کسی که عمداً نماز را ترک می‌کند چه کیفری دارد؟
جواب مساله اول و آن اینکه: مسلمانان در این موضوع اختلافی ندارند که ترک عمدی نماز از بزرگترین گناهان و از بزرگترین کبائر بوده و گناهش نزد الله متعال بزرگتر از گناه قتل نفس و غارتگری و زنا و سرقت و شراب خوردن بوده و شخصی که عمدا نماز را ترک می‌کند، در معرض کیفر و عذاب و خشم الله عزوجل و رسوایی در دنیا و آخرت می‌باشد. اما در کفر و قتل و کیفیت کشته شدن وی اختلاف کرده و به دو دسته تقسیم شده‌اند:
[دسته‌ی اول:] سفیان بن سعید الثوری، ابوعمرو الاوزاعی([۱] )، عبدالله بن مبارک، حماد بن زید، وکیع بن جراح، مالک بن انس، محمد بن ادریس شافعی، احمد بن حنبل، اسحاق بن راهویه و اصحابشان، به قتل این شخص فتوا داده‌اند. اما در کیفیت قتلش اختلاف کرده‌اند. جمهور این علما می‌گویند: با ضربه‌ی شمشیر بر گردنش کشته می‌شود. بعضی از شافعیه گفته‌اند: با چوب آنقدر بر وی ضربه زده می‌شود تا توبه کند یا بمیرد. و ابن شریح می‌گوید: با شمشیر آنقدر به وی سیخ زده می‌شود تا بمیرد. زیرا این روش در مجازات کردن وی رساتر و امید بازگشت وی از این کردارش، بیشتر می‌باشد. جمهور بر این فرمایش رسول الله جاستناد کرده‌اند که می‌فرمایند([۲] ): «إِنَّ اللهَ كَتَبَ الْإِحْسَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ، فَإِذَا قَتَلْتُمْ فَأَحْسِنُوا الْقِتْلَةَ»«همانا خداوند خوبي کردن را بر هر چيز فرض کرده است، لذا هرگاه کشتيد به بهترين روش بکشيد.»
و زدن گردن با شمشیر، نیکوترین شیوه‌های کشتن و سریع‌ترین شیوه‌ی خروج روح از بدن می‌باشد و الله عزوجل در قتل کفار و مرتدین، گردن زدن آن‌ها بدون سیخ زدن با شمشیر را سنت قرار داده است([۳] ). و فقط در حق فردی که ازدواج کرده و زنا می‌کند، کشته شدن از طریق رجم و سنگسار([۴] ) مشروع شده است تا اینکه درد بر تمام بدنش برسد، زیرا با ارتکاب عمل زنا، لذت حرام به تمام بدنش رسیده است؛ و این قتل از شنیع‌ترین انواع قتل‌ها می‌باشد و انگیزه‌ی دعوت به سوی زنا در طبیعت و سرشت افراد گوناگون، انگیزه‌ای قوی می‌باشد، از این رو غلظت این کیفر در مقابل قوت انگیزه‌ی آن قرار داده شده و علاوه بر آن، یادآوری کیفر الله متعال بر قوم لوط می‌باشد که به خاطر ارتکاب فاحشه با سنگ رجم شدند.
[دسته‌ی دوم:] ابن شهاب زهری، سعید بن مسیب، عمر بن عبدالعزیز، ابوحنیفه، داود بن علی و مزنی در مورد کسی که عمدا نماز را ترک می‌کند، می‌گویند: این شخص زندانی می‌شود تا اینکه بمیرد یا توبه کند و کشته نمی‌شود. و بر این مذهب به روایت ابوهریره از رسول اللهجاستناد کرده‌اند که فرمودند([۵] ): «أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتَّى يَقُولُوا: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، فَإِذَا قَالُوا: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ عَصَمُوا مِنِّي دِمَاءَهُمْ، وَأَمْوَالَهُمْ إِلَّا بِحَقِّهَا، وَحِسَابُهُمْ عَلَى اللهِ»«امر شدم تا با مردم بجنگم تا اینکه بگویند: لااله الا الله، پس هرگاه لاإله إلاالله بگویند، خون‌ها و اموالشان از جانب من مورد عصمت قرار می‌گیرند مگر به حقی که شایسته‌ی آن هستند و حسابشان با الله متعال می‌باشد.»
و از ابن مسعودسروایت است که رسول اللهجفرمودند([۶] ): «لَا يَحِلُّ دَمُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ، يَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَنِّي رَسُولُ اللهِ، إِلَّا بِإِحْدَى ثَلَاثٍ: الثَّيِّبُ الزَّانِي، وَالنَّفْسُ بِالنَّفْسِ، وَالتَّارِكُ لِدِينِهِ الْمُفَارِقُ لِلْجَمَاعَةِ»«ريختن خون مسلماني که شهادت می‌دهد هیچ معبود به حقی جز الله نیست، جايز نيست؛ مگر به سبب يکي از اين سه مورد: فردي که ازدواج کرده باشد و بعد از آن مرتکب زنا شود، اگر انسان ديگري را بکشد، به سبب قصاص کشته شود و شخصي که دين و آيين خويش را ترک کند و جماعت مسلمانان را رها سازد.»
و گفته‌اند: از آنجا که نماز از شرایع عملی می‌باشد، ترک کننده‌ی آن کشته نمی‌شود، همچون کسی که زکات و حج را ترک کند.
[۱] في بعض النسخ: (ابوعمر والاوزاعي). على أنهما اسمان، تصحيف. [۲] مسلم في الصيد والذبائح (۱۹۵۵) و ادامه حديث از اين قرار است: «وَإِذَا ذَبَحْتُمْ فَأَحْسِنُوا الذَّبْحَ، وَلْيُحِدَّ أَحَدُكُمْ شَفْرَتَهُ، فَلْيُرِحْ ذَبِيحَتَهُ»«و هرگاه ذبح کرديد به بهترين روش ذبح کنيد و بايد يکي از شما (قبل از ذبح) کاردش را تيز کند و حيوان (و ذبيحه)اش را راحت بگرداند.» [۳] اشاره به اين فرموده‌ی الله متعال دارد كه می‌فرمايند: ﴿فَإِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ﴾[محمد: ۴] هنگامی كه با كافران (در ميدان جنگ) روبه رو مي‌شويد، گردن هاي شان را بزنيد. [۴] رجم در احادیث صحیح ثابت می‌باشد. همانطور که در بخاری (۶۸۳۰) و مسلم (۱۶۹۱) در بحث حدود روایت شده است. [۵] البخاري في أول الزكاة (۱۳۹۹) و مسلم (۲۱). [۶] البخاري، الديات (۶۸۷۸) ومسلم، القسامة (۱۶۷۶).