نماز پیامبر صلی الله علیه وسلم

اذکار سجود

پیامبر در این رکن از نماز انواع ذکر و دعاهایی را که در ذیل می‌آید گاه به گاه می‌خواند:

۱- سُبْحَانَ رَبِّيَ الأَعْلَى(سه بار) [۴۴۹]. و برخی اوقات بیش از سه بار تکرار می‌فرمود [۴۵۰]. یکبار آن را در نماز شب آن قدر تکرار کرد که سجودش به اندازۀ قیام در آن نماز [که سه سوره طولانی بقره، نساء و آل عمران همراه با دعا و استغفار در آن خوانده بود] طول کشید که در گفتار «نماز شب» ذکرش رفت.

۲- سُبْحَانَ رَبِّيَ الأَعْلَى وَبِحَمْدِهِ(سه بار) [۴۵۱].

۳- سُبُّوْحٌ، قُدُّوسٌ، رَبُّ الْمَلاَئِكَةِ وَالرُّوْحِ [۴۵۲].

۴- سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا وَبِحَمْدِكَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيْ [۴۵۳]. و با برداشت از قرآن این دعا را در رکوع و سجودش زیاد می‌خواند.

۵- اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَلَكَ أَسْلَمْتُ، أَنْتَ رَبِّيْ سَجَدَ وَجْهِيْ لِلَّذِيْ خَلَقَهُ، وَصَوَّرَهُ فَأَحْسَنَ صُوَرَهُ وَشَقَّ سَمْعَهُ وَبَصَرَهُ، تَبَارَكَ اللهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِيْنَ» [۴۵۴]. «خداوندا! برای تو سجده کردم و به تو ایمان آوردم و تسلیمت شدم. تو پروردگار منی. صورتم برکسی سجده برد که آن را آفرید و خلق کرد به بهترین صورت‌ها و برایش گوش و چشم قرار داد. پس مبارک است خدایی که بهترین آفرینندگان است».

۶- اللَّهُمَّ اغْفِرْلِيْ ذَنْبِيْ كُلَّهُ، دِقَّهُ وَجِلَّهُ، وَأَوَّلَهُ وَآخِرَهُ وَعَلاَنِيَتَهُ وَسِرَّهُ [۴۵۵]. «خداوندا! تمامی گناهانم را از کوچک و بزرگ، اول و آخر و آشکار و پنهان آن بیامرز».

۷- سَجَدَ لَكَ سَوَادِي وَخَيَالِي، وَآمَنَ بِكَ فُؤَادِي، أَبُوءُ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، هَذِهِ يَدَايَ وَمَا جَنَيْتُ عَلَى نَفْسِي [۴۵۶]. «روح و خیالم برای تو سجده کرد و قلبم به تو ایمان آورد. به نعمتی که بر من نازل فرمودی اعتراف می‌کنم. این دست‌های من است و جنایتی که بر خود کرده‌ام».

۸- سُبْحَانَ ذِيْ الْجَبَرُوْتِ، وَالْمَلَكُوْتِ، وَالْكِبْرِيَاءِ، وَالْعَظَمَةِ [۴۵۷]. «پاک است و منزه خدای صاحب جبروت و ملکوت و کبریا و بزرگی» گفتنی است که پیامبر این مورد و سایر موارد را در نماز شب می‌گفت.

۹- سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ لَا إلهَ إِلَّا أَنْتَ [۴۵۸].

۱۰- اللَّهُمَّ اغْفِرْلِيْ مَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ [۴۵۹].

۱۱- اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِى قَلْبِى نُورًا وَفِى لِسَانِى نُورًا وَاجْعَلْ فِى سَمْعِى نُورًا وَاجْعَلْ فِى بَصَرِى نُورًا وَاجْعَلْ مِنْ خَلْفِى نُورًا وَمِنْ أَمَامِى نُورًا وَاجْعَلْ مِنْ فَوْقِى نُورًا وَمِنْ تَحْتِى نُورًا (وَاجْعَلْ فِيْ نَفْسِيْ نُوْراً)، وَأَعْظِمْ لِيْ نُوْراً [۴۶۰]. «خدایا! در قلب و زبان و گوش و چشم و زیر و رو و راست و چپ و مقابل و پشت و نفسم نوری قرار ده و آن نور را برایم فروزان کن».

۱۲- «اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَعُوْذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ، وَبِمُعَافَاتِكَ مِنْ عُقُوْبَتِكَ وَأََعُوْذُ بِكَ مِنْكَ، لاَ أُحْصِيْ ثَنَاءً عَلَيْكَ أَنْتَ كَمَا أَثْنَيْتَ عَلَى نَفْسِكَ» [۴۶۱]. «خداوندا! من از خشمت به رضای تو پناه می‌برم و از عقوبتت به عفوت و از تو به تو پناه می‌برم، ستایشت در شمار نیاید، تو آن چنانی که خودت را ستوده‌ای».

[۴۴۹] احمد، ابوداود، ابن ماجه، دارقطنی، طحاوی، بزار و طبرانی در «الکبیر» از هفت صحابه روایت کرده‌‌اند ر.ک. پاورقی رکوع. [۴۵۰] همان. [۴۵۱] حدیث صحیح است که ابوداود، دارقطنی، احمد، طبرانی و بیهقی آورده‌اند. [۴۵۲] مسلم و ابوعوانه. [۴۵۳] بخاری و مسلم. این از جمله انواع اذکار رکوع هم هست. و این بدان معناست که وی به آنچه در قرآن بدان امر شده عمل می‌کرد. [۴۵۴] مسلم، ابوعوانه، طحاوی و دارقطنی. [۴۵۵] مسلم و ابوعوانه. [۴۵۶] ابن نصر، بزار و حاکم آورده‌اند و حاکم صحیحش دانسته. ذهبی آن را رد می‌کند اما در اصلیت آن دلایل مذکوری هست. [۴۵۷] ابوداود و نسائی با سند صحیح روایت کرده‌اند که پیشتر هم در بخش رکوع یاد شد. [۴۵۸] مسلم، ابوعوانه، نسائی و ابن نصر. [۴۵۹] ابن ابی شیبه (۶۲/۱۱۲/۱) و نسائی روایت کرده‌اند. حاکم صحیحش دانسته و ذهبی موافق اوست. [۴۶۰] مسلم، ابوعوانه و ابن ابی شیبه در «المصنف» (۱۲/۱۰۶/۲ و ۱۱۲/۱) روایت کرده‌اند. [۴۶۱] همان.