بخش هشتم: برخی از نام‌های خدا به تنهایی بر او اطلاق می‌شوند و برخی همراهِ نامی دیگر؛ برخی هم به تنهایی بر او اطلاق نمی‌گردند؛ بلکه همراه اسم مقابل و متضاد خود بر او اطلاق می‌شوند
برخی از نام‌های خدا، به تنهایی یا همراه اسمی دیگر بر او اطلاق می‌شوند و اغلب نام‌ها، چنین هستند.
پس قدير(توانا)، سميع(شنوا)، بصير(بینا)، عزيز(توانا) و حكيم(باحکمت)، نام‌هایی هستند که هم به تنهایی بر خداوند اطلاق می‌شوند و هم همراه نام‌های دیگر؛ مانند اینکه می‌گویی: يا عزيز يا حليم(ای توانا و‌ای بردبار)، يا غفور يا رحيم(ای آمرزنده،ای مهربان). همچنین در ستایش و توصیف خداوند می‌توانی این نام‌ها را به تنهایی ذکر کنی یا هر یک را با اسمی دیگر جمع نمایی. برخی از نام‌ها هستند که به تنهایی بر او اطلاق نمی‌شوند، بلکه همراه اسم مخالف آن بر خداوند اطلاق می‌گردند. مانند مانع(منع کننده، و ندهنده) و ضار(زیان دهنده) و منتقم(انتقام گیرنده). پس جایز نیست که این نام‌ها بدون ذکر اسم مخالف آن گفته شود و مانع(منع کننده) همراه با معطي(دهنده و بخشنده) اطلاق می‌شود و ضار(زیان دهنده) به همراه نافع(سوددهنده) ذکر می‌شود. پس خداوند الـمعطي الـمـانع(دهنده و ندهنده) است و الضار النافع(سود دهنده زیان دهنده) می‌باشد و الـمنتقم العفو(انتقام گیرنده بخشنده)و الـمعز الـمذل(عزت دهنده خوار کننده) است.
زیرا کمال در این است که هر یک از این اسم‌ها با اسمی که مخالف آن است، ذکر شود؛ چراکه او، در ربوبیت و تدبیر خلق، یگانه می‌باشد و تنها اوست که می‌دهد و محروم می‌کند و سود می‌دهد و زیان می‌رساند و می‌بخشد و انتقام می‌گیرد. و اما اینکه، او فقط به ندادن و انتقام گرفتن و زیان رساندن توصیف شود، درست نیست. پس این نام‌های مرکب، به‌جای یک اسم قرار می‌گیرند؛ بگونه‌ای که جدا کردن اجزای آن از هم ناممکن است و اینها، گرچه متعدد باشند، به‌جای یک اسم می‌باشند. بنابراین به تنهایی نیامده و بر خداوند اطلاق نشده‌اند مگر اینکه همراه یکدیگر آمده‌اند. از اینرو باید دانست که اگر بگویی: يا مذل(ای ذلیل کننده)، يا ضار(ای زیان دهنده) يا مانع(ای منع کننده و ندهنده) و اینها را به زبان بیاوری، خداوند را ستایش نکرده‌ای مگر آنکه اسم مخالف هر یک را نیز دکر کنی [۱۸]. مثلاً بگویی: (يا معز يا مذل).
[۱۸] بدائع الفوائد ابن قیم /تعالی ۱/۱۶٧.