامبر ج بهترینِ مردم بودند و سیرۀ ایشان برترین نمونه از زندگی بشر است.
رسول الله ج در شرایط و حالات متفاوتی از صلح و جنگ و سختی و آسانی زندگی کردند و با وجود این، فرستادهای برگزیده، سروری مورد اطاعت، پدری مهربان، همسری وفادار، معلّمی نمونه و دوستی صمیمی بودند.
پیامبر ج با کوچک و بزرگ، نیکوکار و بدکار، مؤمن و کافر، محارب و متخاصم و غیر آن، مرد و زن و آشنا و بیگانه، رفتار و نشست و برخاست داشتند و در تمامی این شرایط و رفتارها، گفتگو را به عنوان اصلی عملی و نه صرفاً زبانی رعایت میکردند و به گونهای نبود که این معیار و قانون، هیچ معنویّت و اعتباری در واقع نداشته باشد.
رسول الله ج یارانشان را به قصد اکرام و دلجویی، با کنیه صدا میزدند و اگر کسی کنیه نمیداشت، برایش کنیه میساختند و با همان کنیه شناخته و نامیده میشد. همچنین زنانی که فرزند داشتند را با کنیه صدا میزدند و برای زنانی که بچّه نداشتند، کنیه تعیین میکردند و حتّی با کنیهساختن برای کودکان، دل آنان را به دست میآوردند.
پیامبر ج از همه دیرتر خشمگین میشدند و از همه زودتر آشتی میکردند، مهربانترین و بهترین بشر برای مردم بودند و هرگز به گونهای سخن نمیگفتند که کسی ناراحت شود.
برخی از صفات و ویژگیهای پیامبر ج بیان گردید و از الله تعالی میخواهیم که به ما توفیق دهد به بهترین روش از پیامبر ج پیروی نماییم و الگو گیریم و با راهنمایی ایشان، راه یابیم.[٤٤٥]
[٤٤٥]- برای اطّلاعات بیشتر، نک: الشّمائل المحمّدیّة، ترمذی، تحقیق: محمّد عفیف زعبی، صص ١٨٦- ٢٨٠ و ٢٦٢- ٢٨٣؛ الأنوار في شمائل النّبيّ المختار، بغوی، تحقیق: ابراهیم یعقوبی، ج ١، صص ١٦١- ٣٥٨؛ أخلاق النّبي ج، ابوشیخ اصفهانی، تحقیق: عصام الدّین صبابطی، صص ١٣- ٩٨؛ دلائل النّبوّة، ابونعیم، صص ٥٥١- ٦٥٦؛ إحیاء علوم الدّین، ج ٢، صص ٣٥٧- ٣٨٧؛ شمائل الرّسول ودلائل نبوّته وفضائله وخصائصه، ابن کثیر، ج ١، صص ٧٣- ١٥٢؛ الحوار في السّیرة النّبویّة، صص ٢٣٨- ٢٤٥.