شیعه و اهل بیت

فهرست کتاب

دانشمندان و مفسران شیعه این معنا را تأیید می‌نمایند:

دانشمندان و مفسران شیعه این معنا را تأیید می‌نمایند:

علماء و مفسران شیعه همچون طبرسی [۱۷]در مجمع البیان [۱۸]و کاشانی [۱۹]در منهج الصادقین [۲۰]به این امر اذعان نموده‌اند هرچند بعد از آن به تأویلات و توجیهات نادرستی روی آورده‌اند.

همچنین خداوند در قرآن در داستان موسی÷ می‌فرماید: ﴿۞فَلَمَّا قَضَىٰ مُوسَى ٱلۡأَجَلَ وَسَارَ بِأَهۡلِهِۦٓ ءَانَسَ مِن جَانِبِ ٱلطُّورِ نَارٗاۖ قَالَ لِأَهۡلِهِ ٱمۡكُثُوٓاْ إِنِّيٓ ءَانَسۡتُ نَارٗا[القصص: ۲۹]. «هنگامی که موسی مدّت را به پایان رسانید و همراه خانواده‌اش (از مدین به سوی مصر) حرکت کرد، در جانب کوه طور آتشی را دید به خانواده‌اش گفت: بایستید من آتشی می‌بینم.»

پس منظور از اهل در آیه‌ی فوق، همسر موسی÷ می‌باشد همانگونه که همه‌ی مفسران شیعه اجماع دارند که منظور از اهل در این آیه زن حضرت موسی÷ می‌باشد؛ چون غیر از او کسی دیگر همراه موسی÷ نبود. طبرسی در تفسیر اهل موسی در آیه‌ی: ﴿إِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِأَهۡلِهِۦٓ[النمل: ۷]. می‌گوید: یعنی زن موسی÷ که همان دختر شعیب÷ می‌باشد. [۲۱]

همچنین زیر آیه‌ی: ﴿وَسَارَ بِأَهۡلِهِۦٓ[القصص: ۲۹]. می‌گوید: یعنی زنش را برد. [۲۲]

همچنین قمی [۲۳]در تفسیرش چنین گفته است. [۲۴]

عروسی حویزی [۲۵]در تفسیرش، نور الثقلین [۲۶]و کاشانی در تفسیرش، منهج الصادقین [۲۷]و دیگران نیز چنین اظهار داشته‌اند.

لفظ اهل بیت در قرآن مجید در آیه‌ی ۳۳ سوره‌ی احزاب به همین معنا وارد شده است؛ آنجا که می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ[الأحزاب: ۳۳]. و این لفظ فقط در سیاق داستان زنان پیامبر جبه طور خاص وارد شده است: ﴿وَلَا تَبَرَّجۡنَ تَبَرُّجَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ ٱلۡأُولَىٰۖ وَأَقِمۡنَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتِينَ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِعۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا٣٣ وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱلۡحِكۡمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا٣٤[الأحزاب: ۳۳-۳۴]. «و همچون جاهلیت پیشین در میان مردم ظاهر نشوید و خودنمائی نکنید (و اندام و وسائل زینت خود را در معرض تماشای دیگران قرار ندهید) و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و از خدا و پیغمبرش اطاعت نمائید. خداوند قطعاً می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت (پیغمبر) دور کند و شما را کاملاً پاک سازد».

بدیهی است کسی که در نگاه اول این آیات را قرائت می‌کند، به نظرش می‌رسد این لفظ، فقط درباره‌ی زنان پیامبر جآمده است؛ چون ابتدای این آیه و آیه‌ی قبل نیز، فقط زنان پیامبر جرا مخاطب قرار می‌دهد. همچنین در آیه‌ی بعدی نیز از غیر همسران پیامبر جیاد نمی‌کند.

بر این اساس ابن ابی‌حاتم و ابن عساکر با روایت عکرمه و ابن مردویه با روایت سعید بن جبیر از ابن عباس آورده‌اند که این آیه فقط درباره‌ی همسران پیامبر جنازل شده است. [۲۸]

شوکانی در تفسیر خود بیان کرده است: ابن عباس و عکرمه و عطاء و کلبی و مقاتل و سعید بن جبیر گفته‌اند: اهل بیت مذکور در آیه‌ی فوق فقط زنان پیامبر جهستند. آنان اظهار داشته‌اند که مراد از بیت، خانه‌ی پیامبر جو مسکن همسران وی است؛ چون خداوند می‌فرماید: ﴿وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ[الأحزاب: ۳۴]. یعنی: و آنچه از آیات خدا و حکمت در خانه‌های شما خوانده می‌شود، یاد کنید.

همچنین سیاق آیه به همسران پیامبر جبرمی‌گردد: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَیعنی:ای پیامبر، به همسرانت بگو...

تا آخر این آیه که می‌فرماید: ﴿وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱلۡحِكۡمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا٣٤[الأحزاب: ۳۴].

همچنین در حدیث آمده که پیامبر جوارد حجره‌ی عایشهلشد و فرمود: السلام علیك اهل البیت و رحمة الله و عایشه جواب داد: و علیك السلام و رحمة الله و بركاته. [۲۹]

پس منظور از بیت النبی ج، خانه‌ی است که پیامبر جبا همسرانش در آن زندگی می‌کردند.

در نتیجه مراد از اهل بیت پیامبر جدر حقیقت و در اصل، همسران پیامبر جاست که اولاد و عموها و پسر عموها نیز، از روی مجاز مشمول اهل بیت قرار می‌گیرند؛ همچنان‌که در حدیث آمده که پیامبر جفاطمه و حسن و حسین و علی را داخل عبایش قرار داد و فرمود: «اللهم هؤلاء أهل بيتي»: «خدایا، اینان را نیز، جزو اهل بیت من اند» تا شامل این آیه بشوند: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا٣٣[الأحزاب: ۳۳]. یعنی: «خدا می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند».

همان طور که عمویش، عباس و فرزندان وی را زیر عبایش گرفت تا مشمول این آیه شوند.

در بعضی از روایت‌ها آمده که تمام بنی‌هاشم جزو اهل بیت پیامبر جهستند.

اما شیعه برخلاف این نظر، اهل بیت پیامبر را به این چهار نفر منحصر می‌کنند: علی، ‌فاطمه،‌ حسن و حسین. و بقیه‌ی افراد را از دایره‌ی شمول این آیه خارج می‌کنند. سپس روش دیگری را ابداع نموده‌اند و فرزندان علی غیر از حسن و حسینشرا از اهل بیت خارج کرده و بقیه‌ی فرزندانش از جمله: محمد بن حنفیه،‌ ابوبکر، ‌عمر، عثمان، عباس،‌ جعفر،‌ عبدالله،‌ عبیدالله و یحیی را از اهل بیت به حساب نمی‌آورند. همچنین دوازده پسر آنان و هیجده یا نوزده دختر آنان- با توجه به اختلاف روایات- را از اهل بیت به حساب نمی‌آورند. همان طور که فاطمهلرا از اهل بیت دانسته و یقیه‌ی دختران آن حضرت ج؛ زینب و ام کلثوم و فرزندان آنان را اهل بیت به شمار نمی‌آورند. همین طور اولاد حسن بن علی را داخل اهل بیت قرار نمی‌دهند و همچنین تمامی فرزندان حسین که روش آن‌ها را نداشته‌اند،‌ جزء اهل بیت محسوب نکرده‌اند. این عجیب‌تر از اولی است.

به همین خاطر بسیاری از فرزندان حسین را به دروغگویی و ظلم و ستم و حتی کفر و ارتداد متهم کرده‌اند. همچنان‌که پسر عموها و پسر عمه‌های پیامبر جو فرزندان آن‌ها را و حتی فرزندان ابوطالب غیر از علیسرا دشنام داده و تکفیر می‌کنند.

[۱۷] - او ابوعلی فضل بن حسن، طبرسی از بزرگان علمای شیعه در قرن ششم است. [۱۸] - بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۱۸۰. [۱۹] - او ملا فتح الله کاشانی از دانشمندان متعصب شیعه است و کتابش را فقط در رد کتاب «منهج الصادقین فی إلزام المخالفین» نوشته است. [۲۰] - تهران، ج۴، ص۴۹۳ . [۲۱] - تفسیر مجمع البیان (سوره‌ی نمل)، ج۴، ص۲۱۱ . [۲۲] - همان (سوره‌ی قصص)، ج۴، ص۲۵۰. [۲۳] ابوالحسن علی بن ابراهیم قمی، پیشوا و قدیمی‌ترین مفسران شیعه و از بزرگان شیعه در قرن سوم هجری می‌باشد. [۲۴] - نجف، ۱۳۸۶ هـ، ص۱۳۹. [۲۵] - عبدالله علی بن جمعه از شیعیان متعصب است که به سال ۱۱۱۲ هجری وفات یافت. [۲۶] - قم، ج۲، ص۱۲۶. [۲۷] - سوره‌ی قصص، ج۷، ص۹۵. [۲۸] - نگاه کنید به دائرة المعارف الإسلامیة، اردو، مقالۀ المستشرق،A.S.THRITION، لاهور - پاکستان، ج۳، ص۵۷۶. [۲۹] - بخاری، التفسیر.