(۱۰) ذکر بیرون شدن از منزل

۱۶- «بِسْمِ اللهِ، تَوَّكَّلْتُ عَلَى اللهِ، وَلاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ» [۳۷].

«به نام الله، بر الله توکل کردم، و هیچ قدرت و توانائى جز از طرف الله نیست».

معنی کلمات حدیث:

لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ: یعنی نفع و ضرر در دست الله متعال است.

تَوَّكَّلْتُ عَلَى اللهِ: امورم را به الله متعال سپردم.

رهنمود حدیث:

انسان مسلمان به امید توفیق در کارها در هر حال بر الله توکل می‌نماید. بخصوص هنگام بیرون شدن از منزل به قصد کسب روزی حلال یا انجام کار خیری مانند:صله رحم یا ایجاد صلح بین مردم و...

فوائد حدیث:

۱- به توکل همراه با استفاده از اسباب تشویق شده و باید دانست که این، منافی با توکل نیست مهم اینکه انسان به رب الاسباب توکل نماید نه خود اسباب.

۲- الله برای گوینده‌ی این ورد- اگر از روی اخلاص گفته باشد- تضمین نموده که او را کفایت و حفاظت نماید و از شر شیطان نجاتش دهد چنانکه در پایان حدیث این مطلب بیان گردیده است.

۳- چنگ زدن به الله متعال باعث نجات از وسوسه و تفکرات واهی می‌شود.

۱۷ـ «أَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَضِلَّ أَوْ أُضَلَّ أَوْ أَزِلَّ، أَوْ أُزَلَّ، أَوْ أَظْلِمَ أَوْ أُظْلَمَ، أَوْ أَجْهَلَ أَوْ يُجْهَلَ عَلَيَّ» [۳۸].

«پروردگارا! من به تو پناه مى‌برم از اینکه خودم گمراه شوم، یا به‌وسیله‌ى دیگرى گمراه شوم، و یا اینکه بلغزم، یا لغزیده شوم، یا ستم کنم، یا مورد ستم قرار گیرم، یا دچار جهالت شوم، یا با من به جهالت رفتار شود».

معنی کلمات حدیث:

أَضِلَّ: از راه حق منحرف گردید.

رهنمودحدیث:

پناه جستن به الله از گمراهی، ذلت، ظلم و نادانی شیوه رسول اکرم صبود.

گمراهی و ضلالت بر دو نوع است:

۱- گمراهی اعتقادی: عبارت است از داشتن باورهایی که مخالف با باورهای رسول الله ص و یارانش باشد.

۲- گمراهی عملی: عبارت است از عبادت الله متعال و تقرب به وی با عبادت و روش‌هایی که او مشروع نساخته است.

فوائد حدیث:

۱- پناه جستن به الله باعث نجات از هر آسیبی و رسیدن به مطلوب می‌شود.

چنانکه شاعر می‌گوید:

یامن ألوذ به فیمـا أؤمله
ومن أعوذ به مـمـا أحاذره

«ای کسی که من برای رسیدن به آنچه آرزو دارم و برای نجات از آنچه می‌ترسم به او پناه می‌برم».

«لایجبر الناس عظــمـا أنت کاسره ولا یـهیضون عظمـا أنت جابره».

«مردم نمی‌توانند استخوانی را ترمیم کنند که تو آن‌را شکسته‌ای و نه می‌توانند استخوانی را بشکنند که تو آن‌را ترمیم نموده‌ای».

۲-هشدار دادن به اینکه ما با ارتکاب گناه بر خویشتن ستم روا داریم یا با تجاوز به حقوق دیگران بر آنها ستمی روا داریم.

۳-ترک پناه جستن به الله، باعث خواری و بی‌کسی در دنیا و آخرت خواهد بود.

[۳۷] ابوداود (۴/۳۲۵) و ترمذى (۵/۴۹۰) و نگا: صحیح ترمذى (۳/۱۵۱). [۳۸] اهل سنن و نگا: صحیح ترمذى (۳/۱۵۲) وصحیح ابن ماجه (۲/۳۳۶).