شرح اسمای حسنی در پرتو قرآن و سنت

المقيت

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُقِيتًا﴾[النساء: ۸۵]. یعنی: «خداوند، بر هر چیزی چیره است» [۱۱۰].

مقيت، یعنی ذاتی که به هر موجودی، آنچه را که بوسیله آن تغذیه می‌نماید، می‌دهد و روزیِ مخلوقات را به آنها آنگونه که می‌خواهد، طبق حکمت خویش می‌رساند.

راغب اصفهانی گفته است: قوت، چیزی است که با آن سد رمق می‌شود و جمع آن اقوات است، خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا﴾[فصلت: ۱۰]. یعنی: «و مواد غذایی زمین را به اندازه لازم مقدر و مشخص کرد».

و ( قاته يقوته قوتاً) یعنی به او خوراکش را داد. و (اقاته يقيته)یعنی بر او چیزی مقرر کرد و آن را قوت و خوراکش نمود. در حدیث آمده است: «كفي بالـمرء إثماً أن يضيع من يقوت» [۱۱۱]. یعنی: «همین گناه برای فرد کافی است که (حقوق) کسی را ضایع کند که خوراکش به دست اوست».

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقِيتٗا﴾یعنی: «خداوند، بر هر چیزی چیره است».

گفته شده: ﴿مُّقِيتٗا﴾یعنی مقتدر، و گفته شده: یعنی گواه؛ یعنی محافظ و روزی دهنده [۱۱۲].

در القاموس المحیط آمده است المقيت: یعنی حافظ و مراقب چیزی و یعنی مقتدر؛ مثل اینکه به هر کس روزی‌اش را می‌دهد» [۱۱۳].

ابن عباس سمی‌گوید: مقیتاً یعنی مقتدر و مجازات کننده و مجاهد گفته: یعنی شاهد و گواه. قتاده سمی‌گوید: یعنی حافظ. و گفته شده: یعنی کسی که روزی هر موجودی را به او می‌رساند [۱۱۴].

ابن کثیر می‌گوید: آیه ۸۵ سوره نساء، بدین معناست که خداوند، حافظ هر چیزی است و مجاهد گفته: یعنی گواه بر هر چیزی است. در روایتی دیگر آمده است که یعنی: مراقب و حسابرس، و گفته شده یعنی: توانا و نیز گفته شده: روزی دهنده. بعضی گفته‌اند: یعنی او به هر انسانی به اندازه کارش روزی می‌دهد [۱۱۵]. [۱۱۰] خواننده گرامی، توجه دارد که آنچه در ترجمه این آیه آمده، تنها یک مفهوم مقیت، می باشد. (ویراستار). [۱۱۱] ابوداود، ۲/۱۳۲ و احمد ۲/۱۶۰ و مسلم با لفظ: (کفی بالمرء اثماً أن یحبس عمن یملک قوته)، مسلم ۱/۶۲۲. [۱۱۲] المفردات فی غریب القرآن راغب اصفهانی ص۴۱۴. [۱۱۳] القاموس المحیط۲۰۲. [۱۱۴] تفسیر بغوی ۱/۴۵٧. [۱۱۵] تفسیر ابن کثیر ۱/۵۳۱ با اندکی تصرف.