باب (۴۲): پیرامون این سخن اللهسبحان وتعالی که می‌فرماید: ﴿فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ﴾[البقرة: ۲۲].

«پس دانسته و در حالی که می‌دانید، برای الله شریکانی قرار ندهید».

ابن‌عباس بدر تفسیر این آیه می‌گوید: «ﯞ » به مفهوم شرک ورزیدن است که از راه رفتن مورچه در دل شب تاریک بر روی سنگی صاف و سیاه، خفی‏تر و نامحسوس‌تر می‌باشد؛ مثل اینکه بگویی: "سوگند به الله و به مرگ تو"؛ یا "به‌خدا و مرگ فلانی" و یا "به مرگ خودم". یا بگویی: "اگر این سگ نبود، یا چنانچه مرغابی در داخل خانه نبود و سر و صدا نمی‌کرد، دزد به خانه می‌زد." یا مثل اینکه بگوید: "هر چه تو و خدا بخواهید." یا اینکه بگویی: "اگر فلانی و خدا نبودند، چنین و چنان می‌شد." همه‌ی این عبارات، شرک به الله هستند. و اسم کسی را با اسم الله نگیر. [روایت ابن ابی حاتم] [۲۰۹]

عمر بن خطاب سمی‌گوید: رسول الله صفرمود: «مَنْ حَلَفَ بِغَيرِ اللهِ، فقد كَفَرَ أَوْ أشْرَكَ».[ترمذی با تحسین وحاکم با تصحیح] [۲۱۰]یعنی: «هرکه به غیرالله سوگند یاد کند، کفر یا شرک ورزیده است».

ابن مسعود سمی‌گوید: «اگر به نام الله سوگند دروغین یاد کنم، بهتر است از اینکه به نام غیر الله، قَسَم راست بخورم». [۲۱۱]

حذیفه سمی‌گوید: رسول‌اللهصفرمود: «لا تَقُولُوا: مَا شَاءَ اللهُ وَشَاءَ فُلاَنٌ؛ وَلكِنْ قُولُوا: مَا شَاءَ اللهُ، ثُمَّ شَاءَ فُلاَنٌ»؛ [روایت ابوداود با اِسنادِ صحیح] [۲۱۲]یعنی: «نگویید: آنچه الله بخواهد و فلانی بخواهد؛ بلکه بگویید: آنچه الله بخواهد، سپس فلانی بخواهد».

روایت است که ابراهیم نخعی/گفتن: «أعوذ بالله وبك» [یعنی: «به تو و الله پناه می‏برم»] را مکروه؛ [۲۱۳]و گفتن: «بالله ثم بك» [یعنی «به الله، سپس به تو پناه می‏برم»] را جایز می‌دانست. همچنین گفتن عبارتِ: «اگر الله و فلانی نبودند، چنین و چنان می‌شد» را ناجایز؛ و گفتنِ عبارتِ: «اگر الله، سپس فلانی نبود» را جایز می‌دانست.

[۲۰۹] تفسیر ابن ابی‌حاتم (۱/۸۱) [۲۱۰] سنن أبی داود، ش: ۳۲۵۱؛ سنن الترمذی، ش: ۱۵۳۵؛ آلبانی/در الإرواء، ش: ۲۵۶۱، این حدیث را صحیح دانسته است. و همین‌طور حدیثی به همین لفظ از ابن‌عمرب؛ ر.ک: صحیح الجامع، ش: ۱۶۱۹؛ و السلسلة الصحیحة، از آلبانی/، ش: ۸۸۸. [۲۱۱] مصنف عبدالرزاق، ش: ۱۵۹۲۹ [۲۱۲] صحیح الجامع، ش: ۷۴۰۶؛ و السلسلة الصحیحة، از آلبانی/، ش: ۱۳۷. [۲۱۳] واژه‌ی مکروه، آن‌گاه که به‌طور مطلق ذکر شود، افاده‌ی تحریم می‌کند.