نماز و حکم تارک آن

حکم نماز جماعت برای زنان([۳۲۴] ):

به اجماع علما نماز جماعت بر زنان واجب نمی‌باشد، لیکن نزد جمهور علما به طور کلی نماز جماعت در حق آن‌ها مشروع می‌باشد. نماز زنان در جماعت بر دو نوع است:

الف) یک زن با امامت زن دیگری نماز بخواند که این امر به سه دلیل مشروع می‌باشد:

۱- عموم احادیثی که در فضل نماز جماعت وارد شده است و اصل آن است که زنان با مردان یکسان اند. رسول اللهجفرمودند([۳۲۵] ): «النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ»«زنان با مردان همسانند.»

۲- عدم ورود نهی از امامت زنی بر زنان.

۳- عمل بعضی از زنان صحابه همچون ام سلمه و عایشه رضی الله عنهما.

از ریطة الحنفی روایت است([۳۲۶] ) که عایشه لبر زنان امامت داده درحالی که در نماز فرض در بین صفوف زنان ایستاده بود.

و از عمار الدهنی از زنی از قومش که به وی حجیره گفته می‌شد از ام سلمهلروایت شده که([۳۲۷] ): ایشان بر زنان امامت داده و در وسط صفوف زنان قرار می‌گرفت.

بنابراین عمل این زنان صحابه و عدم وجود مخالف، بر مشروعیت امامت زنان بر یکدیگر دلالت دارد. و از رسول اللهجروایت شده که موذنی را برای ام ورقه تعیین نمود تا برای وی اذان دهد و او را امر کرد تا اهل خانه‌اش (از زنان را) امامت دهد([۳۲۸] ). لیکن این حدیث ضعیف می‌باشد؛ و شافعیه و حنابله به امامت زنان بر یکدیگر قائلند و به این حدیث استناد می‌کنند.

ب) زن با امامت مردی نماز بخواند و یکسان است که آن زن به تنهایی و یا اینکه با عده‌ای از زنان، پشت صفوف مردان به امام اقتدا کنند. این مساله به دلیل احادیث زیادی مشروع می‌باشد. از جمله: حدیث انسس([۳۲۹] ) که می‌گوید: من و یتیمی پشت سر رسول اللهجنماز گزاردیم درحالی که مادرم ام سلیم پشت سر ما ایستاده بود.

دلیل دیگر حدیث ام سلیم([۳۳۰] ) است که می‌گوید: پس از اينكه رسول اللهجسلام مي‌داد و نماز به پايان مي‌رسيد، زن‌ها بلند مي‌شدند و مي رفتند. آنحضرتجاندكي توقف مي‌كرد و آنگاه برمي-خاست.

تبصره‌ها:

۱- برای مردی که با همسر یا یکی از محارمش تنها مانده، جایز است همراه وی نماز را با جماعت بخواند، چراکه خلوت وی با آن زن در غیر نماز جایز است.

۲- جایز نیست که مردی، تنها یک زن بیگانه را امامت دهد به دلیل عام بودن این رهنمود نبوی که فرمودند([۳۳۱] ): «لَا يَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ إِلَّا كَانَ ثَالِثَهُمَا الشَّيْطَانُ» «هيچ مردي با زني تنها نمي‌شود مگر اينكه سومين آن‌ها شيطان است.»

۳- جایز است که مردی برای گروهی از زنان امامت دهد زیرا اجتماع زنان خلوت را نفی می‌کند و از این عمل نهی نشده است. و از برخی از سلف صالح وارد شده که فرمودند: لیکن این عمل زمانی است که از فتنه در امان باشد، اما اگر با این عمل خوف فتنه می‌باشد، جایز نیست. براستی که الله متعال فساد را دوست ندارد.

[۳۲۴] به نقل از صحیح فقه السنة ج۱/۵۰۸-۵۱۰. (مترجم) [۳۲۵] حسن بطرقه، أخرجه أبوداود (۲۳۶) والترمذي (۱۱۳) وأحمد (۲۶۱۹۵) والسنن الكبرى للبيهقي (۷۹۶). [۳۲۶] صحيح لشواهده: أخرجه عبدالرزاق (۵۰۸۶) والدارقطني (۱۵۰۷) والبيهقي ۳/۱۳۱. [۳۲۷] صحيح لشواهده: أخرجه عبدالرزاق۳/۱۴۰ والدارقطني ۱/۴۰۵ والسنن الصغير للبيهقي (۵۵۵) ومعرفة السنن والآثار (۵۹۷۴). [۳۲۸] ضعيف: أخرجه أبوداود (۵۹۲) وابن خزيمة۳/۸۹ والبيهقي۳/۱۳۰. [۳۲۹] أخرجه البخاري (۷۲۷) ومسلم (۶۵۸). [۳۳۰] أخرجه البخاري (۸۷۰) وأبوداود (۱۰۴۰) والنسائي (۱۳۳۳) وابن ماجه (۹۳۲). [۳۳۱] أخرجه الترمذي (۱۱۷۱) وأحمد (۱۷۲).