٢- عمومیّت و فراگیری
الله ﻷ میفرماید:
﴿مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖۚ﴾[الأنعام: ٣٨]
«ما در کتاب [لوح محفوظ] هیچ چیزی را فرو گذار نکردیم.»
نظام سیاسی اسلام هیچیک از امور مهم برای حاکم یا مردم را رها و ترک نکرده، بلکه تمامی تکالیف و حقوق حاکم و نیز مسؤولیّتها و حقوق مردم که برای یک نظام ضروری به نظر میرسد را بیان کرده است.
همچنین آنچه باعث تنظیم رابطه میان دولت اسلامی و سایر ملّتهای مسلمان و غیرمسلمان میشود را یادآور شده است.
و نیز مشتمل بر راهحلّ تمامی مشکلات است، زیرا شریعت و اصول اسلام دارای احکامِ وقایعی است که پایانی ندارد.
یکی از دلایل عمومیّت و شمول نظام اسلام، آیۀ زیر است:
﴿وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ﴾[النّحل:٨٩]
«و [ما این] کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز و هدایت و رحمت و بشارت برای مسلمانان است.»
ابن جوزی / در تفسیر آیۀ مذکور میآورد: «یعنی قرآن کریم بیانگر تمامی امور دین است؛ یا با آوردن نص و عبارتی روشن و یا با ارجاع به آنچه که یقینی و قطعی است؛ مانند بیان رسول الله ج و اجماع مسلمانان.»[٧٠٠]
[٧٠٠]- زاد المسیر، ج ٤، ص ٤٨٢.