نماز پیامبر صلی الله علیه وسلم

فهرست کتاب

نهادن دو دست بر سینه

نهادن دو دست بر سینه

پیامبر دست راست را بر پشت دست چپ و مچ و ساعدش می‌گذاشت [۱۴۱].

اصحاب را نیز بدان امر می‌نمود [۱۴۲]. و گاه با دست راست. دست چپ را به پنجه می‌گرفت [۱۴۳]و آن‌ها را بر سینه می‌نهاد [۱۴۴]. حضرت از نهادن دست بر پهلوی راست یا چپ [۱۴۵]و کمرگاه نهی می‌کرد [۱۴۶].

[۱۴۱] ابوداود، نسایی و نیز ابن خزیمه (۱/۵۴/۲) آن را آورده‌اند. ابن حبان (۴۸۵) نیز آن را صحیح دانسته است. [۱۴۲] مالک، بخاری و ابوعوانه. [۱۴۳] نسایی و دارقطنی آن را با سند صحیحی آورده‌اند. این حدیث دلالت بر مستحب بودن قبض (گرفتن) دست دارد، ولی حدیث اول دلالت بر وضع (گذاشتن) دست دارد. لذا می‌توان گفت که: هر دو مستحبند؛ اما جمع بین «قبض و وضع» که برخی از متأخران حنفی نیکو شمرده‌اند بدعت است. بنابر سخن آنان نمازگزار باید دست راست را بر دست چپ بگذارد، در حالی که مچ دست را با انگشت کوچک و شست گرفته، سه انگشت دیگر را به صورت باز بکشد. این مطلب در حاشیه ابن عابدین بر «الدر» (۱/۴۵۴) آمده؛ اما نباید فریب گفته برخی متأخران را در این زمینه خورد. [۱۴۴] ابوداود و ابن خزیمه در «صحیح» (۱/۵۴/۲) و احمد و ابوشیخ در «تاریخ اصبهان» (ص ۱۲۵) آن را آورده‌اند. ترمذی یکی از سندهای آن را حسن دانسته است. از لحاظ معنایی روایاتی که در موطأ و بخاری آمده روایت فوق را تایید می‌کنند. لازم به توضیح است که صرفاً گذاشتن دست بر سینه در سنت ثابت شده است و خلاف آن، یا ضعیف است و یا بی‌اساس. امام اسحاق بن راهویه به این سنت عمل کرده و مروزی در المسائل (ص ۲۲۲) می‌گوید: اسحاق نماز وتر را با ما می‌گزارد. در قنوت دست‌هایش را بالا می‌برد و قنوت را پیش از رکوع می‌خواند و دستانش را بالا یا پائین سینه قرار می‌داد. همچنین است نظر قاضی عیاض مالکی در بحث مستحبات نماز از کتاب «الاعلام» (ص ۱۵، چاپ سوم، رباط) «قرار دادن دست راست بر پشت دست چپ روی قسمت بالای سینه» آنچه عبدالله ابن احمد در کتاب «مسائل» ص ۶۲ نقل کرده چیزی نزدیک به این مطلب است گفته است: پدرم را دیدم وقتی که نماز می‌گزارد یکی از دستانش را بر دیگری بالای ناف قرار می‌داد. ر.ک «إرواء الغلیل (۳۵۳)». [۱۴۵] بخاری و مسلم آن را آورده‌اند. در «الإرواء» (۳۷۴) نیز تخریج و تحقیق گشته است. [۱۴۶] ابوداود و نسائی و دیگران آورده‌اند.