(۴۴) آنچه که مرتکب گناه باید بگوید و انجام دهد

۱۴۰ - «مَا مِنْ عَبْدٍ يُذْنِبُ ذَنْبًا فَيُحْسِنُ الطُّهُوَر، ثُمَّ يَقُومُ فَيُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ يَسْتَغْفِرُ اللهَ إِلاَّ غَفَرَ اللهُ لَهُ» [۱۷۳].

«هر بنده‌اى که مرتکب گناهى شود، سپس خوب وضو گرفته، دو رکعت نماز بخواند و از الله طلب آمرزش نماید، الله او را خواهد بخشید».

معنی کلمات حدیث:

الطُّهُوَر با ضمه: یعنی وضو و با فتحه: یعنی موادی که در طهارت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رهنمود حدیث:

این حدیث بیان‌گر وسعت و گستردگی فضل و کرم و رحمت الهی است که در برگیرنده همه اشیا و موجودات است و این که انسان وقتی گناهی مرتکب می‌شود می‌تواند با وضو و نماز و استغفار آن را جبران نماید چرا که آتش با آب خاموش می‌شود و آتش معصیت و گناه را باید با آب طهارت از بین برد.

فوائد حدیث:

۱- دروازه‌های توبه تا نرسیدن روح به حلقوم باز است.

۲- شتاب ورزی در توبه همراه با پشیمانی و دست کشیدن از گناه نشانه نیکبختی و اصرار بر گناه نشانه بدبختی است.

۳- انسان مؤمن گناه خود را همچون کوهی بالای سرخود می‌پندارد که هر لحظه ممکن است بر او بیفتد و از این رو مبادرت به توبه می‌نماید ولی برای انسان منافق عکس قضیه صادق است.

۴- این حدیث در مورد گناهان کوچک است اما گناهان کبیره نیاز به توبه و گاهاً اقامه‌ حد شرعی از طرف حاکم مسلمان دارند. مگر این که خود انسان از گناه کبیره خود باخبر باشد و توبه کرده به انجام اعمال نیک زیاد مبادرت کند و در نهایت خداوند در مورد بنده‌اش تصمیم می‌گیرد که او را ببخشد یا کیفر دهد.

[۱۷۳] ابوداود (۲/۸۶) و ترمذى (۲/۲۵۷) وألبانى در صحیح أبی داود (۱/۲۸۳) آنرا صحیح دانسته است.