دعا قبل از سلام دادن:
پس از درود، برای نمازگزار هر دعایی که مصالح دنیا و آخرتش را در برمی گیرد، مشروع گردیده است. و فضیلت دعا در این زمان، یعنی قبل از سلام، نسبت به دعا بعد از سلامبیشتر و برای دعا کننده نافع‌تر می‌باشد. اینچنین است که عموم دعاهای رسول اللهجدر نماز بوده و از اول تا انتهای نماز ایشان را در برمی‌گرفت، به گونه‌ای که در استفتاح و رکوع و بلند شدن از آن و سجده و بین دو سجده و در تشهد، قبل از سلام، انواع دعا را می‌خواندند. و ابوبکر صدیق را دعایی تعلیم دادند تا آن را در نمازش بخواند و حسن بن علیسرا دعایی آموختند که آن را در قنوت نماز وتر بخواند و هرگاه برای قوم یا بر علیه قومی دعا می‌کردند، آن دعا را در نماز پس از رکوع قرار می‌دادند. بر این اساس نمازگزار قبل از سلام دادن، درحقیقت در محل مناجات و قرب در پیشگاه الله متعال می‌باشد، از این رو درخواست وی در این حالت نسبت به زمانی که از نماز با سلام دادن خارج می‌شود، به اجابت نزدیک‌تر است. از رسول اللهجسوال شد که کدام دعا به اجابت نزدیک‌تر است، فرمودند([۴۷۵] ): «جَوْفَ اللَّيْلِ الآخِرِ، وَدُبُرَ الصَّلَوَاتِ المَكْتُوبَاتِ»«دعای نیمه‌ی آخر شب و به دنبال نمازهای فرض.»
و دبر الصلاة، جزء آخر نماز می‌باشد همچون عقب حیوان و عقب دیوار که جزئی از خود آن می‌باشد و گاهی مراد از آن، پس از اتمام نماز می‌باشد. که بر این معنا این فرموده‌ی رسول اللهجدلالت دارد([۴۷۶] ): «تُسَبِّحُونَ، وَتُكَبِّرُونَ، وَتَحْمَدُونَ، دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ مَرَّةً»«پس از هر نماز ۳۳ بار سبحان الله، الله اکبر و الحمدلله بگویید.» که در اینجا مراد از دبر و عقب نماز، پس از نماز می‌باشد. و این نظیر انقضاء اجل تعین شده می‌باشد. بنابراین گاهی مراد از لفظ «دبر» زمانی است که نمازگزار از نماز فارغ می‌گردد و گاهی مراد از آن انتهای نماز می‌باشد.
[۴۷۵] الترمذي في الدعوات (۳۴۹۹) وحسنه. [۴۷۶] البخاري في الأذان (۸۴۳) ومسلم في المساجد (۵۹۵).