شناختی از مؤلف
ایشان محمد بن ابی بکر بن ایوب بن سعد بن حریز الزرعی الدمشقی ملقب به ابن قیم جوزیه میباشد زیرا پدرش قَیّم مدرسهای بود که ابن جوزی آن را در دمشق در نزدیکی مسجد جامع اموی بنا کرده بود. در سال ۳۹۱ چشم به جهان گشود و در محیطی علمی، درحالی که دوستدار علم و همنشین علما بود، رشد نمود. ابن قیم رحمه الله علمش را از گروهی از علمای عصر خویش فراگرفت، پس حدیث را شنید و لغت عربی را خواند و فقه و فرائض را فرا گرفت تا اینکه یکی از ائمهی کبار شد. شاگرد وی ابن رجب در مورد او میگوید: «در مذهب حنبلی تفقه کرد تا اینکه ماهر شده و فتوا میداد و با شیخ تقی الدین (ابن تیمیه) ملازم شد و از وی علومی را فراگرفت و در علوم اسلامی، کارشناس و متخصص شد. عارف به تفسیر بود، چنان که کسی قادر به همراهی با او نبود و به اصول دین و همچنین به حدیث و معانی آن و فقه و نکات ظریف استنباط از آن، احاطه داشت، به گونهای که کسی در این زمینه به قدر و منزلت وی نرسید. ابن قیم به علم سلوک و کلام اهل تصوف و اشارات و پیچیدگیهای آن عالم بود. درحقیقت وی در هریک از این فنون ید طولایی داشت.» (طبقات الحنابلة۲/۴۴۸)
اما در دین و اخلاق به حظ وافری از زهد و عبادت و تقوا و ورع رسیده بود و بسیار دوست داشتنی بود چنان که کسی بر او حسد نورزیده و او را مورد آزار و اذیت قرار نمیداد. وی در امور مختلف بیباک و دلیر بود و گاهی از علمای عصرش آزرده میشد و گاهی آنها از وی آزرده میشدند. همراه شیخش ابن تیمیه رحمهما الله زندانی شده و شکنجه شد و رنج و سختیهای بسیاری به سوی وی در جریان بود.
ابن قیم همانطور که در مصادر معرفی شخصیتش آمده و چنان که آثارش دلالت دارد، دارای اطلاعات وسیع و بهرهای نیکو و صاحب مکتب عظیمی بوده است، به گونهای که دوستش ابن کثیر در تاریخ «البداية والنهاية» در مورد وی میگوید: «از کتب، آنچه برای دیگران مهیا نشده بود، بدست آورد به گونهای که تحصیل یک دهم کتب سلف و خلف برای وی حاصل شد.»
از این رو جای تعجب نیست اگر مولفات بزرگ و آثار زیادی در حدود دهها کتاب از وی بیابیم. به عنوان مثال از این مولفات میتوان کتب زیر را نام برد که گوشهای از آثار وی میباشد: «زاد المعاد، تهذیب مختصر أبي داود، مفتاح دار السعادة، بدائع الفوائد، مدارج السالکین، الطرق الحکمیة في السیاسة الشرعیة، الوابل الصيب من الكلم الطيب، تحفة المودود بأحكام المولود، الروح، حادی الأرواح، جلاء الأفهام في فضل الصلاة على محمد خير الأنام، روضة المحبين ونزهة المشتاقين، اجتماع الجيوش الإسلامية علی غزو المعطلة والجهمیة، الصواعق المرسلة في الرد على الجهمية والمعطلة، إغاثة اللهفان من مصايد الشيطان، الفروسية، الداء والدواء، و کتاب الصلاة وأحكام تاركها - کتابی که پیش روی دارید- و غیره...
اما وفات ایشان در شب پنج شنبه، ۱۳ماه رجب، سال ۷۵۱ هجری بود که بر ایشان در مسجد جامع اموی نماز خوانده شد و در مقبرهی باب الصغیر بعد از تشییع جنازهای که قضات و علما و صالحین شاهد آن بودند با ازدحام مردم در حمل جسد ایشان، درحالی که عمرش شصت سال کامل شده بود، دفن شد. رحمت الله عزوجل بر او باد و الله متعال او و ما را در بهشت وسیعش جای دهد.