باب (۱۵): دربارهی این سخنِ الله متعال که: ﴿أَيُشۡرِكُونَ مَا لَا يَخۡلُقُ شَيۡٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ ١٩١ وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ لَهُمۡ نَصۡرٗا وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ١٩٢﴾[الأعراف: ۱۹۱-۱۹۲]. «آیا موجوداتی را شریک پروردگار قرار میدهند که قدرت آفرینش چیزی را ندارند و خودشان آفریده شدهاند؟ موجوداتی که نه میتوانند آنان را یاری کنند و نه خودشان را!»
الله متعال میفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ مَا يَمۡلِكُونَ مِن قِطۡمِيرٍ﴾[فاطر: ۱۳]. «و آنان که جز الله (به فریاد) میخوانید، مالک پوست نازک هستهی خرما نیز نیستند».
در صحیح [بخاری و مسلم] آمده است که انس سمیگوید: پیامبرصدر احد زخمی شد و دندانهای پیشینش شکست؛ فرمود: «كَيْفَ يُفْلِحُ قَوْمٌ شَجُّوا نَبِيَّهُمْ؟» یعنی: «چگونه ملتی که پیامبرش را زخمی کند، رستگار خواهد شد؟» آنگاه این آیه نازل شد: ﴿لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ﴾[آلعمران: ۱۲۸]. «(ای پیامبر!) به دست تو کاری (جز تبلیغ) نیست».
و در صحیح [۷۶]آمده است که ابنعمر بمیگوید: رسولاللهصدر رکعت دوم نماز صبح، پس از برخاستن از رکوع و گفتنِ «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ»، چند نفر را نام میبرد و میگفت: «اللَّهُمَّ العَنْ فُلاَنًا وَفُلاَنًا وَفُلاَنًا»؛ یعنی: «یا الله! فلانی و فلانی را لعنت کن [و از رحمتت دور گردان]». آنگاه این آیه نازل شد: ﴿لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ﴾[آلعمران: ۱۲۸]. «(ای پیامبر!) به دست تو کاری (جز تبلیغ) نیست».
و در روایتی آمده است که صفوان بن امیه، و سهیل بن عمرو و حارث بن هشام را نام میبرد و بر آنان نفرین میفرستاد.
و در صحیح [بخاری و مسلم] [۷۷]آمده است که ابوهریره سمیگوید: وقتی آیهی: ﴿وَأَنذِرۡ عَشِيرَتَكَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ ٢١٤﴾[الشعراء: ۲۱۴] [۷۸]. نازل شد، رسولاللهصبرخاست و فرمود: «يَا مَعْشَرَ قُرَيْشٍ! أَوْ كَلِمَةً نَحْوَهَا اشْتَرُوا أَنْفُسَكُمْ لا أُغْنِي عَنْكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا يَا عَبَّاسُ بْنَ عَبْدِالْمُطَّلِبِ! لا أُغْنِي عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَيَا صَفِيَّةُ عَمَّةَ رَسُولِ اللَّهِ! لا أُغْنِي عَنْكِ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَيَا فَاطِمَةُ بِنْتَ مُحَمَّدٍ! سَلِينِي مِنْ مَالِي مَا شِئْتِ لا أُغْنِي عَنْكِ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا».یعنی: «ای قریشیان! خود را از عذاب الهي نجات دهيد؛ زيرا من نميتوانم شما را از عذاب الله نجات دهم. اي فرزندان عبد مناف! من نميتوانم براي شما نزد الله، كاري بكنم. اي عباس بن عبدالمطلب! من نميتوانم براي تو نزد الله، كاري انجام دهم. اي صفيه؛ عمهی رسول خدا! من نميتوانم براي تو نزد الله، كاري بکنم؛ ای فاطمه دختر محمد! از ثروتم هر چه میخواهی، طلب کن؛ ولی من نمیتوانم برای تو نزد الله کاری انجامدهم».
[۷۶] گاه، منظور مؤلف از واژهی "صحیح"، حدیث صحیح است و گاه حدیثی که در صحیح بخاری، یا در صحیح مسلم، یا در هر دو آمده است. لذا در هر مورد، باید بررسی کرد که منظورش کدامیک از این گزینههاست. ناگفته نماند که مراد از صحیح در اینجا، صحیح بخاری است، حدیث شمارهی: ۴۰۶۹. [۷۷] صحیح بخاری، ش: (۲۴۰، ۲۷۵۳، ۴۷۷۱)؛ و مسلم، ش: ۲۰۶ [۷۸] آیهی ۲۱۴ سورهی الشعراء؛ ترجمهی آیه: «و به خويشاوندان نزدیکت هشدار بده».