نمازهای پنجگانه نزد اهل سنت و شیعه
چگونگی نماز پیامبر ج در کتابهای حدیث اهل سنت و جماعت بطور صحیح و متواتر ثابت شده و جای کمترین شک و تردید باقی نگذاشته است و کیفیت نماز پیامبر ج از تکبیر تحریمه تا سلام دادن بیان شده است و شروط و ارکان و مستحبات این فریضهی بزرگ همگی ذکر شده است؛ در کتاب صحیح بخاری (کتاب صفة الصلاة)، امام بخاری ٨٤ باب از تکبیر تحریمه گرفته تا سلام نماز باز کرده است و امام مسلم نیز در صحیح خود، در "کتاب الصلاة" بیش از پنجاه باب برای این موضوع باز کرده است.
کتابهای حدیث، بیانگر ریزترین مسائل مربوط به کیفیت نماز پیامبر ج میباشند، همچنین نماز با تواتر صحیح و غیر منقطع از طریق مشاهده با چشم به ما رسیده است، با این توضیح که فرزندان نماز پدران خود را دیدهاند و پدران نماز پدرانشان را تا اینکه به زمان پیامبر ج رسیده است...
این یعنی تواتر عملی و معنایش این است که محال است نماز مسلمانان امروزی اشتباه باشد ... و در حدیث صحیحی که از طریق اهل سنت روایت شده، آمده است که پیامبر ج فرمودند: «صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي أُصَلِّي»[٤٤٢]: «نماز بخوانید همانگونه که مرا میبینید نماز میخوانم».
حال آیا یک حدیث صحیح و دارای سند متصل به رسول الله ج در میان احادیث شیعه وجود دارد که به بیان چگونگی نماز پیامبر ج از تکبیر تا تسلیم بپردازد؟! هیچ چیزی در کتابهای آنها آنگونه که نزد اهل سنت وجود دارد، وجود ندارد! در نتیجه با قاطعیت باید گفت که نماز شیعه نادرست است.
بله شیعه در نمازهای خود رو به قبله میکنند، اما هنگام نماز خواندن در ضریح و بارگاهها، آنها را بر قبله ترجیح میدهند. تعدادی از علمای آنها فتوا دادهاند که پشت نمودن به قبور معصومین در حال نماز و دیگر اوقات شایسته نیست، زیرا موجب هتک حرمت ایشان و بیادبی نسبت به آنها است.
مجلسی در کتاب "بحار الأنوار" خود میگوید: «إنّ استقبال القبر أمر لازم، وإن لم يكن موافقًا للقبلة، واستقبال القبر للزّائر بمنزلة استقبال القبلة وهو وجه الله، أي جهته التي أمر النّاس باستقبالها في تلك الحالة»: «رو نمودن به قبر امری لازم و واجب است، هرچند که قبله در آن سو نباشد و رو نمودن به قبر برای زائر به منزلهی رو کردن به قبله است و آن همان وجه الله است، یعنی جهتی که خداوند مردم را فرمان داده است در آن حالت به آن رو کنند»[٤٤٣] .
همچنین میگوید: «إنه مع بُعد الزائر عن القبر يُستحسن استقبال القبر في الصلاة واستدبار الكعبة»[٤٤٤]: «با وجود دوری زائر از قبر، بهتر آن است که در هنگام نماز روی به سوی قبر نماید و پشت به قبله کند». و این هنگامی است که زائر میخواهد دو رکعت نماز زیارت بخواند؛ مجلسی در این مورد میگوید: «إن ركعتي الزيارة لابد منهما عند كل قبر»[٤٤٥]: «خواندن دو رکعت نماز زیارت نزد هر قبری لازم و ضروری است».
شیعه نمازهای پنجگانه را در سه وقت صبح و ظهر و مغرب میخوانند، به این صورت که صبح را در وقت صبح؛ و ظهر و عصر را در وقت ظهر؛ و مغرب و عشاء را بعد غروب میخوانند.
درحالیکه اهل سنت نمازهای پنجگانه را در اوقات مخصوص آن که در قرآن مذکور است، میخوانند و از دیدگاه آنان جمع میان نمازها تنها در شرایطی خاص (چون سفر و ..) میباشد.
مسلمانان اجماع دارند که خداوند متعال پنج نماز در شبانهروز بر بندگان خود فرض نموده است و این امری معلوم و از ضروریات در اسلام است و قرآن بر این اوقات پنجگانه دلالت دارد، خداوند متعال میفرماید: ﴿أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا٧٨﴾[الإسراء: ٧٨] «نماز را از زوال آفتاب (هنگام ظهر) تا تاریکی شب بر پا دار و (نیز) قرآن فجر (= نماز صبح) را؛ بیگمان هنگام قرآن (خواندن، در نماز) فجر (فرشتگان) حاضر آیند». ﴿لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ﴾ یعنی: زوال خورشید. و ﴿غَسَقِ ٱلَّيۡلِ﴾ یعنی: تاریکی شب.
این نص قرآنی دلالت بر خواندن نماز از زمان زوال خورشید تا تاریکی شب دارد که شامل نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشاء میشود. سپس خداوند متعال میفرماید: ﴿وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ﴾ یعنی نماز صبح.
اینها پنج نمازی بودند که خداوند متعال به آنها فرمان داده است و سنت شفاف و روشن پیامبر ج، اوقات نمازهای پنج گانه را برای ما مشخص نموده است.
همچنین شیعه در دو رکعت آخر، سورهی حمد را نمیخوانند و به جای آن "سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أکبر ".. میگویند، درحالیکه چنین دستوری برای آنکه توان قرائت را دارد، وارد نشده است و رسول الله ج فرموده است: «لَا صَلَاةَ لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِهَا»: «هرکس سورهی حمد را نخواند برای او نمازی نیست»[٤٤٦]، بخصوص اگر از ابتدای تکبیرة الإحرام نماز را درک کرده باشد.
شیعه بعد از رکوع همراه با "سمع الله لمن حمده" .. الله أکبر .. میگوید درحالیکه از پیامبر ج چنین وارد نشده است و مسلمانان چنین نکردهاند.
همچنین یک فرد شیعی میتواند در صورت ترک نمازهای زیاد، فرد دیگری را اجیر کند تا آن نمازها را بجای او بخواند و این نماز را نماز "استیجاری" گویند .. و اگر کسی که نمازهایی بر عهدهی اوست، بمیرد، فردی را اجاره میکنند تا بجای او نماز بخواند و اجرت این فرد را از ترکهی میت میدهند.
با وجود همهی این مطالب، اگر آنها همان نمازی را بخوانند که ما میخوانیم، باز هم نمازشان صحیح نیست، زیرا وضوی آنها باطل است..
آنها جهت مخالفت با اهل سنت پاهای خود را تا دو قوزک نمیشویند، زیرا ابنعمر ب روایت کرده است از رسول الله ج شنیدم که فرمود: «لَا تُقْبَلُ صَلَاةٌ بِغَيْرِ طُهُورٍ وَلَا صَدَقَةٌ مِنْ غُلُولٍ»[٤٤٧]: «هیچ نمازی بدون طهارت و پاکی و هیچ صدقهای از مال دزدی پذیرفته نمیشود». و نیز به این خاطر که پیامبر ج فرمود: «وَيْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ»[٤٤٨]: «وای بر پاشنههای نَشُستهی پا از آتش دوزخ». یعنی آن بخشی از پا که آب وضو به آن نمیرسد.
پس شستن دو پا تا دو قوزک از شروط قبولیت وضو است و هرکس وضوی او باطل باشد، نماز او باطل است؛ حتی اگر وضو گرفتن و نماز خواندن آنها نیز درست و صحیح باشد، باز هم نمازشان باطل است زیرا آنها در نمازهای خود اصحاب پیامبر ج را لعنت میکنند و در درود فرستادن بر پیامبر و آل او بسیار مبالغه مینمایند و در حالت قیام و رکوع و سجود، درود میفرستند و این غلو در مورد اهل بیت است، گویا آنها را با خداوند شریک میگیرند و همانند خداوند متعال در نماز خود آنها را تعظیم میکنند.
کلینی در «باب التعقیب بعد الصلاة والدعاء» .. از حسین بن ثویر و ابوسلمه سراج روایت کرده که این دو گفتند: از ابو عبدالله ÷ شنیدیم که پس از هر نماز فرض، چهار مرد و چهار زن را لعنت میکرد، فلان و فلان و فلان و معاویه – و نام آنها را میبرد – و نیز فلانه و فلانه و هند و ام حکم خواهر معاویه»[٤٤٩].
از این روایت بر میآید که لعن ابوبکر و عمر و عثمان و معاویه و عایشه و حفصه و هند و ام حکم همچون اذکار بعد از نمازهای پنجگانه، نزد آنها مستحب است.
همچنین در چند مصدر از مصادر شیعه در آداب زیات قبر حسین آمده است .. بعد از نماز و قرائت قرآن .. روی به بارگاه ایشان نماید و شهادت ایشان و نیز مصیبتهای وارده بر وی و دیگر اهل بیت ÷ را به یاد آورد و نماز بخواند، سپس بر او درود فرستد و قاتلان او را لعنت کند (و یزید را هزار مرتبه لعنت کند) سپس از جایی که نشسته، چند قدم بردارد و جای دیگری رود و بگوید: انا لله و انا الیه راجعون! به قضای او راضی هستیم و تسلیم امر اوییم؛ و اگر این کار را هفت مرتبه انجام دهد، بهتر است، سپس این دعا را بخواند:
«اللَّهُمَّ عَذِّبِ الفَجَرَةَ الَّذینَ شاقّوا رَسولَكَ وحارَبوا أولِیاءَكَ، وعَبَدوا غَیرَكَ وَاستَحَلّوا مَحارِمَكَ، وَالعَنِ القادَةَ وَالأَتباعَ ومَن کانَ مِنهُم أو رَضِیَ بِفِعلِهِم لَعناً کَثیراً. اللَّهُمَّ وعَجِّل فَرَجَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجعَل صَلَواتِكَ عَلَیهِ وعَلَیهِم، وَاستَنقِذهُم مِن أیدِی المُنافِقینَ المُضِلّینَ وَالکَفَرَةِ الجاحِدینَ، وَافتَح لَهُم فَتحاً یَسیراً، وافتِح لَهُم رَوحاً وفَرَجاً قَریباً، وَاجعَل لَهُم مِن لَدُنكَ عَلی عَدُوِّكَ وعَدُوِّهِم سُلطاناً نَصیراً»: «خداوندا! فاجرانی را که با پیامبرت دشمنی کردند و با دوستانت جنگیدند و جز تو را پرستیدند و حرامهای تو را حلال شمردند، مجازات کن و فرماندهان و پیروانشان و هرکس را که از آنهاست یا به کارشان راضی بود، فراوان لعنت کن. خداوندا! در گشایش کار خاندان محمّد شتاب کن و درودهایت را بر او و بر آنان نثار کن و آنها را از دست منافقانِ گمراه و کافران منکِر، نجات بده و برایشان پیروزیِ آسان نصیب کن و برایشان رحمت و گشایشِ نزدیک فراهم کن و برایشان از جانب خودت، بر دشمنت و دشمن آنان، تسلّطی پیروزمندانه قرار ده».
همچنین دعاهای دیگری در کتابهای زیارات شیعه و نیز کتاب "منهج الدعوات" ابن طاووس و "بصائر الدرجات" صفار و "المحتضر" حلی و غیره وجود دارد که مشهورترین آنها دعای لعنت دو بت قریش (ابوبکر و عمر) است که نزد شیعه مشهور و مورد اعتماد است.
در برخی از روایتهای شیعه آمده است که واجب است پس از نماز به سجده رود و از فاطمهی زهرا ‘ طلب یاری نماید و در سجدهی خود صد مرتبه بگوید: «یا مولاتي یا فاطمة أغیثني»: «ای مولای من ای فاطمه مرا یاری کن».
همه میدانند که سجده تنها برای خداوند متعال است و عاقلانه نیست که انسان مسلمان برای خداوند متعال سجده کند و سپس غیر الله را مخاطب قرار دهد و از غیر الله طلب یاری کند، اما در دین شیعه سجده برای غیر الله نهی نشده است، بلکه برای اثبات درستی سجدههایی که در بارگاهها و برای قبور میکنند، به سجدهی برادران یوسف ÷ استدلال کردهاند و آیات قرآن را مطابق با هوی و هوس خود تأویل و تفسیر مینمایند.
یک فرد شیعی بیشتر وقت خود را صرف فرستادن هزار لعنت بر یزید میکند تا اینکه قلب او سخت میشود، حال آیا چنین فردی با نمازگزار سنی که پیوسته ذکر "لا إلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْـدَهُ لاَ شَريكَ لَهُ، لَهُ المُلْكُ وَلَهُ الحَمْدُ ؛ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ" را بر زبان دارد و با این ذکر قلب او نرم و پاک میشود، برابر است؟!! در حدیثی صحیح به روایت بخاری و مسلم آمده است که پیامبر ج فرمود: «مَنْ قالَ لا إله إلاَّ اللَّه وحْدهُ لا شَرِيكَ له، لَهُ المُلْك، ولَهُ الحمْد، وَهُو على كُلِّ شَيءٍ قَدِير، عشْر مرَّات: كان كَمَنْ أَعْتَقَ أرْبعةَ أَنفُسٍ مِن وَلِد إسْماعِيلَ»: «آنکه ده بار بگويد: لا إله إلاَّ اللَه وحْدهُ لا شَرِيكَ له، لَهُ المُلْك، ولَهُ الحمْدُ ... مانند شخصی است که چهار کس از فرزندان اسماعيل را آزاد کرده باشد». و در روایت دیگری آمده است: «في يَوْمٍ مِئَـةَ مَرَّةٍ كَانَتْ لَهُ عَدْلَ عَشْرِ رِقَابٍ»: «.. روزانه صد بار بگوید، ثوابش به اندازهی آزاد کردن ده برده است»[٤٥٠].
[٤٤٢]- صحیح الجامع، آلباني، شمارههای: ١٢٠٤٨.
[٤٤٣]- بحار الأنوار: ١٠١/٣٦٩.
[٤٤٤]- همان: ١٠٠/١٣٥.
[٤٤٥]- همان: ١٠٠/١٣٤.
[٤٤٦]- صحیح ابن حبان، شماره: ١٧٩٢.
[٤٤٧]- مسلم: ٢٢٤.
[٤٤٨]- بخاری، شماره: ١٦٥.
[٤٤٩]- الکافي: ٣/٣٤٢؛ عن الحسين بن ثوير وأبي سلمة السراج قالا: «سمعنا أبا عبد الله ÷ وهو يلعن في دبر كل مكتوبة أربعة من الرجال وأربعا من النساء، فـلان وفـلان وفـلان ومعاوية - ويسمّيهم - وفلانة وفلانة وهند وأم الحكم أخت معاوية».
[٤٥٠]- بخاری، شماره: ٣٢٩٣؛ مسلم، شماره: ٢٦٩١.