اسما و صفات الهی

مطلب اول: فیلسوفان افراطی و گروه باطنیه

اینها معتقدند که خداوند به هیچ وصفی و نقیض آن، توصیف نمی‌شود؛ به این معنا که در مورد خداوند نمی‌توان گفت: خداوند موجود یا غیرموجود است، یا خداوند عالم یا غیر عالم است، یا خداوند قادر یا غیر قادر است. ابن تیمیه می‌گوید: «افراط گرایان دو صفت نقیض هم را از خداوند نفی می‌کنند. آنها می‌گویند: خداوند نه موجود است و نه معدوم، نه زنده است و نه مرده، نه عالم است و نه جاهل؛ زیرا گمان می‌کنند که اگر خداوند را با صفات ثبوتی توصیف کنند، شبیه با موجودات می‌شود. و اگر با صفات سلبی توصیف کنند، شبیه معدومات می‌گردد؛ لذا هر دو صفت نقیض هم را از او سلب می‌کنند» [۱۹۲].

این گمراهان با این اعتقاد و بینش، خداوند را به ممتنعات تشبیه نموده‌اند؛ زیرا کسی که به یکی از دو وصف متناقض توصیف نشود، ممتنع الوجود است.

[۱۹۲] مجموعه فتاوای شیخ الاسلام (۳۰/۷).