بخش چهارم: دلالت سه گانه اسمای حسنی
تمام نام‌های خدا، نیکند و همه، بر کمال مطلق و حمد مطلق دلالت می‌نمایند و از صفات او مشتق می‌باشند. پس در نام‌های خدا، صفت، با اسم بودن منافاتی ندارد و علم بودن نیز با صفت در تضاد نیست و دلالت آن بر سه نوع است:
دلالت مطابقه: وقتی اسم را با همه مدلول آن تفسیر کنیم.
دلالت تضمن: وقتی اسم را بر بعضی از مدلول آن تفسیر کنیم.
دلالت التزام: وقتی با وجود یک اسم، به صفات یا نام‌های دیگری استدلال کنیم که لازمه ثبوت آن اسم هستند. پس به عنوان مثال (الرحـمن)به صورت مطابقه بر رحمت و ذات خداوند دلالت می‌نماید و به صورت تضمنی بر یکی از آن دو دلالت می‌نماید؛ چون در ضمن آن داخل است و بر صفاتی مانند: حیات، علم، اراده و قدرت و امثال آن به صورت التزامی دلالت می‌کند. چراکه رحمت، جز با ثبوت این صفات، یافت نمی‌گردد. قسمت آخر به قوت فکر و تأمل نیاز دارد و اهل علم درباره آن با هم فرق می‌کنند. راه شناخت آنها، این است که وقتی کلمه و مفهوم آن را به خوبی فهمیدی، پس در آنچه که لازمه این کلمه است، بیندیش. رعایت این قاعده در تمام اصول شرعی به تو فایده می‌رساند و هر سه دلالت آن، حجت هستند؛ چون معصوم و محکمند [۱۳].
[۱۳] توضیح الکافیة الشافیة عبدالرحمن بن ناصر سعدی ص ۱۳۲.